سکته چشمی چیست؟ علائم، علل و راه‌های درمان آن را بشناسید
اگر رگ‌های خونی که از عصب بینایی بیرون می‌آیند و به سمت شبکیه چشم می‌روند دچار انسداد و گرفتگی شوند و خون نتواند جریان پیدا کند، به نام انسداد شریان (سرخرگ) مرکزی شبکیه چشم خوانده می‌شود که می تواند به سکته چشم منجر شود.
این بیماری ناشی از اختلال در خون رسانی به عصب بینایی بوده و باعث کاهش ناگهانی حدت بینایی یا دید محیطی خواهد شد. عصب بینایی مشابه کابل سیمی می باشد که حاوی حدود یک میلیون رشته سیم مستقل یا عصب های بینایی است. هر کدام از رشته های عصبی حامل اطلاعات مربوط به قسمتی از بینایی بوده و آنها را به مغز منتقل می کنند.
فرم شایع این بیماری اصولا در افراد بالای 50 سال رخ می دهد و عموما ارتباطی با بیماریهای دیگر ندارد اگر چه در بیماران فشار خونی و مبتلا به مرض قند شایعتر است.
در این بیماران قطع ناگهانی خون رسانی به قسمتی از عصب، منجر به ایجاد حالتی مشابه سکته مغزی در عصب بینایی می شود.
علائم سکته چشم
افرادی که دچار سکته چشم می‌شوند معمولا علائم هشداردهنده کمی دارند. بیشتر این افراد به محض بیدار شدن از خواب در صبح، دچار کاهش بینایی در یک چشم می‌شوند که دردی هم ندارد. برخی از این افراد یک ناحیه تاریک یا سایه ای را در نیمه بالایی یا پایین میدان بینایی خود می‌بینند. سایر علائم سکته چشم شامل کاهش کنتراست (تقابل) بینایی و کاهش واکنش به نور است.
اگر پزشک به وجود سکته چشم در شما شک کند، تاریخچه پزشکی و سلامتی و بیماریهای شما را بررسی می‌کند و از شما می‌پرسد که آیا بیماریهای قلبی عروقی، دیابت، فشارخون بالا و کلسترول خون بالا دارید یا خیر؟ پزشک با بزرگ کردن چشم شما، عصب بینایی و شبکیه را امتحان می‌کند. همچنین عصب بینایی را از نظر کمرنگی یا ورم دیسک بینایی بررسی می‌کند.
علل سکته چشم
کاهش جریان خون در رگ‌های قسمت جلویی عصب بینایی باعث سکته چشم می‌شود. عصب بینایی مثل یک سیم فلزی، مغز را به چشم وصل می‌کند و حاوی میلیون‌ها رشته عصبی و رگ خونی است. اگرچه سکته چشم می‌تواند در اثر انسداد کامل رگ خونی تغذیه کننده عصب بینایی رخ دهد، ولی می‌تواند در اثر کاهش جریان خون چشم هم اتفاق بیفتد.
اگر ذخیره غذایی و اکسیژن عصب بینایی قطع شود، بافت عصبی دچار آسیب شده و از بین می‌رود و در نتیجه باعث کاهش بینایی می‌شود. برخی پزشکان معتقدند داروهای ضد فشارخون جدید که قوی هم هستند، فشارخون را در هنگام خواب خیلی پایین می‌آورند و باعث سکته چشم می‌شوند.
درمان سکته چشم
زمانی که سرخرگ بسته شود و یا اینکه خون به عصب بینایی نرسد، راهی برای درمان وجود ندارد، در حالی‌که اگر سیاهرگ بسته شود، آمپول‌هایی به چشم وارد می‌کنند که ورم چشم را کاهش می‌دهد و تا حدی بینایی را به چشم بر می‌گرداند.
آیا درمانی برای سکته چشم وجود دارد؟
در حال حاضر هیچ درمانی برای آن وجود ندارد و اگر چه در نیمی از بیماران بعد از بر طرف شدن تورم اولیه دید مرکزی اندکی بهبود می یابد ولی دید محیطی معمولا بهتر نخواهد شد.
ورم عصب چشم
خیلی اوقات وقتی چشم به مدت طولانی در معرض آفتاب قرار می‌گیرد دچار آفتاب سوختگی قرنیه می‌شود به گونه‌ای که فرد فکر می‌کند در چشمش ریگ وجود دارد؛ در این زمان باید از کمپرس سرد و قطره‌های ضد التهاب استفاده کرد. یکی از خطرناک‌ترین آسیب‌های چشمی، التهاب عصب بینایی است که متاسفانه ناگهانی به وجود می‌آید و بیمار تار می‌بیند و رنگ‌ها را به درستی تشخیص نمی‌دهد؛ این بیماری به دلیل تورم عصب چشم ایجاد می‌شود. همه افراد باید بیشترین مراقبت را از چشمان خود داشته باشند چرا که ممکن است با یک عفونت ساده و استرس روزانه، بینایی چشمان خود را از دست بدهند.
ترمیم عصب چشم
متخصصان عرصه علوم اعصاب با استفاده از یک پروتئین تازه کشف شده که رشته‌های عصبی آسیب دیده را وادار به رشد مجدد می‌کند، موفق به ترمیم صدمات وارده با اعصاب بینایی شده‌اند.
به گزارش سایت انجمن درمانگران ایران (IranHealers.com) از گاردین، این کشف مهم به درمان عارضه‌های نابینایی ایجاد شده در اثر جراحات وارده به عصب بینایی در نتیجه سوانح، تومورها و یا بیماریهای معمول چشمی همچون آب سیاه کمک خواهد کرد.
محققان حتی امیدوارند با بهره‌گیری از این روش منحصر به فرد به درمان دیگر بیماریهای فرسایشی همچون سکته مغزی و جراحات ناحیه ستون فقرات بپردازند. عصب بینایی بخشی از سیستم اعصاب مرکزی است و برخلاف اعصاب موجود در سیستم اعصاب پیرامونی مانند اعصاب موجود در انگشتان دست و پا هیچ توانایی در بهبود و ترمیم در پی بروز جراحت از خود نشان نمی‌دهد.
دانشمندان معتقدند سیستم اعصاب مرکزی به طور کلی به شیوهای تکامل یافته از ترمیم خود به خودی اعصاب آسیب‌دیده ممانعت به عمل می‌آورد و این اقدام نیز در واقع نوعی مکانیسم دفاعی علیه احتمال سیم‌کشی مجدد و همراه با اشتباه اعصاب آسیب دیده محسوب می‌شود. در واقع در صورت وقوع چنین خود ترمیمی و سیم‌کشی مجددی، این احتمال وجود داشت که سیگنال‌های مهم ارسالی و دریافتی از مغز دچار اختلال و آشفتگی شوند.
اکنون محققان موفق به کشف نوعی پروتئین تحت عنوان «oncomodulin» شده‌اند که از طریق اتصال به رشته‌های عصب بینایی، موجب فعال شدن مجموعه‌ای از ژن‌های رشد و در نتیجه رویش مجدد اعصاب آسیب‌دیده می‌شود. آزمایشات انجام شده نشان داده است که استفاده از کپسول‌های کوچک حاوی پروتئین مزبور می‌تواند به میزان 5 تا 7 برابر پروسه رشد مجدد اعصاب بینایی را افزایش دهد.