معصومه اصغري: سناريوي بيماري يکباره و استعفاي ناگهاني شهردار تهران، ديروز با رأي قاطع اما موقت اعضاي شوراي شهر تهران متوقف ماند و محمدعلي نجفي قرار است بنا بر خواسته شوراي شهر تهران، با وجود تأكيدش بر بيماري خود، در بهشت بماند.
شهردار تهران اما ديگر نمي‌خواهد بماند؛ برخي از اعضا مي‌گويند حالا که نمي‌خواهد و دلش نيست بماند، بگذاريد برود و خيلي‌ها مي‌گويند قول ماندن داده مثل ما و دلايل رفتن راضي‌شان نمي‌کند. شوراي شهري که پشتوانه رأي بي‌سابقه مردم تهران را دارد، حالا با اين انتخاب موقعيت شهردار تهران براي رفتن، ضربه‌اي محکم به انتخاب و رأي مردم زده است؛ ضربه‌اي که نگراني‌هاي تبديل‌شدن به شوراي اول را دوباره به اذهان عمومي مي‌آورد، به‌خصوص که شهردار، در هاله‌اي از ابهام در يک ماه يکباره سرطاني سخت مي‌گيرد و مي‌گويد: «نماندنم مشيت و اراده الهي است و حالا بعد از ٤٠ سال خدمت مي‌خواهم به خودم فکر کنم و دنبال درمان بروم».
گمانه‌زني‌هاي زيادي از همان زمان انتخاب شهردار تهران در شوراي پنجم درباره ادامه حضورش در شهرداري تهران وجود داشت که يکي از آنها دوام‌نياوردن نجفي تا شش ماه و بهانه‌شدن بيماري‌اش بود و حالا يک‌ماه‌و‌نيم پس از اين شش ماه شايعه‌ها و گمانه‌زني‌هاي موافقان، مخالفان و بيرون‌گودنشينان، به بهانه بيماري تازه‌کشف‌شده يا دليلي ديگر اتفاق مي‌افتد. نجفي تا همين روزهاي پاياني سال ٩٦ به‌جد با برنامه‌هايی مهم و زيرساختي در حوزه مبارزه با فساد و اصلاح روندهاي اشتباه در حوزه شهرسازي، کارش را ادامه مي‌داد و حتي در گفت‌وگويي مفصل، با اشاره به فشارهاي بيروني و همه‌جانبه بر او، تأكيد کرد ايستاده است و مي‌ماند. با‌اين‌حال، در يک بعدازظهر آخر سال فيلمي از مراسمي که در آن چند دختربچه حرکاتي موزون را اجرا مي‌کردند و نجفي هم در آن مراسم حضور داشت، پاي شهردار تهران را به دادستاني کشاند. اتفاقي که به گمان بسياري از باسابقه‌ها در حوزه شهري، سابقه نداشته است و اين ورود يکباره و مستقيم دادستان کل کشور براي چنين موضوعي، مي‌تواند دليلي برای وجود دلايلي ديگر غير از بيماري باشد.
شروع سال با استعفا
شوراي شهر تهران استعفاي محمدعلي نجفي را در آخرين روز کاري خود در پايان سال ٩٦ و شروع تعطيلات نوروزي دريافت کرد و خود را شوکه‌شده نشان داد و با رد، تکذيب و عقب‌انداختن بررسي موضوع، زمان بيشتري براي بررسي وضعيت و مشورت براي خود گرفت. در نهايت، اولين سه‌شنبه ٩٧ که بايد به ارائه گزارش‌هاي نوروزي مي‌گذشت، تبديل شد به جلسه بررسي دلايل استعفاي شهردار تهران.
جلسه‌اي شلوغ با حضور معاونان، مديران و افراد همراهي که از آن به «لشکرکشي» تعبير شد و نجفي گفت: «اگر عزلم کرده بوديد، مي‌توانستيد بگوييد لشکرکشي کرده؛ ولي حالا که معني نمي‌دهد». محسن هاشمي، رئيس شورا، همان ابتدا دو نکته را تأكيدوار يادآوري کرد: «شوراي شهر از همان روز اول تاکنون از نجفي حمايت کرده است. اين حرف‌ها هم که گفته مي‌شود با اين استعفا مديريت شهري به بن‌بست مي‌رسد، درست نيست».
او در ادامه از نجفي خواست توضيحات و دلايل خود را براي شورا بازگويد. نجفي در ابتداي صحبت‌هايش به اقدامات خود در اين مدت و به‌ویژه ايام نوروز و برنامه‌هاي آن اشاره کرد و در تأكيدي گفت: کارنامه اين هفت ماه و نيم قابل دفاع است و قابل مقايسه با هيچ دوره‌اي نيست. او به بودجه‌اي که در سال ٩٦ تحويل گرفته بود و انحرافات و ضعف‌هايي که وجود داشت، اشاره کرد و گفت: در سال ۹۵ شهرداري وقت، پنج هزار ميليارد تومان از بانک وام گرفت تا کار خود را پيش ببرد، اما اين اتفاق‌ها در دوره ما رخ نداد؛ هرچند که از همان روزهاي اول، افراد و مراکزي درصدد تخريب شهرداري بودند. جالب است که تيتر يک رسانه ملي سفره هفت‌سين ۱۴ميليون‌توماني شورا مي‌شود، اما به بدهي ۵۲ هزارميلياردتوماني شهرداري دوره قبل اشاره‌اي نمي‌کنند. در‌حالي‌که منشأ اين بدهي‌ها نيز جاي سؤال است.
او گفت: قاعدتا در ميان همه فشارها من را بيشتر مورد عنايت قرار مي‌دادند و به عبارتي «از هر کرانه تير جفا کردند روان/ باشد در اين ميانه يکي کارگر شود» که البته در نهايت يکي به هدف خورد. شهردار تهران اقدامات انجام‌شده در اين مدت را به دانه‌هايي زير خاک که خوب آب خورده‌‌اند تعبير کرد که حالا نشاني از آنها نيست و بعدا سبز مي‌شوند و افزود: مسئله‌اي که موجب طرح اين استعفا شد، خارج از اراده من و مبتني بر تقدير الهي بود و من از يک ماه قبل بر اساس اعلام پزشکان از بيماري خود اطلاع يافتم که دوره درمان سختي دارد.
او به برخي پيش‌بيني‌هاي مخالفان خود درباره موقتي‌بودن حضورش اشاره کرد و گفت: افرادي از روز اول پيش‌بيني پيغمبرگونه‌اي براي استيضاح و رفتن من داشتند که البته نبايد خيلي خوشحال باشند چون من آن زمان که اين حرف‌ها مطرح بود، سالم بودم و بيماري‌ای که امروز به خاطر آن استعفا داده‌ام، مسئله‌اي است که در يک ماه گذشته عارض شده و من از آن مطلع شده‌ام. به گزارش «شرق»، بخش عمده توضيحات بعدي نجفي درباره بيماري گذشت و اينکه: اگر با اين شرايط در اين مسئوليت بمانم خيانت و جفا در حق مردم و رأي آنها خواهد بود و به همين دليل از اعضاي شورا درخواست مي‌کنم اجازه دهند اين بار را بر دوش برادر يا خواهر ديگري بگذارم. او گفت: دلايل زيادي براي اين استعفا وجود دارد، اما اصلي‌ترين علت اين استعفا همين بيماري است که قابل جمع‌کردن نيست.
نجفی درعين‌حال انتخاب سرپرست را کاري درست ندانست و گفت: من در اين مدت، بدنی ضعيف و حتي مقداري خم‌شده و روي‌زمين‌افتاده را بلند کردم و حالا به جايي رسيده که بتواند راه برود و بپرد و درست نيست در اين مرحله به دلیل شرايط من متوقف بماند. شهردار تهران در پايان حتي با لحني مستقيم و خواهش‌گونه اعضا را خطاب قرار داد و گفت: احترام خاصي به تمامي اعضاي شورا دارم ولي خواهش مي‌کنم من را در معذوريت قرار ندهيد. من حدود ٤٠ سال سابقه خدمت دارم و فکر مي‌کنم حق دارم چند ماهي را براي درمان بيماري به خود اختصاص دهم.
او در ادامه متن استعفاي خود را هم قرائت کرد و در بخشي از آن گفت: بدون کمترين تعلل و سستي و ترديد و به قصد اصلاح سيستمي فسادآلود، همه تهديدها و توهين‌ها را پذيرفتم و دم برنياوردم و هم‌اکنون نيز بر آن مواضع ايستاده‌ام و تا زمان تعيين فرد جانشين با همه توان به کار ادامه خواهم داد.
در ادامه موافقان و مخالفان که البته تعداد موافقان معدود بود، شروع به صحبت کردند. محمدجواد حق‌شناس به عنوان موافق استعفا گفت: از عملکرد نجفي دفاع مي‌کنم اما از استعفايش گلايه‌مند و دلخورم؛ اما دقت داشته باشيد که نجفي در اين استعفا خدا، شرايط، مردم و… را در نظر گرفته و نهايتا اين تصميم سخت را اخذ کرده است اما ما در جايگاهي نيستيم که تعهدمان را به مردم فراموش کنيم؛ چراکه ۳۰ ميليون رأي پشت سر ماست و نبايد حتي براي يک ساعت شهر را بدون مدير رها کنيم. او گفت: مي‌دانم که مردم علت استعفا را قبول و باور ندارند اما اگر نجفي به اين جمع‌بندي رسيده که نمي‌تواند بماند، بايد تکليف شهر را همين امروز مشخص کنيم.
ناهيد خداکرمي به عنوان يک كارشناسي که گزارشي هم درباره بيماري نجفي به شورا ارائه داده است، در مخالفت با اين استعفا گفت: از نظر من بيماري شما ربطي به استعفا ندارد؛ چراکه درمان آن تنها يک ماه زمان مي‌برد. بسياري از مسئولان به اين بيماري دچار هستند و حتي برخي‌ها با قهرکردن کشور را رها کردند. او خطاب به نجفي گفت: تشريف ببريد، درمان کنيد و مجددا برگرديد.
الهام فخاري هم موافق استعفا صحبت کرد و گفت: با توجه به شناخت از آقاي نجفي اصل بر صداقت و احترام به تشخيص ايشان است. من هم از اين استعفا متأسفم اما مي‌توانيم استعفاي ايشان را به معناي کناره‌گيري از مديريت شهري تلقي نکنيم بلکه من استعفاي شهردار تهران را به منزله باور ايشان به حق مردم بر شهر مي‌دانم.
مرتضي الويري که خودش، شهردار مستعفي شوراي اول شهر تهران بوده است، خطاب به نجفي گفت: با همان تجربه مي‌گويم که نبايد استعفا بدهيد. من تجربه تلخ شوراي شهر اول را به ياد دارم و مي‌دانم که مثل همان زمان اين اتفاقات سبب لطمه‌خوردن به شهر و اصلاح‌طلبان شد و مي‌شود، بنابراین بايد دقت کنيم و به‌راحتي فکر نکنيم که نجفي بيمار است و مدير ديگري را انتخاب مي‌کنيم؛ چراکه تغييرات در حوزه مديريتي دشوار است (او مثال دورزدن يک دوچرخه و يک کشتي بزرگ باري را آورد).
الويري به اقدامات مهم نجفي در تدوين برنامه سوم شهرداري تهران، بودجه و تعامل با دولت اشاره کرد و گفت: براي من به عنوان عضو شوراي شهر محرز نيست که علت استعفاي نجفي فقط بيماري است. بايد با مردم صريح صحبت کنيم تا دقيقا بدانند علت استعفا چيست؟ نه اينکه نهايتا بگويند شورا به فشارها تمکين کرده است.
احمد مسجدجامعي در توضيحاتي از رفتارهاي مديريتي نجفي که در خونسردي و به دور از ظاهرسازي است، گفت: تصميم ما در انتخاب دکتر نجفي انتخاب درستي بوده و به اين معناست که سياست دکتر نجفي درباره پاکدستي پذيرفته شده و درست هم پيش مي‌رفته است. به‌هر‌حال در نهادها و دستگاه‌هاي بزرگ، گروه‌هايي وجود دارند که برايشان شهردار چپ و راست فرقي ندارد و صرفاً تأمين منافع آنها اهميت دارد و آقاي نجفي با آن منافع درگير شده و پايه‌هايي براي اين مبارزه ريخته است.
زهرا صدر‌اعظم‌نوري هم به نمونه‌هاي مشابه ساير رجل سياسي که بيماري مشابه با بيماري شهردار تهران دارند، اشاره کرد و گفت: اين بيماري، بيماري رجل سياسي است و بسياري از رجل سياسي با وجود اين بيماري به مسئوليت خود ادامه داده‌اند، به همين دليل اين بيماري را دليل کافي براي استعفاي شهردار تهران نمي‌دانم. حسن رسولي هم مخالف ديگري بود که خيلي صريح با نجفي صحبت کرد و به او گفت: شما به همراه همه ما قول داديد که از اين مسئوليت کنار نمي‌رويد. او به تلاش نجفي براي پاکدستي و ارائه گزارش‌هاي مالي و مبارزه با فساد اشاره کرد و گفت: کاش امروز مي‌گفتيد سرنوشت ۱۲ گزارشي که به دستگاه قضائي داديد چه شد؟ در نيمه‌هاي سال ۹۶ سخنگوي قوه قضائيه رسما اعلام کرد که مدير دوم شهر در دوره قبل به جرم مسائل مالي در بازداشت است و هنوز نمي‌دانيم سرنوشت آن فرد چه شده است. اگرچه حرکات چند دختر معصوم و هزينه سفره هفت‌سين در صدر اخبار در اين مدت قرار گرفت و فشارها زياد بود اما نجفي قول داده که تا آخر با ما بماند و هواي پاستور به مانند شهرداران قبلي به سرش نزند و حتي گفت که قلبش به مانند يک فرد ٤٥ساله سالم کار مي‌کند.
او با بيان اينکه شورا در انتخاب شهردار جديد ناتوان نيست اما ما نماينده مردم و جريان فکري پشت سرمان هستيم، ادامه داد: آقاي شهردار توجه کنيد با اين کناره‌گيري به مديريت شهري و جريان فکري لطمه مي‌زنيد و من خواهش مي‌کنم بحث مديريت شهري را به پاي جريان‌هاي فکري گره نزنيد و نگذاريد بگويند اصلاح‌طلب‌ها محکوم به تجربه شوراي اول هستند و با قدرت به استعفا رأي منفي مي‌دهند.
اعضا پس از اين اظهارات اختلافي درباره رأي‌گيري مخفي داشتند و رأي‌گيري مخفي انجام شد. هر چند برخي از اعضا برگه رأي خود را به خبرنگاران و عکاسان نشان مي‌دادند. در نهايت آرا اعلام شد و اعضا با ١٦ رأي مخالف و چهار رأي موافق با استعفا، شهردار تهران را ملزم به ادامه همکاري کردند.
حبيب‌زاده: به خاطر راستگويي نجفي رأي موافق دادم
افشين حبيب‌زاده به عنوان يکي از موافقان با استعفاي نجفي در پاسخ به «شرق» گفت: اگر بنا را بر راستگويي آقاي نجفي بگذاريم که من مي‌گذارم، حرف‌هاي او را در جلسه روز گذشته و جلسه قبل از آن درباره بيمار قبول دارم و به همين دليل با اين استعفا در ابعاد مختلف مديريتي و انساني موافق هستم. او تأكيد دارد که اعضا بايد امروز رأي به قبول استعفا مي‌دادند تا هر چه زودتر تکليف شهرداري تهران روشن شود و گفت: آقاي نجفي در جلسه با اعضا به صراحت درباره بيماري خود صحبت کرد و تأكيد کرد که علت اصلي بيماري است. شهردار به اعضا گفت که هرچند دلايل ديگري هم براي استعفا وجود دارد اما من با وجود آنها هم مي‌توانستم بمانم و کار کنم ولي اين بيماري انرژي و توان من را گرفته است. اين عضو شورا به گفت‌وگوي خود با يکي از پزشکان نجفي اشاره کرد و گفت: با اطلاع از اينکه دلايل ديگري براي استعفاي آقاي نجفي وجود دارد اما باز هم حرف ايشان را درباره بيماري به عنوان دليل اصلي استعفا قبول دارم و به نظرم ديگر ابهامي براي اعضا و مردم باقي نمانده است که شهردار به دليل بيماري خود استعفا داده است. او مي‌گويد دليلي ندارد که وقتي کسي در نهايت صداقت درباره بيماري خود صحبت مي‌کند، به دنبال دلايل ديگري باشيم.
در‌همين‌حال در روزهاي اخير بعد از تعطيلات، پويشي مردمي در شبکه‌هاي اجتماعي و به‌ویژه تلگرام در حمايت از نجفي با عنوان «نه به استعفا» راه‌اندازي شده و جمع زيادي نيز در دفاع از شهردار تهران آن را امضا کرده‌اند. ايده‌پردازان اين پويش که در حال جمع‌آوري امضا براي درخواست از نجفي براي ماندن در سمت شهرداري هستند، معتقدند او به دليل فعاليت‌هاي ضدفساد خود در شهرداري در شش ماه گذشته تحت فشار قرار گرفته است و دليل اصلي هجمه‌ها و فشارهاي اصلي براي کناررفتن او از اين سمت همين موضوع است. آنها اين اقدام را بخشي از مطالبه‌گري شهروندي خود براي مبارزه جدي و عملگرايانه عليه فساد مي‌دانند و معتقدند حتي اصرار نجفي به کناررفتن از سمت خود هم نبايد مانع از تلاش‌ها در اين زمينه شود.
استعفا به‌دلیل مشیت الهی
