گاهی گداخته گاهی سرد
آفتاب که می زد بازار پر بود از نوای طنین انداز چکش و آهن. موسیقی ناب جوشش بازار با دستان پرقدرت آهنگر نواخته می شد و بازاریان برای کسب روزی حلال به تکاپو می افتادند. سراغ راسته آهنگران را که می گرفتی، همه اشاره میکردند که راست گوش خود را بگیر و دنبال صدا برو. زمستانهای سرد و کوره های پرحرارت پارادوکس بازار بود زیراکه همه میدانستند در راسته آهنگران خبری از سرمای زمستان نیست. همزمان با طلوع، کوره آهنگری روشن می شد و حرارتش بازار را گرم می کرد و دل آهنگر به این گرما خوش بود.
سالهای سال این دلخوشی ها ادامه داشت. گرمای کوره، صدای چکش و آهن گداخته عادت بازار بود. هیچ کس به خوابش هم نمی دید که روزی پای در بازار بگذارد و خبری از این دلخوشی ها نباشد. آدرس راسته آهنگران را می بایست از کشاورزان، کارگران، باغداران و کسانی می گرفتی که مشتری دائم آهنگری بودند. از بیل، کلنگ، تبر، داس و چاقو گرفته تا کوچکترین ابزار آهنی با دستان قدرتمند آهنگر ساخته می شد و هیچ خریداری ناامید از آهنگری خارج نمی شد.
سالها به همین منوال گذشت تااینکه سر و کله کالاهای وارداتی و صنعتی به بازار باز شد. فروشگاههایی شروع به فروش محصولات وارداتی کردند. دسترسی سریع تر و آسان تر به محصولات وارداتی موجب شد تقاضا برای محصولات آهنگری کمتر شود. کوره ها یک به یک خاموش شدند و سرمای عجیبی بازار را فراگرفت. ریش سفیدان آهنگری پای به سن گذاشتند و به دلیل کسادی بازار خانه نشین شدند. دیگر جوانی را نمی یافتی که فردایش را در حرفه آهنگری ببیند.
ورود کالای ارزان و بی کیفیت خارجی نه تنها جایگزین کالای با کیفیت داخلی شد بلکه توقع ایرانیان را نسبت به کالاهای مصرفی خود پایین آورد. جوانان را نسبت به تولید و سرمایه گذاری بی انگیزه کرد و گرایش آنان را به مشاغل بومی و سنتی به حداقل رساند به گونه ای که امروزه هیچ جوانی تمایل ندارد کنار کوره آهنگری برای آینده ای نامعلوم عرق بریزد و هنر دست خود را تولید کند.
صفرعلی شکیبا متولد سال 1325 در آمل است. او 7 فرزند دارد. یک فرزند پسر و 6 دختر. همه فرزندانش تحصیل کرده هستند.
شکیبا از 10 سالگی برای یادگیری حرفه آهنگری نزد حاج احمد سلیمانی مشغول به کار شد و امروز آتش و آهن بخش جدا نشدنی زندگی او هستند.
حاج احمد سلیمانی متولد سال 1309 در آمل است. شغل آهنگری نسل به نسل در خانواده او ادامه دارد. او مدتی است بدلیل کهولت سن خانه نشین شده است.
مجید سلیمانی در کنار صفرعلی شکیبا مشغول به کار است. او راه پدر را ادامه داده است و به نظر می رسد آخرین نسل از این خانواده باشد که در صنعت آهنگری مشغول به کار است.
اگرچه امروزه آهنگری از رونق افتاده است اما هنوز هم هستند کسانی که فقط به کار دست ایرانی اعتماد دارند و سراغ آهنگران می روند.
چشمان صفرعلی شکیبا در اثر کار با کوره اهنگری و تراش آهن ضعیف شد. افتخار حاج شکیبا این است که عمرش را به کسب روزی حلال گذرانده است.
در گذشته ابزار کشاورزی، دامپروری، باغداری، ساخت و ساز از محصولات پرطرفدار آهنگری بود. اما امروزه با صنعتی شدن کشاورزی و دامپروری تقاضا برای محصولات آهنگری کمتر شده و این حرفه از رونق افتاده است.
صفرعلی شکیبا امیدی به گرایش جوانان به حرفه آهنگری ندارد. او معتقد است امروزه جوانان به مشاغل سخت و کم درآمد تمایلی نشان نمی دهند.
شکیبا مشغول برش دادن مواد اولیه است. او سپس لبه های بیل ها را با دستگاه سنگ صاف و تیز می کند و صیقل می دهد.
دستان صفرعلی با چکش و آهن گداخته دوستی دیرینه دارند. ضربه های چکش یکی پس از دیگری به بدنه آهن گداخته میخورد و به جانش استقامت و قدرت می بخشد.
شکیبا موهایش را در آهنگری سفید کرده است. او نخست شاگرد آهنگر بود اما با تلاش بسیار اکنون به مرحله استادی رسیده است.
مجید سلیمانی 15 سالی است که دوش به دوش صفرعلی کار می کند. او وارث پدر در حرفه آهنگری است و قدر نانی را که با زحمت بدست می آورد می داند.
حاج شکیبا و مجید در اوقات فراغت خود چای می نوشند و درباره مسائل کاری خود صحبت می کنند. چای آنها همیشه بار است و همسایه ها هم برای صرف چای به آنجا می آیند.
آهنگری از جمله مشاغل کم رونق و فراموش شده ایران است. کوره آهنگری همچون گذشته داغ و سوزان نیست. آهن هایی که تا دیروز گداخته و داغ بودند امروز سرد هستند.
حاج شکیبا محصولات نهایی را روی دیوار آویزان می کند تا مشتریان دسترسی بهتری به آنها داشته باشند.
دستان چروکیده و بی رمق صفرعلی شکیبا حکایت از سالها زحمت و تلاش برای کسب روزی حلال دارد.
حاج شکیبا برخی از سفارش ها را خودش به مشتری تحویل می دهد. در زمان غیبت او مجید سلیمانی آهنگری را می چرخاند.
در گذشته ابزار کشاورزی، دامپروری، باغداری، ساخت و ساز از محصولات پرطرفدار آهنگری بود. اما امروزه با صنعتی شدن کشاورزی و دامپروری تقاضا برای محصولات آهنگری کمتر شده و این حرفه از رونق افتاده است.
امروزه بسیاری از ابزار آهنی وارداتی در فروشگاه ها به فروش می رسد. با ورود کالاهای چینی به بازار تقاضا برای ساخت محصولات آهنگری کاهش یافته است.