در گفتگوی تفصیلی با سفیر آفریقای جنوبی در ایران مطرح شد.
همه گزینه‌های تجارت با یورو، تهاتر و استفاده از پول رایج دو کشور در معاملات در حال بررسی است/ در برجام جای بازگشت نیست/ افزایش حجم مبادلات غیرنفتی دو کشور به دو میلیارد دلار تا سال ۲۰۲۰/ تلاش برای جلوگیری از مالیات مضاعف بین دو کشور / اتهامات علیه ایران صحیح نیست
سفیر آفریقای جنوبی در ایران از بررسی گزینه‌های تجارت با یورو، تهاتر و استفاده از پول رایج دو کشور در معاملات، بازگشت ناپذیری برجام، افزایش حجم مبادلات غیرنفتی دو کشور به دو میلیارد دلار تا سال ۲۰۲۰ و تلاش برای جلوگیری از مالیات مضاعف بین دو کشور خبر داد.
به گزارش روابط عمومی سفیران، کشور آفریقای جنوبی همان طور که از نامش پیداست در جنوبی‌ترین نقطه قاره آفریقا واقع شده است. کشوری که در درون خود کشوری دیگر را جای داده است.
آفریقای جنوبی با کشور‌های نامیبیا، بوتسوانا، زیمبابوه، موزامبیک، سوازیلند و لسوتو همسایه است و در حقیقت لسوتو را در درون خود جای داده است.
آفریقای جنوبی تاریخ متفاوتی را نسبت به دیگر کشور‌های آفریقایی تجربه کرده است. مهاجرت اروپایی‌ها به آن و موقعیت استراتژیک دریایی آن سبب شد تاریخ پرفراز و نشیبی را داشته باشد.
مکس فیلمون وایتد، در اقامتگاه خودبه گفتگوی تفصیلی با برنامه سفیران نشست و به پرسش‌های این برنامه در زمینه‌های مختلف پاسخ داد.
مستند تلویزیونی سفیران به تهیه کنندگی وکارگردانی عبداله عبدی در گروه اقتصاد شبکه پنج سیمای جمهوری اسلامی ایران تهیه شده است.
مشروح این گفتگو به قرار زیر است:
مجری: از کشورتان آفریقای جنوبی بگویید؟
مکس فیلمون وایت هد: کشور آفریقای جنوبی کشور بسیار زیبایی است وهمان طور که در جریان هستید ملت ما ملت رنگین کمان هستند چراکه مردم کشور ما از رنگ و نژاد‌ها و قومیت‌های مختلف هستند و با وجود تنوع قومیت‌ها و قبیله‌ها درکشورمان یک ملت متحد هستیم.
ایرانی‌های زیادی در آفریقای جنوبی زندگی می‌کنند و کشور ما یکی از پیشرفته‌ترین سیستم‌های اقتصادی را در قاره آفریقا دارد. سیستم بانکی موثر وکارامدی دارد و هم چنین آفریقای جنوبی در مجمع همکاری کشور‌های جنوب آفریقا عضو هست و رئیس جمهور زوما ریاست این انجمن را به عهده دارد.
در زمینه تولید، آفریقای جنوبی بسیارموفق عمل کرده است. جامعه مدنی بسیارپیشرفته‌ای داریم و یک کشور بسیار صلح آمیز هستیم. آفریقای جنوبی نقش مهمی در سازمان‌های بین المللی ایفا می‌کند یکی از آن‌ها جنبش غیرمتعهدهاست که ایران هم یکی از اعضای آن است و هم چنین می‌توانیم به انجمن کشور‌های حوزه اقیانوس هند اشاره کنیم که آفریقای جنوبی در آن عضو است و در واقع نقش موثری را ایفا می‌کند.
مجری: آیا قبل از اینکه شما به عنوان سفیر به ایران بیایید، سفری به ایران داشته اید؟
مکس فیلمون وایت هد: خیر من قبل از اینکه به عنوان سفیر منصوب شوم سفری به ایران نداشتم، ولی در واقع اطلاعات و شناخت من از ایران برمی گردد به انقلاب اسلامی سال ۵۷ که ما هم در آن دوران درگیر مبارزات خودمان برای آزادی بودیم و به این ترتیب تغییراتی که در اجتماع ایران اتفاق می‌افتاد را دنبال می‌کردیم. در آن زمان بود که من با تمدن ایران آشنا شدم و اتفاقاتی که در این قسمت از منطقه اتفاق می‌افتاد را پیگیری می‌کردم.
مجری: کدام یک از شهر‌های ایران را دیده اید و از شهر‌های ایران چه سوغاتی‌هایی را تاکنون خریده اید؟
مکس فیلمون وایت هد: تاکنون به ۱۵ استان در ایران سفرکرده ام و از هر کدام از آن‌ها هم سوغاتی آوردم، ولی چیزی که دوست داشتم چاقو‌هایی بوده که از زنجان آوردم و ماهی که از بندر عباس گرفتم. ایران یک کشور صنعتی است و تنوع بسیار زیادی در زمینه صنایع دستی دارد. به عنوان مثال از اصفهان فرش خریده ام، اما اینقدر قیمت‌ها بالا هست که باید خریدم را محدود کنم.
مجری: چند سال در ایران هستید؟ فرهنگ ایران چه تاثیری در زندگی شما به عنوان سفیر آفریقای جنوبی داشته است؟
مکس فیلمون وایت هد: من از سال ۲۰۱۳ در ایران هستم و نوروز سال جدید وارد پنجمین سال می‌شود. حضورمن در ایران و در واقع تاثیرات فرهنگ ایران بر زندگی من خیلی مثبت بوده است. ایرانی‌ها خیلی انسان‌های گرم، صمیمی و میهمان پذیری هستند و هیچ وقت به آن اندازه که در ایران بودم غذا خوردم در عمرم غذا نخورده بودم و حدود ده کیلو در ایران چاق شدم.
فرهنگ‌های ایران و آفریقای جنوبی در بسیاری از موارد به هم شبیه هستند. هر دو ملت سنت‌های خودشان را دارند که به کار میگیرند. برای مثال یک نمونه اش را بگویم همین که پشت سرمیهمان مان آب می‌ریزیم که یک سنت مشترک است. شهروندان آفریقای جنوبی در ایران خیلی احساس راحتی می‌کنند، انگار که در کشور خودشان هستند. درواقع ایران از دیرباز مراوداتی با کشور‌های ساحل شرقی داشته و به همین دلیل اشتراکات فرهنگی خاصی بین این ملت‌ها وجود دارد و این باعث شده تجربه زندگی من در ایران خیلی لذت بخش باشد.
مجری: درباره تعاملات اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و آفریقای جنوبی به ما بگویید که چه ارزیابی از تعاملات اقتصادی این دو کشور دارید؟
مکس فیلمون وایت هد: پیش از سال ۲۰۱۰ شاید تجارت بین ایران و آفریقای جنوبی سه میلیارد دلار بوده که اکثر آن را یعنی بخش عمده‌ای از آن را که حدود ۳۳ درصد می‌شد صادرات نفت ایران به آفریقای جنوبی تشکیل می‌داد، ولی اکنون به خاطر مشکلاتی که در زمینه تحریم‌های بانکی وجود دارد سطح تجارت بین دو کشور حدود ۷۵۰ میلیون دلار آمریکا هست. این آماری که مطرح کردم آماری است که از وزارت تجارت وصنعت ما منتشر شده، ولی پس از عملیاتی شدن برجام وبرداشته شدن تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل در دو سال گذشته سطح تجارت بین دو کشور خیلی افزایش داشته، اما هم چنان به دلیل محدودیت‌هایی که در زمینه بانکی وجود دارد با مشکلاتی مواجه هستیم.
مجری: مگر نه اینکه یکی از دستاورد‌های برجام رفع تحریم‌های بانکی بوده چرا هنوزاین تحریم‌ها برداشته نشده است؟
مکس فیلمون وایت هد: سوال خیلی بجایی پرسیدید. در واقع تحریم‌هایی که برداشته شده اند تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل بوده اند، ولی خب امریکا تحریم‌های یک جانبه خودش را هم چنان دارد و این تحریم‌ها هم هول و هوش محور‌های فعالیت‌های تجاری می‌چرخد. ما در آفریقای جنوبی ۵ بانک اصلی داریم که در واقع مالکیت آن‌ها یا سهامداری آن‌ها با کشور‌های دیگر صورت میگیرد. به عنوان مثال استاندارد بانک آفریقای جنوبی با شراکت انگلیس است یا مثلا بانک‌هایی مثل FNB به همین شکل در شراکت با کشور‌های دیگر هستند و به همین دلیل تحریم‌هایی که از طرف آمریکا اعمال می‌شود بر تمامی این بانک‌ها تاثیر دارد.
تحریم‌هایی که بر معاملات یورویی بوده برداشته شده و این قضیه راحت‌تر انجام میگیرد، ولی بزرگترین مشکل نه تنها برای آفریقای جنوبی بلکه برای بسیاری از کشور‌های آفریقایی هم چنین کشور‌های در حال توسعه این است که با تهدید تحریم شدن بانک هایشان از طرف آمریکا مواجه هستند. به همین دلیل اگر این بانک‌ها بخواهند با ایران روابطی داشتند باید با اداره کنترل اموال خارجی آمریکا یک مذاکراتی داشته باشند تا بتوانند مجوز برقراری روابط کارگزاری بانک‌ها را اخذ کنند. ما در حال حاضر در حال مذاکره برای اخذ چنین مجوزی هستیم.
افزایش حجم مبادلات غیرنفتی دو کشور به دو میلیارد دلار تا سال ۲۰۲۰
مجری: از سطح و حجم مبادلات بین دو کشور چه قدر راضی هستید؟ فکر می‌کنید چه اقداماتی برای افزایش سطح معاملات بین دو کشور و سطح تجارت دو کشور باید انجام شود؟
مکس فیلمون وایت هد: قطعا من از این حجم فعلی معاملات بین دو کشور راضی نیستم و باید بسیار بسیار بیشتر از میزانی که الان هست باشد. در سفری که رئیس جمهور ما به ایران داشتند با جناب رئیس جمهور روحانی به این توافق رسیدند که حجم معاملات بین دو کشور تا سال ۲۰۲۰ باید به دو میلیارد دلار برسد. این موضوع شامل بخش نفت نمی‌شود یعنی باید حجم معاملات غیرنفتی دو کشور به دو میلیارد دلار برسد و باید بگویم در زمینه کشاورزی، معدن، تکنولوژی، منابع انسانی بالقوه‌های بسیار زیادی برای همکاری وجود دارد. در بخش سیستم‌های بانکی آفریقای جنوبی پیشرفته است و از طرفی ایران در زمینه صنایع سنگین، مپنا را دارد که خیلی جای همکاری دارد. هدفی که برای سال ۲۰۲۰ گذاشته شده پایین است و باید از این سطح هم بالاتر برویم.
مجری: برنامه شما برای توسعه مبادلات بازرگانی با ایران چیست؟
مکس فیلمون وایت هد: ایران و آفریقای جنوبی در زمان استقلال آفریقای جنوبی کمیته مشترکی داشتند و اخیرا هم ظریف برای سیزدهمین اجلاس کمیسیون مشترک به آفریقای جنوبی سفری داشتند. در کنار این کمیسیون مشترک به عنوان بخشی از آن ما کمیته تخصصی و فنی کمیسیون مشترک را داریم که به همه جنبه امور‌های بازرگانی که بین دو کشور صورت میگیرد می‌پردازد. ما هشت تا جنبه و موضوع اصلی را برای این همکاری‌ها مشخص کردیم.
علاوه بر این کمیته کمیته کارگروه معاونان وزیر را داریم که در بین جلسات کمیسیون مشترک ملاقات‌هایی با هم داریم و نیز شورای تجارت بین دو کشور را داریم و سعی می‌کنیم که اطمینان حاصل کنیم که مسائل همکاری‌های بین بخش‌های مختلف و حوزه‌های مختلف به خوبی صورت میگیرد.
بحث مهم دیگری که ما آن را پیگیری می‌کنیم این است که در واقع سرمایه گذاری مشترک صورت بگیرد هم بین بخش دولتی و هم بین بخش‌های خصوصی هر دو کشور و هم چنین بین سازمان‌ها یا موسساتی که فرا دولتی هستند.
همه گزینه‌های تجارت با یورو، تهاتر و استفاده از پول رایج دو کشور در معاملات در حال بررسی است
مجری: نظر شما در مورد پیمان پولی دو جانبه چیست؟ آیا می‌شود دلار را از معاملات بین دو کشور حذف کرد؟ با توجه به اینکه آفریقای جنوبی سیستم بانکی پیشرفته‌ای دارد؟
مکس فیلمون وایت هد: در زمینه تجارت گزینه‌های زیادی وجود دارد که الزاما هم دلار را در برنمی گیرد. به عنوان مثال یکی از راه‌ها می‌تواند تجارت با یورو باشد که کاملا هم مجاز است و برایش مشکلی وجود ندارد. البته این بستگی دارد باز به این که با چه موسسه‌ای این کار انجام می‌شود.
یک گزینه دیگر گزینه تهاتر است یا معاملات کالا با کالا است که می‌تواند صورت بگیرد. یک گزینه دیگر هم هست گزینه استفاده از پول رایج ایران و آفریقای جنوبی ریال و رن است که ما همه این‌ها را در حال بررسی هستیم. یعنی ایران و آفریقای جنوبی به عنوان دو کشور نمی‌توانند کاملا دلار را به صورت کلی حذف کنند، ولی ایده‌هایی که هست به عنوان مثال توسط بانک بریکس ایده اش مطرح شده که هر کشوری با پول رایج خودش معاملات را انجام می‌دهد.
ما نمی‌توانیم تحت سلطه یک کشور و تحت سلطه یک ارز باشیم و به خاطر این قضیه محدود شویم به خاطر همین باید راه‌هایی را پیدا کنیم. در واقع سیستم اقتصادی دنیا الان به نفع قدرتمندان است تا به نفع کشور‌هایی که در حال توسعه هستند به همین دلیل به عنوان کشور‌هایی که در حال توسعه هستیم نباید اجازه دهیم که تحت سلطه یک کشور یا یک ارز قرار بگیریم گزینه هایمان محدود شود. کسی که حق انتخاب ندارد یک فرد مرده است. باید به دنبال حق انتخاب هایمان باشیم.
مجری: شما به عنوان سفیر چه فعالیت‌ها و چه تسهیلاتی را برای صادرات تجار ایرانی به آفریقای جنوبی در نظر گرفته اید؟ ممکن است برای شما صادرات یک محصول خاص مهم باشد و برای اینکه آن را به کشورخودتان بروید برای آن امتیازات ویژه قائل شوید؟
مکس فیلمون وایت هد: دولت آفریقای جنوبی درگیر امر تجارت نیست و فقط بخش خصوصی است که در آفریقای جنوبی به کار تجارت می‌پردازد. برای زمینه‌های خاص، دولت یک بحث‌های تشویقی ارایه می‌دهد که وقتی است که فرض کنید از ایران کسی بخواهد به آفریقای جنوبی برود سرمایه گذاری کند و با همکاری یک شرکتی در آفریقای جنوبی یعنی به عنوان یک سرمایه گذاری مشترک به آفریقای جنوبی باشد که در این صورت دولت هم یک بسته‌های تشویقی برایشان در نظر میگیرد. مثلا مکانی را در منطقه‌های صنعتی برایشان در نظر میگیرد یا از لحاظ مسائل پولی و مسائل این چنینی یک بسته‌هایی را در نظر میگیرد، ولی این که به این شکل باشد که برای وارد کردن یک کالای خاص به آفریقای جنوبی ترجیحات یا تسهیلاتی برایشان در نظر گرفته باشد به این شکل نیست.
در واقع این موضوعات قضیه‌ای است که بین دو طرف تجارت کننده اتفاق می‌افتد و دولت در آن نقشی ندارد، ولی به عنوان مثال اگر برای تاسیس یک نیروگاه یا یک مجتمع تولید آسفالت در همکاری با طرف آفریقای جنوبی سرمایه گذاری صورت بگیرد قطعا دولت در سرمایه گذاری برای آن کار و برای تامین مالی آن کار یک بسته‌های تشویقی را در نظر میگیرد و به انجام این کار کمک می‌کند.
آفریقای جنوبی اصولا به واردات تمرکزی ندارد بیشتر روی صادرات تمرکز دارد. ما در بخش توسعه فناوری خیلی کار می‌کنیم و میخواهیم به یک کشور صادر کننده فناوری تبدیل شویم که لازم نباشد فناوری مان را از کشور‌های دیگر وارد کنیم به همین دلیل سفارت می‌تواند به یک فرد ایرانی که علاقه‌مند به سرمایه گذاری در آفریقای جنوبی است طرف سرمایه گذار را در آفریقای جنوبی معرفی کند و دست این دو را در دست هم بگذارد و برای اموری که مطرح شد با آن‌ها همکاری کند.
مجری: احساس شما و بهتر است بگویم احساس مردم آفریقای جنوبی از نشان ساخت ایران (Made in iran) چیست؟
مکس فیلمون وایت هد: چیزی که یک مصرف کننده از یک کالا انتظار دارد کیفیت کالا است و ممکن است خیلی از کالا‌های ایرانی باشد که کیفیتشان از خیلی کالا‌هایی که در کشور توسعه یافته تولید می‌شوند بهتر باشند، ولی به عنوان مثال اگر آفریقای جنوبی دنبال خرید فرش باشد و فرش‌های مختلف را در کنار هم مقایسه کند قطعا فرش ایران از لحاظ کیفیت بهتر است، ولی مسئله این است که آیا از لحاظ مالی توان خرید آن فرش را دارد؟ نام و نشان سازنده کشور کالا اهمیت خاصی ندارد تا جایی که کیفیت آن محصول راضی کننده باشد یعنی چیزی که تعیین کننده علاقه مصرف کننده به کالا است کیفیت است.
به دنبال آن هستیم که جلوگیری از مالیات مضاعف را بین دو کشور داشته باشیم
مواضع عربستان هیچ تاثیری در مبادلات و روابط اقتصادی بین ایران و آفریقای جنوبی ندارد
مجری: می‌دانید که آمریکا و عربستان هم در گروه ۲۰ حضور دارند مواضع عربستان سعودی به صورت مشخص ولیعهد این کشور چه تاثیری در روابط اقتصادی آفریقای جنوبی با ایران دارد؟
مکس فیلمون وایت هد: این مسئله هیچ تاثیری در مبادلات و روابط اقتصادی بین ایران و آفریقای جنوبی ندارد. ایران و آفریقای جنوبی هر دو کشور‌های مستقلی هستند. کشور ما با ایران روابط تاریخی دارد و این کاملا غیرممکن است که بتواند چنین قضیه‌ای بر روابط بین دو کشور تاثیر بگذارد. هیچ کشوری نمی‌تواند تعیین کند با چه کشوری وارد مراوده شویم و با چه کشوری مراوده نکنیم و در نتیجه هیچ اجازه‌ای داده نمی‌شود کسی در این زمینه اظهارنظری داشته باشد.
مجری: به نظر شما مواضع عربستان مواضع خصمانه‌ای در خصوص ایران است؟
مکس فیلمون وایت هد: تنش‌ها در منطقه خاورمیانه زیاد هستند و این که به سطح خطرناکی هم می‌رسند و واقعا نمی‌شود این همه خصومت را در این منطقه تحمل کرد. از آنجایی که ایران و عربستان سعودی هم دو کشور اصلی و بازیگران اصلی این منطقه هستند این خصومت بین آن‌ها نمی‌تواند ادامه پیدا کند و به عنوان مثال در کل منطقه مشکلاتی وجود دارد. مشکلاتی که برای یمن هست و تنش‌هایی که افزایش هم پیدا کرده و باید راه حلی پیدا شود.
در آفریقای جنوبی می‌گوییم وقتی دو برادر با هم درگیر هستند و می‌جنگند وسط آن‌ها قرار نگیریم و در مشکلاتشان دخالت نکنیم و به همین دلیل خیلی مهم است که این تنش‌هایی که در منطقه وجود دارد مهار شود چراکه که اگر این مشکلات بالا بگیرد نه تنها برای خاورمیانه بلکه برای ما در آفریقای جنوبی و برای کل دنیا می‌تواند خطرساز و مشکل ساز باشد.
این تنش‌های ضروری که در نتیجه تحریم قطر و مسئله یمن ایجاد شده خیلی برای منطقه خطرناک هستند و باعث می‌شود این برخورد‌ها و تعارضات بیشتر شوند. به همین دلیل این مسائل باید توسط ساکنان خود این کشور‌ها حل شوند. به عنوان مثال درباره این قطعنامه‌ای که بر علیه ایران مطرح شده کشور‌ها قدرت‌های بزرگ باید مواظب باشند که خودشان را درگیر این تنش‌ها نکنند و به این تنش‌ها اضافه نکنند. بگذارند این مسائل حل شود.
ما معتقدیم که هر کشوری از جمله یمن، سوریه یا عراق باید مشکلاتشان را خودشان و توسط ساکنان خودشان حل کنند. ساکنان این کشور‌ها بهترین افرادی هستند که از ماهیت مشکلشان آگاه هستند و در نتیجه کشور‌های دیگر تنها باید یک شرایطی را فراهم کنند که مردم کشور‌هایی که دارای مشکلی هستند بنشینند و با هم به نتیجه برسند. با هم گفت و گو کنند و برای دستیابی به صلح به یک نتیجه‌ای برسند.
مجری: نظرتان در مورد تحریم‌هایی که علیه جمهوری اسلامی ایران وضع شده را می‌خواستم بدانم؟ در حمایت از جمهوری اسلامی ایران اقداماتی را انجام داده اید آیا این اقدامات برای شما چالش‌هایی را داشته است؟
مکس فیلمون وایت هد: تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل که برداشته شده و تحریم‌های دیگری که هنوز بر علیه ایران وجود دارندغیرقانونی است.
سازمان بین المللی انرژی اتمی ۸ بار تایید کرده که ایران بر طبق تعهداتش در برجام عمل می‌کند. از کسانی که هنوز برای ایران و بر علیه ایران تحریم وضع می‌کنند میخواهیم که این تحریم‌ها را متوقف کنند. این موضع آفریقای جنوبی است چراکه ایران براساس تعهداتش عمل می‌کند.
تحریم‌هایی که در سال ۲۰۱۰ بر علیه ایران وضع شد بر آفریقای جنوبی هم خیلی تاثیر داشت چراکه آفریقای جنوبی ۳۳ درصد نفتش را از ایران خریداری می‌کرد و در آن مقطع مجبور شد از کشور‌هایی مثل آنگولا و عربستان سعودی واردات نفت انجام دهد و در نتیجه ما هم تحت تاثیر این تحریم‌ها بودیم. یکی دیگر از پیامد‌های تحریم‌ها مسائل بانکی بود که بانک‌های ما چند ملیتی هستند و به این ترتیب آفریقای جنوبی قربانی این تحریم‌ها بوده و تنها ایران قربانی نبوده است و بنابراین رفع تحریم‌های ایران به نفع کشور آفریقای جنوبی است و منافع آفریقای جنوبی هم تامین می‌شود، در نتیجه ما در برابر این تحریم‌ها می‌ایستیم و می‌گوییم تحریم‌های یک طرفه غیرقانونی هستند.
اتهاماتی که به ایران زده می‌شود مورد قبول ما نیست
مجری: نظر شما در مورد صحبت‌های اخیر رئیس جمهور آمریکا درباره ایران چیست؟
مکس فیلمون وایت هد: من معتقدم هستم که اکنون تنها چیزی که دنیا به آن احتیاج ندارد تهدید کشور‌ها است. اظهاراتی که در مورد ایران صورت میگیرد مبنی براینکه ایران از تروریست حمایت می‌کند یا عامل بی ثبات کننده در منطقه هست اصلا مورد قبول ما نیست.
ما می‌دانیم که ایران از لحاظ تاریخی هیچ گاه آغاز کننده هیچ جنگی نبوده بنابراین این سخنان صحیح نیستند، چون هیچ گواهی برای ثابت کردنشان وجود ندارد و در واقع مطرح کردن این مسائل هیچ کمکی به حل مشکلات منطقه نمی‌کند. برای داشتن یک دنیای آزاد و در صلح این مسائل نباید مطرح شود و مطرح کردن این مسائل هیچ کمکی به حل مشکلات نمی‌کند و در واقع تنها به افزایش مشکلات این منطقه کمک می‌کند و سرانجام این سخنان هم صلح نخواهد بود.
مجری: ترامپ از معاهده آب و هوایی پاریس خارج شده و صراحتا چندین بار اعلام کرده می‌خواهد از برجام خارج شود و خیلی پای بندی به برجام ندارد. اگر وی از برجام خارج شود برنامه تان برای ادامه روابط اقتصادی با ایران چیست؟ اینکه یک رئیس جمهور تعهدی به معاهده‌های بین المللی را ندارد و در واقع پای بند نیست شما را در خصوص قراردادهایتان با ایالات متحده امریکا نگران نمی‌کند؟ شما نگران قرارداد‌های خودتان با امریکا نیستید؟
مکس فیلمون وایت هد: در واقع آن‌هایی که با این قرارداد تغییرات آب و هوایی مخالف هستند کسانی هستند که خودشان از این سوخت‌های فسیلی و در واقع مواد مرتبط دیگر بهره‌مند هستند و استفاده می‌کنند و خیلی واضح است این قضیه تغییرات آب و هوایی چیزی است که غیرقابل بحث است. من خودم شخصا شاهد کاهش بارندگی و بارش برف در ایران هستم هم چنین در آفریقای جنوبی. در واقع صرف نظر از چیزی که رئیس جمهور امریکا مطرح می‌کند بعضی از این شهرداران ایالت‌های امریکا مثلا شهردار کالیفرنیا خودشان می‌دانند که دارند این مسئله تغییرات آب وهوایی را دامن می‌زنند و حتی در اجلاس آب و هوایی که در آلمان برگزار شد هم شرکت کرده اند بنابراین این قضیه چیزی نیست که بشود انکارش کرد مگر اینکه بخواهد کسی مثل شترمرغ سرش در زمین باشد.
در مورد قرارداد‌هایی که مطرح کردید که آمریکا بخواهد کناره گیری کند باید دید دقیقا منظور کدام قراردادهاست. درباره مسائلی که به کشور ما مربوط می‌شود در حال حاضر جای نگرانی نیست. ما یک بخش خصوصی خیلی قوی در آفریقای جنوبی داریم که مربوط به آمریکا می‌شود و در واقع قرارداد‌هایی هم داریم مثلا یکی از این شرکت‌هایی که آنجا کار می‌کند ژنرال الکتریک است که فعالیت دارد و قرارداد‌هایی که بین بخش‌های خصوصی وجود دارند با این مسائل دچار مشکل نمی‌شوند. ما در این سطح در حال حاضر مشکلی با امریکا نداریم و این که جای نگرانی هم وجود ندارد که سرمایه گذاری‌هایی که در آفریقای جنوبی وجود دارد کناره گیری کنند به هر حال امر رهبری امری است که بالا و پایین دارد و گاهی به عنوان فرد رئیس جمهور تصمیم گیرنده نیست تصمیم گیری‌ها جای دیگری انجام می‌شود. در مجامع اقتصادی تصمیم گیری انجام می‌شود و رئیس جمهور نمی‌تواند تاثیری روی آن‌ها داشته باشد.
درباره برجام جای بازگشت نیست
درباره برجام هم که مطرح کردید من اصلا فکر نمی‌کنم جای بازگشت داشته باشد و در حال حاضر اتحادیه اروپا سعی می‌کند آمریکا را متقاعد کند که این قرارداد بهترین قراردادی است که می‌تواند بین این کشور‌ها بسته شود و وقتی الان کشور‌های اروپایی سرمایه گذاری‌های خوبی در ایران دارند مثلا یک موردش یک سرمایه گذاری ۵ میلیاردی در میدان‌های نفتی هست و در واقع وقتی که منابع اقتصادی وجود دارد و امکان همکاری‌های اقتصادی است خیلی سخت و خیلی غیرممکن است در یک سیستم اقتصادی بخواهی از این فرصت‌ها کناره گیری کنی و چشم پوشی کنی. در نتیجه این باعث می‌شود که امریکا هم در این زمینه نهایتا مصالحه کند و این امر را بپذیرد حتی با وجود اینکه امریکا خودش یک کشوری بود که این مسئله به نتیجه رساندن بحث هسته‌ای ایران را مطرح کرد و خواست که این مسئله به سرانجام برسد. در نتیجه امریکا می‌داند که کنار کشیدنش از گروه ۱+۵ و حتی کشور‌های ۱+۵ این را به خوبی می‌دانند که کنار کشیدن امریکا پیامد‌هایی برای دنیای غرب در بر خواهد داشت.
مجری: ۴۹ درصد از یکی از بزرگترین اپراتور‌های تلفن همراه ایران با بیش از ۴۷ میلیون کاربر متعلق به شرکت MTN آفریقای جنوبی است اگر واشنگتن دست به تحریم‌های جدیدی نسبت به اشخاص حقیقی و حقوقی جمهوری اسلامی بزند چه برنامه‌ای برای مقابله با آن و حفظ این بازار در جمهوری اسلامی دارید؟
مکس فیلمون وایت هد: در اینجا فکر می‌کنم که نباید پیش بینی کنیم که چه اتفاقی می‌افتد و چه خطری ممکن است به وجود بیاید. باید واقع گرا باشیم و با این واقعیت کنار بیاییم. در حال حاضر ۴۹ درصد از این اپراتور متعلق به شرکت ام تی ان آفریقای جنوبی و ۵۱ درصد متعلق به ایرانسل ایران است و ما قبلا هم با مشکلاتی مواجه بودیم در بازهی بود که ام تی ان آفریقای جنوبی نمی‌توانست پولش را از ایران خارج کند، ولی آن دوران هم گذشت و مشکل هم حل شد و حتی الان ام تی ان سرمایه گذاری‌های بیشتری در ایران در زمینه فیبر نوری دارد که سرعت و کیفیت اینترنت را افزایش می‌دهد و به همین دلیل اگر تحریم‌هایی علیه افراد حقوقی یا حقیقی صورت بگیرد این ام تی ان و ایرانسل هستند که باید با همکاری یکدیگر راهی را برای حلش پیدا کنند و این همکاری ام تی ان و ایرانسل بین ایران و آفریقای جنوبی در واقع نمادی از روابطی است که باید بین دو کشور وجود داشته باشد. قبلا هم مسائل این چنینی پیش آمده بود که در واقع افرادی مورد تحریم قرار بگیرند از شرکت‌ها یا مشکلاتی به وجود بیاید، ولی باید خلاق باشیم و این مشکلات را حل کنیم و در دام شکست نیفتیم.
در آفریقای جنوبی ما یک ضرب المثل داریم می‌گوییم یک کشاورز همیشه یک نقشه‌ای رو می‌کند برای اینکه محصولاتش را به بازار برساند و راه حلی برای مشکلش پیدا می‌کند و بنابراین ما هم می‌توانیم با کمک همدیگر در صورت بروز مشکل به راه حل برسیم.
مجری: تا جایی که من میدانم آفریقای جنوبی یک میلیون مسلمان دارد و همان طور که می‌دانید مسلمان‌ها مخصوصا در منطقه خاورمیانه در عراق هدف حملات تروریستی واقع شده اند می‌خواستم نظر شما را در این خصوص بدانم و اینکه احساس مسلمان‌های آفریقای جنوبی درباره اتفاقات خاورمیانه چیست؟
مکس فیلمون وایت هد: این جمعیت مسلمان آفریقای جنوبی بسیار فعال هستند و هم بستگی زیادی بینشان است. دیروز در مقابل وزارت خارجه آفریقای جنوبی یک تظاهراتی صورت گرفت در حمایت از فلسطین که در واقع تظاهرکننده‌ها خواهان این بودند که ما باید برای مسئله فلسطین در خاورمیانه بسیار فعالتر عمل کنیم و دولت هم همیشه اعلام همبستگی می‌کنند با کسانی که در بحران هستند و از آن‌ها حمایت می‌کنند و به خصوص مسلمانان به واسطه مذهب مشترکی که دارند برای مشکلات همدیگر بسیار ارزش قائل هستند و مشکلات همدیگر را مشکلات خودشان می‌دانند.
مجری: می‌دانید ایران در یک منطقه‌ای قرار دارد که این منطقه در شرق و غربش جنگ‌های عجیبی رخ داده است. در افغاستان، در عراق، در سوریه، در یمن و.. نگاه شما به عنوان کسی که حداقل حدود ۵ سال است در ایران زندگی می‌کنید در خصوص صلح، ثبات و امنیت در جمهوری اسلامی چیست؟ و چه پیامی به فعالان اقتصادی دنیا خصوصا آفریقای جنوبی دارد؟
مکس فیلمون وایت هد: دلایل شکست و توفیق کشور‌ها دولت‌ها هستندو اگر دولتی قوی باشد و نهاد‌های قوی داشته باشد کشور قوی دارد و در واقع بخشی از مشکلاتی که در این منطقه وجود دارند این است که بعضی از دولت‌ها ضعیف هستند و حالا من نمی‌خواهم نام این دولت‌ها را ببرم، ولی چنین دولت‌هایی وجود دارند و راه حلش این است که این نهاد‌ها باید رشد کنند و به یک درجه‌ای از رشد برسند.
خوشبختانه بعد انقلاب اسلامی ایران یکپارچگی بیشتری در جامعه ایران ایجاد شده و این نقاط قوی فرهنگی و تاریخی که وجود دارد باعث شده که این جامعه به یک جامعه یکپارچه تبدیل شود و این که نقش فرهنگ در جامعه دو جانبه است یعنی تاثیری که فرهنگ بر جامعه دارد و تاثیری که جامعه بر فرهنگ دارد که بسیار اهمیت دارد.
برای ایجاد صلح در این منطقه به چند عامل نیاز داریم که من اینجا مطرح می‌کنم یکی از آن‌ها این است که نیرو‌های رقیب در منطقه باید به پای میز مذاکره بنشینند و راه حلی برای مشکلاتشان پیدا کنند. دوم این است که کشور‌های دیگر نباید در امور کشور‌های منطقه دخالتی داشته باشند مثلا رئیس جمهور سابق افغانستان در یکی دو مورد به امریکایی‌های هشدار می‌داد که کشور ما را ترک کنید ما خودمان از پس مشکلاتمان بر می‌آییم و مشکلات را حل می‌کنیم. مشکل سوم افراطی گری در منطقه است و آن‌هایی که از افراطی گری حمایت می‌کنند باید دست از این حمایت بردارند. افراطی گری یک جریانی نبود که یک شبه به وجود بیاید یک جریانی بود که ساخته شد.
در زمینه تروریست وقتی این مشکل به وجود آمده باید با آن جنگید و فقط با حرف زدن نمی‌شود مشکل تروریست را از بین برد. در نتیجه وقتی دولت قوی باشد و مشارکت مردم در آن بالا باشد مانند انتخابات موفقی که چند ماه پیش در ایران برگزار شد و دوره دوم ریاست جمهوری روحانی در واقع یک تجربه جالبی بود و یک زمان جالبی بود که در ایران و مردم به بحث و تبادل نظر در مورد نماینده هایشان می‌پرداختند و این عناصر نقش خیلی مهمی ایفا می‌کنند.
چه قدر از بازار سرمایه ایران اطلاع دارید و وضعیت آن را چه طور ارزیابی می‌کنید؟
درباره بازار بورس ایران متاسفانه اطلاعات زیادی ندارم. درمورد ظرفیت هایش و اینکه بخواهم ظرفیت هایش را ارزیابی کنم. ولی میدانم که بازار بورس ژوهانسبورگ یکی از برجسته ترین بازارهای بورس در دنیا هست، یکی از قدیمی ترین و قوی ترین هاست و قویترین بازار بورس در قاره آفریقاست. ولی خوب در سطح مراوداتی که بین بانک مرکزی ایران با بانک مرکزی آفریقای جنوبی وجود دارد این هست که تفاهم نامه ای در دست تهیه است و بازار بورس ایران تمایل دارد که با بازار بورس ژوهانسبورگ در ارتباط باشد برای انتقال تجربیات و ما خیلی علاقه داریم این اتفاق بیافتد ولی هنوز نتوانستیم یک قرارداد قطعی و رسمی را بدست بیاوریم و در نتیجه من در مورد این قضیه نمی توانم نظری بدهم.
مجری: امسال بورس ایران پنجاهمین سال تاسیس خودش را جشن میگیرد پیام سفیر آفریقای به بازار سرمایه و بورس ایران چیست؟ این پیام مخصوص فعالان بازار سرمایه ایران هست.
مکس فیلمون وایت هد: این که بورس ایران پنجاهمین سال تاسیش را جشن میگیرد نشان دهنده این است که سطح اقتصاد ایران به رشد و پیشرفت رسیده و ظرفیت‌های آینده این بازار در بافت منطقه‌ای بسیار زیاد است و در واقع هم چنین ایران و آفریقای جنوبی می‌توانند در زمینه تبادل تجارب و بازار بورس با همدیگر همکاری داشته باشند به هر حال هر دو کشوری هستند که در منطقه خاورمیانه و در منطقه آفریقا قرار دارند و منتظر هستیم که شرایطی فراهم شود که شرکت‌های هر دو کشور در بازار بورس یکدیگر لیست و فهرست شوند و بتوانیم در زمینه انتقال تجربیات با همدیگر همکاری داشته باشیم.
مجری: مایلم بدانم شما یک هفته کاری تان را در تهران چه طور می‌گذرانید؟
مکس فیلمون وایت هد: خیلی ساده است در ملاقات‌ها شرکت می‌کنم، به اداره می‌روم و اگر لازم باشد به استان‌ها می‌روم و با اتمام کار به منزل باز می‌گردم.
مجری: شما چه قدر فارسی یاد گرفته اید؟
مکس فیلمون وایت هد: اصلا بلد نیستم.
مجری: هیچ جمله‌ای از فارسی یاد نگرفته اید؟
مکس فیلمون وایت هد: هیچ چیز یاد نگرفته ام و می‌گویم که استعداد زبان آموزی ام خیلی بد است.
مجری: فرصت دارید به عنوان سفیر با مردم ایران صحبت کنید
مکس فیلمون وایت هد: من واقعا از زمانی که در ایران بودم لذت بردم و چیز‌های زیادی یاد گرفتم. در مورد میهمان پذیر بودن و خونگرمی ایرانی‌ها چیز‌های زیادی یاد گرفتم و درک کردم و واقعا سپاسگذارم از این موقعیتی که برای من به وجود آمد که بتوانم ایران را ببینم. قطعا برای گذران تعطیلات به ایران برمی گردم نه به عنوان سفیر بلکه بتوانم بیایم ایران و استان‌هایی که ندیدم را ببینم. از طرف خود و همسرم از مردم ایران که میزبان ما در این کشور زیبا بودند تشکر می‌کنم.
انتهای پیام/