«هرنی دیسک» که معمولاً به نام فتق دیسک کمر نامیده میشود، پارگی یا بیرون زدگی صفحهی بین مهرهای در ستون فقرات است. وقتی این صفحه، پاره شده یا بیرون میزند، به اعصاب ستون فقرات فشار وارد کرده و درد بسیار زیادی ایجاد میکند که معمولاً در قسمت پایین کمر است، اما گاهی در بالای کمر، گردن و یا پا هم این اتفاق میافتد.
توانبخشی تدریجی کمر، بهترین راه برگشتن به وضعیت گذشته است. وقتی حتی سرفه کردن یا خندیدن هم موجب درد میشود، فکر ِ ورزش کردن هم وحشتناک است. پیاده روی آرام، شنا و یا ورزشهای سبک میتوانند به ریکاوری کمک کنند.
ورزش های ممنوعه برای دیسک کمر
از پرداختن به ورزشهایی که فشار زیادی به کمرتان وارد میکنند، اجتناب کنید تا این عضلات، کم کم تقویت شوند. قبل از شروع یا ادامه ی ورزش نیز حتماً با پزشک خود مشورت کنید. در ادامه برخی حرکات بدنسازی مضر برای دیسک کمر و چند نکته کلیدی دیگر نیز توضیح داده میشود.
*تمرین با دستگاه پرس پا
پرس پا، دستگاهی است که به وزنههایی متصل بوده و ورزشکار، به صورت دراز کشیده، به وزنهها به طرف بالا یا به طرف بیرون فشار وارد میکند. پرس پا نه تنها اوضاع را بدتر میکند، بلکه میتواند موجب بیرون زدگی یا فتق دیسک کمر شود.
به طور کلی، اسکوات با رِنج متوسط که باسنتان فقط تا بالای زانوها پایین میآید، برای پاها بهتر است، اما تا زمانی که کمرتان قوی نشده، از انجام اسکواتهای عمیق و نزدیک به سطح زمین پرهیز کنید.
*کشش پای صاف (کشش عضله همسترینگ)
حرکتهایی که در آنها پاها مستقیم کشیده میشوند، نسبت به حرکاتی که پاها خمیده هستند، فشار بیشتری به ستون فقرات وارد می کنند. تا زمانی که عضلات پشت و کمرتان تقویت نشدهاند، از انجام تمرینهایی که دراز کشیده و پاها صاف کشیده میشوند یا دراز و نشست با پاهای صاف خودداری کنید. ضمناً حرکت بالا آمدن و لمس انگشتان پا، با پاهای صاف و کشیده نیز میتواند به کمرتان آسیب وارد کند.
*تمرینات چرخشی
فتق دیسک معمولاً در پایین کمر روی میدهد یا در بخش پایینی ستون فقرات درست بالای لگن، به همین علت، حرکتهای چرخشی نه تنها دیسک شما را تشدید میکنند بلکه ممکن است خودشان باعث بروز فتق دیسک شوند. ورزشهایی که لازم است در آنها کمر خود را بچرخانید، مانند تمرینات شکم با توپ طبی یا «کتلبل » و یا حتی برخی از حرکات یوگا، میتوانند برای «هرنی دیسک» ، بسیار مضر باشند.
*بلند کردن وزنه
خم شدن برای برداشتن هالتر و سپس برگرداندن آن سرجای خود به ستون فقرات شوک وارد کند. بالا آوردن وزنه در حالت درازکش هم میتواند درد ایجاد کند. اگر مجبورید تمرینات بدنسازی را انجام دهید، از خم شدن به جلو و بلند کردن وزنه، اجتناب کنید.
هنگام انجام تمرینات بدنسازی، حرکات آرام و کنترل شده داشته باشید. قبل از انجام تمرینات، فرم درست آن را خوب یاد بگیرید و تمرین کنید.
*ددلیفت
اگر یک کراس فیتر هستید احتمالاً از این توصیه، عصبانی و برآشفته خواهید شد، اما بهتر است آن را جدی بگیرید. یکی از رایجترین مشکلات حرکتی این است که هنگام خم شدن به جلو یا بلند کردن یک وسیله، اجازه دهید پایین کمرتان، به بیرون انحنا پیدا کند. ددلیفت نیاز به یک مکانیسم کامل دارد، که حتی اگر درست هم اجرا شود، فشار زیادی به دیسک وارد خواهد کرد.
*حرکت صبح به خیر هالتر
حرکت صبح به خیر هالتر حتی اگر توسط کسی انجام شود که «هرنی دیسک کمر» ندارد هم میتواند مشکلساز باشد.
در این حرکت، وزنه روی شانهها قرار گرفته (مانند اسکوات سنتی) و سپس باید از باسن به جلو خم شوید و اجازه دهید سینهتان به سمت زمین پرت شود و همزمان ستون فقرات و پاها صاف بمانند. این تمرین، دردسرساز است چون فشار بسیار زیاد به پایین کمر و لگن وارد میکند.
*حرکت دستگاه داخل ران (Hip Abductor)
این دستگاه میتواند هنگام فشردن وزنهها به هم یا دور کردنشان از هم، به ستون فقرات شما فشار وارد کند. اگر میخواهید روی پاهایتان کار کنید، خیلی بهتر است از از «الیپتیکال»، دوچرخهی ثابت و یا تردمیل استفاده کنید.
*دستگاه ساق پا ایستاده
این دستگاه برای تمرین عضلات ساق است، اما وزنی که هنگام تمرین روی شانههایتان میافتد، باعث فشار بسیار زیاد بر ستون فقراتتان میشود.
*دویدن
دیسکهای شما، جذب کننده و تعدیل کنندهی فشارهایی هستند که شما به کمرتان وارد میکنید. وقتی شما حین دویدن، به طور مداوم فشار و ضربه به کمرتان وارد میکنید، میزان فشاری را که به دیسکهای شما وارد میشود را هم افزایش میدهید.
هر چند دویدن، معمولاً موجب فتق دیسک کمر نمیشود اما اگر دونده، دیسک داشته باشد میتواند آن را بدتر کند یا موجب سایر دردهای سمپاتیک پایین کمر شود. بعد از فتق دیسک، قبل از دویدن، پیاده روی تند یا پیاده روی عادی را زیاد انجام دهید و خیلی آهسته و تدریجی به روتین دویدنتان برگردید. وقتی عضلات پیرامون دیسک، قویتر شوند، دویدنتان هم آسانتر خواهد شد.
منبع:فدراسیون پزشکی ورزشی