مهدی نصیبی در آستانه برگزاری دوازدهمین کنگره علمی سالیانه انجمن دندانپزشکان عمومی ایران در ارتباط با اینکه آیا حفظ سلامت دهان برای تمام زندگی ممکن است؟ اظهار داشت: دهان مانند سایر اندام‌های بدن می‌تواند و باید برای تمام طول زندگی سالم بماند. بیماری‌های دهان در واقع یا محصول بی‌سوادی در مورد سلامت و یا غفلت از نیازهای زندگی سالم اتفاق می افتد و ارتباط مستقیم با شیوه زندگی، به‌خصوص نوع تغذیه افراد دارد.
ضرورت ترویج اجتماعی سواد سلامت و پیشگیری از بیماری‌های دهان
وی در مورد شایعترین بیماری دهان، گفت: گفته شده است که بعد از سرماخوردگی رایج، شایعترین بیماری نوع بشر پوسیدگی دندان است اما تجربیات موفق بعضی از جوامع پیشرفته نشان داده است که بیماری‌های دهان و به‌خصوص پوسیدگی دندان اگر در بین تمامی اقشار جامعه هم قابل پیشگیری نباشد، در بین اقشاری که از سواد سلامت کافی برخوردار باشند، صد در صد قابل پیشگیری است.
متخصص سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی ادامه داد: یافته‌های علمی نشان داده است که دولت‌ها به‌جای صرف هزینه های سنگین برای درمان بیماری‌های گسترده دهان در جامعه، که عملا در ثروتمندترین کشور ها هم غیر ممکن است، بودجه عمومی سلامت را باید صرف آموزش سلامت و افزایش سواد سلامت در جامعه کنند. کشورهایی که از این الگو تبعیت کرده اند از بالاترین سطح سلامت دهان برخوردار شده اند.
این دندانپزشک در مورد پوسیدگی دندان عنوان کرد: پوسیدگی دندان به‌عنوان شایعترین بیماری دهان، محصول مستقیم مصرف نامناسب مواد قندی چه بصورت خالص و یا افزوده شده به سایر مواد غذائی است. مکانیسم شروع پوسیدگی به این صورت است که، میکروب های محلی موجود در دهان مواد قندی در دسترس را هضم و تبدیل به اسید می‌کند و سپس بسته به شدت اسیدی شدن محیط دندان‌ها، بافت سخت مینای دندان تحت تاثیر اسید حل شده و منفذی به عاج دندان باز می‌شود.
نصیبی گفت: چون عاج دندان در مقابل اسید هیچ مقاومتی ندارد، حفره ای بشکل غار زیر لایه مینا در درون عاج شکل می گیرد که محل تجمع خوبی برای میکروب بیشتر است. به این طریق پوسیدگی عمیقتر می‌شود، تا عروق و اعصاب قسمت مغزی دندان را در گیر کند در این زمان برخلاف بعضی از بافت‌های بدن، بافت دندان دیگر قابل بازسازی و التیام نبوده و برای بقیه عمر معلول خواهد ماند.
وی با بیان اینکه هر چند با استفاده از علم و هنر دندانپزشکی این معلولیت‌ها تا حدودی قابل ترمیم است، ولی هیچ‌وقت به سلامت اولیه خود بر نمی گردد، افزود: هر چه ترمیم دندان گسترده تر باشد، احتمال پوسیدگی مجدد آن افزونتر می‌شود. طبیعت گسترش یابندگی پوسیدگی دندان هم نتیجه این پوسیدگ‌های تکراری است.
متخصص سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی در پاسخ به اینکه چگونه می‌توان از پوسیدگی دندان جلوگیری کرد؟ گفت:بهترین راه برایپیشگیری از پوسیدگی کاهش میزان و دفعات مصرف مواد قندی، یا مواد غذائی حاوی شکر است به این منظور لازم است برای چند روز لیستی از مواد غذائی فرد تهیه و مورد بررسی قرار گیرد. با توجه به اینکه به دلایل تغذیه ای، اقتصادی و اجتماعی حذف کامل شکر از زنجیره غذائی مردم امکانپذیر نیست، لذا مصرف آن باید با احتیاط، بعد آموزش‌های مورد نیاز و صد البته رعایت بهداشت فردی مانند مسواک زدن مستمر و استفاده از سایر اقلام بهداشتی باشد. بدترین نوع تغذیه ریزه خواری مداوم از مواد مملو از شکر است.
فلوراید ماده پیشگیری کننده از پوسیدگی دندان
نصیبی یادآور شد: طبق یافته‌های علمی فلوراید به‌عنوان یک ماده پیشگیری کننده از پوسیدگی دندان شناخته شده است و در جوامع مختلف سعی شده است که قبل از ایجاد پوسیدگی، دندان‌ها با بکار گیری آن مقاوم شوند. یکی از راههای حصول اطمینان از رسیدن فلوراید به دندانهای آحاد جامعه به‌خصوص کودکان و پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها، افزودن آن به آب لوله کشی شهراست. البته راههای دیگری هم برای این منظور وجود دارد.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا در مقیاس اجتماعی پوسیدگی‌های گسترده دندانی برای همه قابل درمان است؟ خاطر نشان کرد:خیر، متاسفانه در شرایط شیوع گسترده میزان پوسیدگی‌ها، بدون کنترل سرعت انتشار آن، بیماری‌های دهان برای تمامی آحاد جامعه قابل درمان نیست.
این دندانپزشک گفت: جامعه ای که مورد هجوم پوسیدگی‌های وسیع قرار گرفته باشد، برای تمام طول عمر نسل مورد تهاجم گرفتار معلولیت‌های ناشی از آن خواهد بود. تحقیقات نشان می‌دهد که در چنین جوامعی دهان آحاد طبقه متوسط و بالای جامعه مملو از ترمیم ها و دندانهای مصنوعی عاریتی است. در حالیکه دهان طبقه محروم آکنده از دندانهای پوسیده و بی دندانی است. در هر صورت گرفتاری پوسیدگی دندان به نوعی وجهه مشترک تمام طبقات جامعه است؛ چه آنانی که با اتلاف وقت، هزینه و تحمل ناملایمات درمان‌های دندانپزشکی در گیرند، و چه کسانی‌که بقیه عمر خود را باید با درد دندان و بی دندانی بگذرانند.
نصیبی تاکید کرد: صادقانه باید گفت که در شرایط تهاجم گسترده بیماری‌های دهان، و معلولیت‌های ناشی از آنآن، با توجه به تنگناهای اقتصادی کشور، گریزی بجز تحمل عواقب این بیماری‌ها توسط قشر میانسال و کهنسال نیست. لاجرم بهترین گزینه این است که، در کنار رسیدگی محدود به موارد اورژانس، عمده بودجه اختصاص یافته دولتی صرف ترویج اجتماعی سواد سلامت و پیشگیری از بیماری‌های دهان برای نسل آینده، و جلوگیری از تکرار و ادامه وقوع این بیماری‌ها در نسل حاضر شود.
وی گفت: البته اندکی از بیماری‌های دهان مثل بیماری‌های ناشی از حوادث، تصادفات و بیماری‌های مادر زادی تاحدودی غیر قابل اجتناب، ولی در عین حال با استفاده از علم و هنر دندانپزشکی قابل ترمیم خواهد بود.
دوازدهمین کنگره علمی سالیانه انجمن دندانپزشکان عمومی ایران 19 تا 22 دی ماه سال جاری و به مدت 4 روز در مرکز همایش های برج میلاد برگزار می شود.