سرمایه‌های بازار آیتی ایران راهی کشور اژدها
شهروند| بعد از مهاجرت گسترده فعالان صنعت پوشاک به چین، حالا سرمایه‌های بازار آیتی ایران راهی کشور اژدها شده است. سیدمهدی میرمهدی کمیجانی، رئیس اتحادیه فناوران رایانه گفته است؛ حدود یک‌درصد از سرمایه بازار آیتی ایران راهی چین شده‌اند تا در آن‌جا به تولید و صادرات کالاهای دیجیتال بپردازند. این موضوع درحالی رخ می‌دهد که دولت بازار آیتی را به‌عنوان یکی از مهمترین مقاصد اشتغالزایی خود معرفی کرده است اما این صنعت در ایران پا نگرفته، به چین منتقل شد. درحال حاضر در ایران صنعت تولید سخت‌افزار تقریبا تنها یک تولید‌کننده دارد و آن برند آلین وان است که البته آن هم به صورت مونتاژ برخی قطعات کامپیوتری را تولید می‌کند. تولیدکننده‌ای که به گفته فعالان این بخش درگیر هزار مصیبت بازار ایران است و زیر بار مشکلات زیاد صنعت آیتی، قوانین دست‌وپاگیر، مالیات‌های سنگین و… کمر خم کرده است.
این موضوع درحالی رخ می‌دهد که فعالان بازار آیتی می‌گویند؛ رکود این بازار موجب شده است خریدوفروش و حتی واردات کالاهای دست دوم و استوک رونق بگیرد.
مهاجرت سرمایه‌های ایران به چین
سیدمهدی میرمهدی کمیجانی، رئیس اتحادیه فناوران یارانه به «شهروند» توضیح می‌دهد؛ در چین مشوق‌هایی که در نظر گرفته شده، به شکلی است که بتوانند نه فقط بازار آیتی ایران بلکه بازار دنیا را هم در اختیار بگیرند و کالا در مقادیر بسیار بالایی تولید و به همه کشورهای دنیا صادر کنند.
به گفته میرمهدی کمیجانی دولت چین به اندازه‌ای به تولیدکنندگان و صادرکنندگان امتیاز داده که حتی بعضی از فعالان این صنف در ایران، درحال سرمایه‌گذاری و ایجاد واحدهای تولیدی در چین هستند تا تولیدات خود را علاوه بر ایران در سایر کشورها هم به فروش برسانند. آن‌طور که او می‌گوید، ٥هزار و ٥٠٠ واحد صنفی در صنف یارانه فعال هستند که تا این‌جای کار حدود یک‌درصد آنها در چین سرمایه‌گذاری و شروع به تولید کرده‌اند.
اما در شرایطی بعضی از فعالان این صنعت به سمت سرمایه‌گذاری و تولید در چین رفته‌اند که غیر از یک برند خارجی که در کشور ما مونتاژ برند آلین‌وان را انجام می‌دهد، آن هم با هزار و یک مشکل، عملا تولید دیگری نداریم و به گفته رئیس اتحادیه فناوران یارانه نمی‌توانیم مدعی باشیم که تولیدی داریم. شرکتی هم که تولیدی در این زمینه دارد، با مشکلات بیمه و دارایی و مالیات بر ارزش افزوده و مشکلاتی از این دست روبه‌روست و به گفته رئیس اتحادیه فناوران یارانه، اگر به سراغ مدیران این شرکت برویم، احتمالا می‌گویند اشتباه کرده‌اند که با این مشکلات ریز و درشت، اقدام به سرمایه‌گذاری و تولید کرده‌اند.
شاید به آنهایی که برای سرمایه‌گذاری و تولید، به جای ایران، چین را انتخاب کرده‌اند، هم نتوان خرده گرفت، چون به گفته میرمهدی کمیجانی دولت همکاری و همیاری چندانی با فعالان صنعت آیتی ندارد و مشکلات آنها روز به روز بیشتر می‌شود. مصداق عینی این موضوع هم گرفتن مالیات بر فروش به جای مالیات بر درآمد است که موجب فراری‌شدن خیلی از تولیدکنندگان این عرصه شده است.
کارگران چینی
بدون مجوز در ایران کار می‌کنند
اما آسان‌بودن قوانین و مشوق‌های تولید و صادرات تمام ماجرا نیست بلکه ارزان‌بودن کارگر و مواد اولیه هم سبب شده که تولید در چین برخلاف ایران صرفه اقتصادی داشته باشد. هر چند که به گفته رئیس اتحادیه فناوران یارانه در بعضی از کارگاه‌ها بدون این‌که دولت خبر داشته باشد و بدون هیچ مجوزی، چینی‌ها کارگران خود را به ایران آورده‌اند تا با استفاده از پایین‌بودن دستمزد آنها و ٨ساعت کار مفیدی که دارند، کالاهای مصرفی مثل کارتریج پرینترهای لیزری تولید کنند. اقدامی که علاقه چینی‌ها به سرمایه‌گذاری در تولید کالاهای مصرفی در بازار آیتی را نشان می‌دهد و فضای کسب‌وکار کشورمان را برای فعالان این حوزه تنگ‌تر کرده است.
میرمهدی کمیجانی می‌گوید: ٩٠درصد بازار آیتی، ١٠٠درصد بازار ماشین‌های اداری و ٩٥درصد بازار شبکه در اختیار چین است و حتی برندهای اروپایی و آمریکایی سفارش‌های خود را به کارخانه‌های
چینی می‌دهند.
کالاهای دست دوم در بورس هستند
موضوع دیگری که حالا معضلی برای فعالان صنف رایانه شده، به تغییر مدل خریدوفروش در این صنف است. در شرایطی که دولت به درخواست کاهش تعرفه واردات کالاهای دست دوم آیتی از طرف اتحادیه فناوران یارانه توجهی نمی‌کند، به گفته رئیس این اتحادیه حالا با حجم بالایی از قاچاق این کالاها مواجه هستیم که هم برای قاچاقچی‌ها مقرون به‌صرفه است و هم ضعیف‌شدن وضع اقتصادی مردم در سال‌های اخیر، آنها را به خرید این کالاهای قاچاق متمایل‌تر کرده و در نتیجه مدل خریدوفروش در بازار هم تغییر کرده است.
اما این قاچاق گسترده به ایران درحالی اتفاق می‌افتد که حتی در افغانستان هم کالاهای استوک و دست دوم آیتی وارد نمی‌شود و مسأله ارزی است که از کشور خارج می‌شود و ضربه‌ای است که به اقتصاد وارد می‌شود. ولی نکته تأسف‌بارتر این است که بخشی از این کالای قاچاق در بازار به جای جنس آکبند فروخته می‌شود و دولت که باید نظارت بیشتری کند و از اتحادیه‌ها کمک بخواهد، اقدامی در این رابطه نمی‌کند. به گفته میرمهدی کمیجانی، حالا بیشتر مراکز خصوصی و دولتی هم به دنبال تهیه کالاهای استوک و دست دوم هستند و فعالان این حوزه هم به تبع این تغییرات اقدام به واردات کالاهای استوک می‌کنند که سود بیشتری برای آنها دارد، چون دیگر شامل پرداخت تعرفه و سایر عوارض گمرکی نمی‌شود.
امسال، بدترین سال برای صنف یارانه است
رئیس اتحادیه فناوران یارانه عنوان می‌کند؛ این صنف هم مثل خیلی از بخش‌های اقتصادی درگیر سکون و رکود هستند و این صنف با مشکلات زیادی روبه‌رو است؛ به‌طوری که امسال بدترین شرایط را نسبت به سال‌های گذشته داشته‌ایم.
به گفته کمیجانی در ابتدای امسال، بحث انتخابات مطرح بود و حرف این بود که بعد از انتخابات شرایط بهتر خواهد شد و شرکت‌ها و سازمان‌ها بعد از آن شروع به فعالیت خواهند کرد. بعد از آن هم بحث کابینه و معین‌شدن وزرا مطرح شد، اما حالا با وجود آن‌که تمام این مراحل پشت سر گذاشته شده، هنوز تغییری در وضع بازار ایجاد نشده و تمام اینها درحالی اتفاق می‌افتد که در هیچ کجای دنیا، وضع خریدوفروش این‌قدر وابسته به آمدن یا رفتن افراد و مسئولان نیست.
هرچند که قبل از این هم وضع برای فعالان این صنف راضی‌کننده نبود و به گفته کمیجانی ادارات و سازمان‌ها خرید خود را به حداقل رسانده‌اند؛ به‌طوری که سازمانی که قبلا به‌طور معمول فاکتور ٥٠ لپ‌تاپ داشت، حالا فقط دو دستگاه می‌خرد و فقط در صورت اضطرار اقدام به خرید محصولات آیتی می‌کنند، چون به گفته خودشان پولی وجود ندارد که بخواهند بیشتر از اینها خرید کنند.