علائم فشار خون پایین؛ از سرگیجه تا کاهش تمرکز

ترجمه از هدی بانکی: معمولا در مورد فشار خون بالا، زیاد حرف زده می‌شود چون می‌تواند موجب سکته‌ی قلبی، سکته‌ی مغزی و نارسایی کلیه‌ها بشود. اما فشار خون پایین که به آن هیپوتنشن هم گفته می‌شود نیز می‌تواند به بدن آسیب بزند.

زمانی فشار خون پایین است که مقدار بالای فشار خون (فشار سیستولیک) ۹۰ میلی‌متر جیوه یا کمتر باشد و مقدار پایین فشار خون (فشار دیاستولیک) ۶۰ میلی‌متر جیوه یا کمتر باشد، به عبارت دیگر زمانی فشار خون‌تان پایین است که دستگاه بالاترین مقدار فشار را ۹۰ میلی‌متر جیوه یا کمتر و پایین‌ترین مقدار فشار را ۶۰ میلی‌متر جیوه یا کمتر نشان دهد.

 

فشار خون هر کسی می‌تواند گاهی افت کند و هیچ علامت قابل توجهی هم نداشته باشد. مثلا تغییر حالت از وضعیت نشسته یا خوابیده به وضعیت ایستاده می‌تواند باعث افت فشار خون شود. برخی از افراد ممکن است درست بعد از خوردن غذا یا در اثر ایستادن طولانی، فشار خون‌شان پایین بیاید.

اما شرایط خاصی نیز وجود دارد که می‌تواند موجب کاهش فشار خون ِ پایدارتر شده و به سلامتی آسیب بزند. شرایطی چون بارداری، خونریزی شدید به دلیل آسیب و جراحات، گردش خون نامناسب ناشی از بیماری قلبی، ضعف همراه با کم آبی بدن، رژیم گرفتن برای کاهش وزن، شوک آنافیلاکتیک، عفونت خون و اختلالات غدد درون‌ریز مانند دیابت، نارسایی آدرنال و بیماری تیروئید.

داروهای خاصی چون مهارکننده‌های بتا، دیورتیک یا ادارآور، ضد افسردگی‌های سه حلقه‌ای و داروهای اختلال نعوظ هم می‌توانند موجب کاهش فشار خون شوند. کمبود ویتامین B12 و اسید فولیک نیز ممکن است موجب کم خونی شده و در نتیجه کاهش فشار خون را در بر داشته باشند. اینکه مدام فشار خون‌تان پایین باشد، خوب نیست. اگر فشار خون، خیلی پایین بیاید، بدن‌تان نخواهد توانست اکسیژن کافی برای عملکردهای حیاتی‌اش را دریافت کند.

کاهش سطح اکسیژن هم می‌تواند عملکرد قلب و مغز را مختل کرده و تنفس را هم دشوار کند. در مواردی خاص، آنهایی که فشار خون پایین دارند، ممکن است هشیاری خود را از دست داده و یا دچار شوک شوند. به همین دلیل خیلی مهم است که نسبت به علائم و نشانه‌های فشار خون پایین، آگاهی داشته باشید و به موقع، تحت درمان قرار بگیرید.

احساس سرگیجه و سبکی در سر

فشار خون پایین موجب کاهش جریان خون به سمت مغز می‌شود. در نتیجه تامین اکسیژن مغز کم شده و احساس سرگیجه و سبکی سر به شما می‌دهد. این اتفاق معمولا با تغییر ناگهانی وضعیت بدن مثلا ناگهان ایتادن بعد از بیدار شدن از خواب می‌افتد. اگر فشار خون‌تان خیلی پایین باشد، سرگیجه می‌تواند موجب غش کردن‌تان هم بشود.

احساس خستگی

فشار خون پایین می‌تواند روی سطح انرژی بدن اثر گذاشته و احساس خستگی ایجاد کند. جریان خون، نقش مهمی در تولید انرژی در بدن دارد، چون اکسیژن و مواد مغذی لازم برای بدن را تامین می‌کند.

میتوکندری‌های موجود در سلول‌ها برای تولید انرژی به مواد مغذی نیاز دارند. وقتی جریان خون به دلیل کاهش فشار خون، ضعیف می‌شود، فرایند تولید انرژی دچاز اختلال می‌شود که نتیجه‌ی آن احساس خستگی و ضعف است. حتی اختلال خواب هم می‌تواند با تغییر در حجم خون، به شما احساس خستگی بدهد. بیش از حد و مکرر بی‌انرژی بودن، هرگز علامت خوبی نیست، بنابراین با پزشک‌تان مشورت کنید.

ضربان تند قلب

اگر احساس تپش قلب یا ضربان تند قلب داشتید، ممکن است به دلیل کاهش فشار خون‌تان باشد. جریان خون ضعیف به سمت قلب، باعث اتقباضات نامنظم در قلب می‌شود. اگر قلب با مقدار کافی از خون، پُر نشود، با افزایش ضربان، آن را جبران خواهد کرد. همچنین ممکن است سرعت نبض‌تان هم بالا برود و تنفس‌تان هم تندتر شود. حتی شاید متوجه تغییرات مکرر در دمای بدن خود شوید. وقتی پای قلب به میان می‌آید، هر تغییر غیرطبیعی باید توسط پزشک بررسی شود.

پوست سرد و رنگ پریده

سردی پوست و رنگ پریدگی آن (که ناشی از فعالیت بدنی نباشد)، می تواند علامت دیگری از فشار خون پایین باشد، مخصوصا اگر همراه با افزایش ضربان قلب و تنگی نفس باشد. این اتفاق زمانی می‌افتد که خون کافی برای گردش در بدن (به خاطر افت فشار خون) وجود ندارد.

کاهش تمرکز

تمرکز نداشتن هم می‌تواند به افت فشار خون مربوط باشد. خون، اگر دچار افت فشار شود، با سرعت مناسبی به مغز نمی‌رسد؛ یعنی سلول‌های مغز، اکسیژن و مواد مغذی کافی برای عملکرد مناسب نخواهند داشت. در نتیجه فرد به سختی می‌تواند تمرکز کند. اگر ناگهان دچار احساس سردرگمی شدید و نتوانستید روی کاری که انجام می‌دهید تمرکز کنید، بهتر است فشار خون‌تان را چک کنید.

تشنگی غیرعادی

احساس تشنگی یعنی بدن‌تان دچار کمبود آب شده است که گاهی می‌تواند به دلیل افت فشار خون باشد. در واقع، تشنگی، شیوه‌ی بدن برای اعلام به شماست که باید آب بیشتری به بدن‌تان برسانید و خون‌تان به آب بیشتر نیاز دارد که بتواند فشار خون را بالا ببرد. البته احساس تشنگی غیرعادی، لزوما به معنی افت فشار خون نیست. تب، تهوع، اسهال شدید، استفاده‌ی زیاد از داروهای ادارآور و ورزش‌های شدید هم می‌توانند موجب کم آبی بدن شده و شما را دچار افت فشار خون کنند.

تاری دید

تاری دید، یکی از نشانه‌های فشار خون پایین است. تاری دید به عدم وضوح بینایی گفته می‌شود که موجب ناتوانی در شفاف دیدن و تشخیص جزئیات می‌شود.

کمبود اکسیژن و خونِ باعث کاهش فشار خون شده و چشم نمی‌تواند حرکت قابل توجهی انجام دهد. اینکه ناگهان دچار تاری دید شوید، ترسناک است، و تاثیرات آن می‌تواند بلند مدت یا حتی دائمی بشود. تاری دید می‌تواند به خاطر آب سیاه، جداشدگی شبکیه، نزدیک بینی و میگرن هم باشد، این علائم را نادیده نگیرید.

درمان فشار خون پایین یا هیپو تنشن

. عوامل کاهش فشار خون را بشناسید و تا حد ممکن از آنها اجتناب کنید.

. اگر مشکل افت فشار خون‌تان، مربوط به بیماری خاصی است، حتما به پزشک مراجعه کرده و دارو و درمان‌های لازم ر در پیش بگیرید.

. زیاد آب بنوشید تا دچار افت فشار خون ناشی از کم آب شدن بدن نشوید.

. اگر نشسته‌اید یا در حالت خوابیده هستید، ناگهان از جای‌تان بلند نشوید.

. وقتی می‌نشینید، پاهای‌تان را ضربدری  رویهم نیندازید.

. غذاهای سرشار از ویتامین B12 و اسید فولیک مصرف کنید تا دچار کم خونی نشوید.

. به طور مرتب ورزش کنید تا جریان خون بهتری داشته باشید.

. به انداز‌ه‌ی کافی بخوابید.

. سیگار نکشید چون باعث تضعیف گردش خون می‌شود.

. از پزشک‌تان بپرسید آیا می‌توانید مصرف نمک‌تان را کمی بیشتر کنید، چون بدن‌تان به سدیم نیاز دارد تا فشار خون را در حد مطلوب حفظ کرده و از سیستم آدرنال حمایت کند.

. تغذیه‌ی سالمی از تمام گروه‌های غذایی داشته باشید.

. اگر افت فشار خون‌تان در عرض چند روز برطرف نشد، برای بررسی‌های بیشتر به پزشک مراجعه کنید.