اختلال کم توجهی – بیش فعالی چیست؟

اختلال کم توجهی – بیش فعالی چیست؟

کودکان مبتلا به اختلال کم توجهی – بیش فعالی برای تمرکز کردن با مشکل روبرو هستند

اختلال کم توجهی – بیش فعالی یکی پر مطالعه ترین حوزه های سلامت کودک است. این ترس در بسیاری از پدر و مادرها نهادینه شده است که اختلال کم توجهی – بیش فعالی یعنی کشیدن خط قرمز دور کارایی تحصیلی و دورنمای حرفه ای فرزندشان. اگرچه هنوز درمانی برای این اختلال کم توجهی – بیش فعالی کشف نشده است اما می توان برخورد و کنترلی موفقیت آمیز بر آن داشت؛ کنترل هایی که به کمک والدین می آیند.

تعریف اختلال
در قسمت جلویی مغز، قشری به نام اوربیتوفرانتال کورتکس وجود دارد که کنترل نفس در این قسمت از مغز ساکن است. رشد و پیشرفت این ناحیه در کودکان دچار اختلال کم توجهی – بیش فعالی به سرعت کودکان دیگر نیست یا در موارد حادتر این ناحیه اصلا پیشرفتی ندارد. این موضوع فرضیه نیست. اگر اسکن های PET (نوعی از اسکن مغز) کودکان مبتلا به اختلال کم توجهی – بیش فعالی را با کودکی که به این اختلال دچار نیست مقایسه کنید، متابولیسم کاهش یافته در اوربیتوفرانتال کورتس حتی برای فردی عامی و معمولی نیز مشهود است.

کودکان مبتلا به اختلال کم توجهی – بیش فعالی برای تمرکز کردن با مشکل روبرو هستند. آنها دامنه توجه به شدت کوتاهی دارند؛ اگر موضوعی مستقیما سرگرم کننده یا جذاب نباشد، آنها علاقه خود را به آن از دست می دهند و همین باعث می شود در بازی Xbox خوب عمل کنند اما در انجام تکالیف شان بسیار بد باشند و در مسافرت های جاده ای بدخلق شوند و عدم کنترل تکانه در آنها به این معنی است که مثل بچه های بازیگوش رفتار کنند. مواقعی که کودک معمولی موضوعی را مورد توجه قرار می دهد و بعد تصمیم به عدم انجام آن می گیرند، کودک مبتلا به اختلال کم توجهی – بیش فعالی بدون تعلل عمل می کند.

همچنین شرایط آنها باعث می شود از اشتباهات شان درس نگیرند؛ اصلا مهم نیست چند بار به آنها بگویید کاری را انجام ندهند، اگر انگیزه انجام کاری را داشته باشند دیگر قادر به مقاومت کردن نیستند. این موضوع به صورت قابل توجهی آنها را مستعد به روی دادن سانحه می کند. صحبت ما درباره کودکانی نیست که خودشان به راحتی رفتار مناسبی دارند؛ کودکان دچار اختلال کم توجهی – بیش فعالی حتی اگر بخواهند هم نمی توانند رفتار مناسبی داشته باشند.

دلایل ریشه ای
نمی توانیم با قطعیت کامل دلیل بروز اختلال کم توجهی – بیش فعالی را اعلام کنیم اما می دانیم مادرانی که حین دوره بارداری سیگار می کشند یا ماهی می خورند، از لحاظ آماری احتمال این که فرزند آنها مبتلا به این اختلال شود بیشتر است. این شرایط در کودکانی که در زایمان زودرس به دنیا آمده اند، نیز بیشتر است.

شواهد بسیاری به توضیحات ژنتیکی اشاره دارند. ژن واحدی از اختلال کم توجهی – بیش فعالی وجود ندارد بلکه ترکیب ژن هایی که اگر در محیط مناسب قرار بگیرند اختلال کم توجهی – بیش فعالی را تولید می کنند. به عبارت ساده، شبیه به شرایط ارثی است.

تخمین زده می شود حدود شش درصد جمعیت حال حاضر بزرگسال دچار اختلال کم توجهی – بیش فعالی هستند. اگر یکی از والدین دچار این اختلال باشد، یا با آن بزرگ شده باشند، احتمال بروز این اختلال در کودک آنها به 30 درصد می رسد. اگر هر دوی والدین مبتلا به این بیماری باشند، احتمال بروز آن در کودک به 80 درصد می رسد، این آمار و ارقام، آماری قابل توجه هستند. اگر این بیماری در یکی از دوقلوها تشخیص داده شود، 75 درصد امکان دارد که جفت دیگر از این بیماری رنج ببرد.

درمان اختلال
هنوز درمانی برای اختلال کم توجهی – بیش فعالی کشف نشده اما راه هایی برای کنترل آن وجود دارد. رویکردی جامع بهترین آن است؛ استراتژی های درست پرورش فرزند و رژیم غذایی مناسب نقش های مهمی ایفا می کنند.

شواهدی وجود دارد مبنی بر این که کودکانی که غذای سالم می خورند (و نه غذاهای فرآوری شده و دارای مواد افزودنی کمتر می خورند) در مدرسه راحت تر تمرکز می کنند. این موضوع در مورد کودکان دچار اختلال کم توجهی – بیش فعالی نیز درست است. رویکرد ما کنترل علائم با دارو است که در بسیاری از موارد زندگی کودکان مبتلا به این اختلال – و به طور گسترده تر زندگی خانواده های این کودکان – را به آنها باز می گرداند.

برخی از والدین درباره مداوای کودک شان حرفی به زبان نمی آورند و این رفتار درک شدنی است مخصوصا با توجه به این که کلمه «ریتالین» به یک ناسزا بدل شده است، اما تنها گزینه موجود ریتالین نیست و متخصص سلامتی می تواند مشاور شما در بهترین دوران درمان کودک تان باشد. دکتر میشل کینگ، روانپزشک و متخصص درمانی کودکان در پولوکوین می گوید: «دیگر ریتالین واحد درمانی طلایی اختلال کم توجهی – بیش فعالی نیست. این دارو می تواند موثر باشد اما امروزه مجموعه داروهای بهتری از نخستین باری که ریتالین معرفی شد، در دسترس است، هرگز دو کودک یکسان نیستند، بنابراین تعیین این که کدام داروی درمانی برای کودکی خاص مناسب است باید بر پایه مورد خاص صورت بگیرد.»

اختلال کم توجهی – بیش فعالی یکی پر مطالعه ترین حوزه های سلامت کودک است

اختلال کم توجهی – بیش فعالی این قدر شایع است؟
جواب کوتاه به این پرسش احتمالا خیر است؛ تخمین زده می شود هشت درصد کودکان دچار این اختلال هستند. دلیل این که چرا تشخیص این بیماری بیش از حد شده به تشخیص های پزشکانی مربوط می شود که تجربه بخصوصی در این بیماری نداشته اند. اما توضیح دیگر زیر سایه اخلاقیات بحث برانگیز قرار می گیرد.

اکتبر 2012 روزنامه نیویورک تایمز مقاله ای منتشر کرد که توجه ها را به پدیده رو به رشد پزشکانی که اختلال کم توجهی – بیش فعالی را به منظور تجویز مصرف داروی خودسرانه – به خصوص برای کارایی بهتر در مدرسه – تشخیص می دادند، جلب کرد.

همان داروهایی که امکان عملکرد را به کودک دچار این اختلال می داد، به کودکانی که دچار اختلال کم توجهی – بیش فعالی نیستند، کارایی فوق العاده ای در تحصیل داد. این داروها برای این کودکان تمرکزی کامل تر و توانایی تمرکز طولانی مدت می داد. این داروها موقتا ضریب هوشی را بالا می برد. به عبارت دیگر، این داروها کودک شما را باهوش تر می کند.

طبیعتا تجویز دارو برای تقویت سطح تحصیلی، غیر اخلاقی و غیر قانونی است (جدا از خطری که برای سلامت کودک دارد) و معادل تحصیلی آن دوپینگ در ورزش است، اما برخی پدر و مادرها صرف نظر از بهایی که برای این کارایی خواهند پرداخت خود را ملزم می دانند کارایی بهتر را به کودک خود بدهند و اگر دکتری پیدا کنند که به راحتی تن به تجویز دارو دهد، به آسانی می توان دید چطور رفتار این پزشک شیوع آشکار این اختلال را افزایش می دهد.

شناخت اختلال
اگر معلم این کودکان از آنها شکایت داشته باشند، توصیه می شود پدر و مادرها ابتدا گوش ها و چشم های کودک خود را امتحان کنند. اگر کودک به حرف شما گوش نمی داد، به این معنی است که شنوایی این کودک مشکل دارد. اگر کودکی در مدرسه دچار کشمکش شده است، شاید در واقع شکل بینایی دارد.

به عنوان یک توصیه به پدر و مادرهای نگران باید بگوییم که تشخیص این بیماری بیش از چهار سالگی کودک ممکن نیست. سروکار داشتن با کودکان نوپا سخت است. بیش از چهارسالگی، مغز هنوز در حال شکل گیری است و آنچه به نظر کودک بیش فعال می آید به راحتی با انرژی معمول در کودکی توضیح داده می شود. در واقع پیش از چهارسالگی نباید در مورد کودک تان قضاوت داشته باشید و کمی صبور باشید.

سوءتعبیرها
شما پدر و مادر بدی هستید:
حرف های نامناسبی از دهان کودک تان خارج می شود، واضح است که مرز و محدوده ها را برای او مشخص نکرده اید. این کودکان حقیقتا کنترلی بر رفتارشان ندارند. آنها احتیاج به تمرکز دارند مگر این که نتوانند، حتی اگر آنها بفهمند چرا باید تمرکز کنند مغز آنها اجازه نمی دهد.

وقتی بزرگ می شوند، معتاد می شوند:
از آنجایی که بیشتر درمان های اختلال شامل نوعی محرک ها می شود، سرنوشت کودک شما با اعتیاد گره خورده است؛ این حرف اشتباه است اما شواهد نشان می دهد مبتلایان به این اختلال که دارو مصرف می کنند، خیلی احتمال سوء مصرف مواد مخدر در آنها وجود ندارد.

در بزرگسالی بیماری خوب می شود:
با درمان این بیماری، نشانه های اختلال در بزرگسالی کاهش می یابد اما حدود 60 درصد مبتلایان با این اختلال در بزرگسالی دست و پنجه نرم خواهند کرد؛ با علایم رانندگی پرخطر، بدهی های سنگین و دشواری در حفظ یک حرفه، اثبات کرد.

منبع: ماهنامه همشهری تندرستی / برترین ها