شبکه العالم، “سعود الفيصل” وزير امورخارجه سعودی در كنفرانس موسوم به “دوستان سوريه” در تونس با عصبانيت تمام خواستار تسلیح مخالفان سوریه شد؛ امری که تعجب ناظران را برانگیخت، چرا که دستپاچگی نظام سعودی برای تسلیح مخالفان سوری به بهانه جلوگیری از ريخته شدن خون مردم سوريه درحالی صورت می گیرد که آل‌سعود به ريخته شدن خون مردم بحرين و عربستانی‌ها در قطيف نشان نمي دهد.

حداقل دو موضوع باعث شده كه احساس مسئولیت عربستان در قبال بحران سوريه غيرقابل فهم شود، يكي از اين دو موضوع به گفته “حبيب مالك” استاد تاريخ، “موانع پیش‌روی سياستهاي عربستان” است. خصوصاً اگر اين سياستها رنگ و بوي وهابيت داشته باشد.

دومين موضوع هم “حرام دانستن انقلاب ها” است، به گونه اي كه نويسندگان عربستاني در نوشته‌هاي خود از انقلابها در کشورهای عربی با واژه “به اصطلاح بهار عربي” یاد می کنند، تا این انقلاب ها را كم ارزش جلوه دهند.

عربستان از زمان وزيدن نخستين نسيم انقلاب در کشورهای عربي دچار سردرگمي شد. منافع عربستان در تونس به خطر نيفتاد ولي پس از آن مصر که تا پیش از این یکی از مهمترین ارکان “محورميانه رو عربی” به شمار می‌آمد سرنگون شد.

پس از سرنگونی مبارک صداي اعتراض عربستان بلند شد؛ “ملك عبدالله” در  29 ژانويه براي خشنودي حسني مبارك دیکتاتور مخلوع مصر گفت، “نفوذي همان كسي است كه براي برهم زدن امنيت و ثبات مصر تلاش مي كند”.

اما عربستان پس از آغاز حوادث سوریه، به جاي استفاده از كلمه “نفوذي” از واژه “انقلابي” استفاده كرد، به این خیال که فرصتي براي ضربه زدن به ايران به دست آورده است.

تقريباً همه تحليلگران غربي معتقدند، عصبانيت عربستان از ريخته شدن خون مردم سوريه ناشي از تمايل رياض به نابود كردن آن چیزی است که آنرا “هلال شيعي” می نامد.

“آدريان هميلتون” نويسنده روزنامه “گارديان” در مقاله خود در دوم مارس مي نويسد: “مقامات سعودی و قطري كه هم اكنون پرتلاش ترين مسئولانند، دقيقاً همان ديكتاتورهایي هستند كه ملت‌ها عليه آنها قيام كرده اند”.

روزنامه گاردين چند روز پيش، مطلبي را با عنوان “وزش دوباره نسيم  بهار عربستان” منتشر كرد و مجله اكونوميست نيز روز جمعه گزارشي مشابه مقاله گاردين منتشر كرد.

آيا ملت عربستان قيام خواهد كرد؟ “شوكت قدير” افسر بازنشسته پاكستان و ریيس مركز تحقيقات سياسي اسلام آباد مي گويد، قيام ملت عربستان بعيد نيست.

“شوكت قدير” در مصاحبه با “الاخبار” گفت: “مقامات سعودی نمي دانند كه با سركوب مردم كشورهاي همسايه، شايد موقتاً كارشان را پيش ببرند، ولي اوضاع اغلب كشورهاي اسلامي در آينده دگرگون خواهد شد، و اين دگرگوني دامان عربستان سعودی را خواهد گرفت”.

“برايان ويتاكر” نويسنده روزنامه گاردين در مقاله 26 فوريه خود، در خصوص شك و ترديدها درباره وظايف انساني عربستان مي نويسد: “نظام سعودی كه برگزاري هر گونه تظاهرات در عربستان را ممنوع كرده است، هرگز از سركوب تظاهركنندگان امتناع نمي كند”.

طبق اعلام مركز كانادایي “گلوبال ريسرچر”، نيروهاي امنيتي عربستان 21 نوامبر 2011 حداقل 4 تظاهركننده را در استان الشرقيه به ضرب گلوله كشتند.

ويتاكر در مقاله خود مي افزايد: ” رياض در يمن دست به كار شد تا پس از كناره گيري علي عبدالله صالح از قدرت هيچ اتفاقي در يمن نيفتد”.

“مارك لينچ” محقق مجله “فارن پالسي” مي گويد: عربستان از ماه مارس پرچمدار مبارزه با انقلاب‌ها براي ايجاد نظام منطقه‌اي جديدِ دلخواه خود شده است، و اين در حالي است كه دهه گذشته شاهد دو جريان “ائتلاف ميانه روهاي غيردمكراتيك طرفدار آمريكا و اسرائيل و ائتلاف محور مقاومت بود.

دلايل زيادي وجود دارد كه بگویيم نظام سعودی خود را در ميان طوفاني منطقه اي مي بيند، زيرا جمعيت جوانان عربستان افزايش يافته، ميانگين بيكاري بالارفته، و مراكز مذهبي محدوديت هاي زيادي را بر جامعه تحميل مي كنند ..  مقامات سعودی نيز كهنسال هستند و با يكديگر اختلاف دارند. مخالفان اسلامگرا و ليبرال عربستان قبلاً بارها خواستار ايجاد اصلاحات سياسي شده بودند، و روز 11 مارس 2011 كه زمزمه اعتراضات در  عربستان شنيده شد؛ كسي قيام نكرد و ملك عبدالله دو سياست “سركوب” و “اعطاي كمك هاي مالي” را درپيش گرفت .

نظام سعودی هنگامی كه عربستان آرام بود، با نخستين مشكل خود يعني انقلاب بحرين مواجه شد، و روز 14 مارس نيروهاي نظامي خود را به بحرين فرستاد، و جنبش دمكراتيك مردم بحرين را به تبعيت از ايران متهم كرد و با ضربه‌اي پيشدستانه مانع از رسیدن مردم بحرین به مطالبات خود شد.

عربستان هم اكنون بار ديگر آستين خود را بالا زده است تا شايد بتواند نظام سوریه را سرنگون کند. به گفته ويتاكر” سران سني – وهابي عربستان از “شيعه هراسي” رنج مي برند، و نه تنها از ايران مي ترسند بلكه از شيعيان محروم عربستان ، اكثريت شيعه بحرين، و شيعيان در شمال عراق نيز هراس دارند.

“حبيب مالك” استاديار دانشگاه آمريكایي لبنان در گزارشي براي دانشگاه استنفورد آمريكا مطالب فوق را موانع سياستهاي عربستان توصيف مي كند و مي گويد “بنابراين هر طرحي كه عربستان آن را تبليغ كند ، شك برانگيز خواهد بود”.

يك ديپلمات ارشد عرب اخیرا در مصاحبه ای با روزنامه واشنگتن پست گفته است که عربستان ظرف چند روز يا هفته آينده مخالفان سوریه را مسلح خواهد كرد، و علت اين تأخير نيز مشكلات لجستيكي است نه سياسي.

دلیل تمايل نظام سعودی برای مسلح كردن مخالفان سوریه، رهایی از دست بشار اسد است؛ كه به اعتقاد ويتاكر اين امر منجر به تشديد درگيري هاي مذهبي سوريه خواهد شد.

ولي هميلتون از این هم فراتر رفته و هشدار مي دهد كه اهداف و انگيزه‌هاي عربستان خطري براي منطقه و جهان است.

هميلتون مي گويد: رياض هر‌گاه كه از انقلابها درکشورهای عربي احساس خطر مي كند، طناب را بر گردن مردم عربستان محكمتر فشار مي دهد، و در خارج دست به كار مي شود، و دست به فتنه انگیزی ها و اختلافات طایفه‌ای و مذهبی عليه نظام علوي سوريه و شيعيان می زند.

“گريگوري گاس” استاد علوم سياسي دانشگاه ورمونت در مصاحبه با الاخبار، به وقايع چند سال گذشته اشاره مي كند و مي گويد : “عربستان در اكثر طرح هاي خود شكست خورده است. ملك عبدالله 3 طرح را براي مقابله با ایران ايران درپيش گرفت كه همه اين طرح ها شكست خورد .

طرح اول مربوط به عراق بود كه ملك عبدالله از اياد علاوي حمايت كرد. طرح دوم مربوط به لبنان بود كه از گروه 14 مارس حمايت كرد، و طرح سوم نيز مربوط به فلسطين بود كه تلاش كرد حماس را پاي ميز مذاكره بكشاند تا بتواند روابط حماس با ايران را به هم بزند .

بدون شك رياض معتقد است تا زماني كه مهره هايش حكومت را به دست نگرفته اند ، دموكراسي هيچ سودي نخواهد داشت .

تبعيض ، فقر و بيكاري

طبق گزارش شوراي روابط خارجي آمريكا ؛ شيعيان 15 درصد از جمعيت 25 ميليون نفري عربستان را تشكيل مي دهند.

سازمان ديده بان حقوق بشر اعلام کرده است که شيعيان عربستان از تبعيض در زمينه اشتغال رنج مي برند و از ورود به دانشكده هاي نظامي محروم هستند .

به نوشته مجله بيزنس ويك؛ شيعيان عربستان نمي توانند متصدي سمت قضاوت يا سمت هاي بالا در مراكز نظامي و غيرنظامي شوند. شيعيان همچنين نمي توانند در دادگاه هاي عربستان شهادت بدهند .

طبق گزارش مؤسسه پول و اعتبار عربستان؛ مازاد بودجه سال 2011 اين كشور 3 / 185 ميليارد ريال يعني معادل 1 / 9 درصد توليد ناخالص ملي بود، با اين حال مجله اكونوميست اعلام مي كند كه ميانگين بيكاري در عربستان به 35 درصد رسيده است، ولي گزارش هاي رسمي منتشره در عربستان اين نرخ بيكاري را به 6 / 10 درصد كاهش داده اند.

عربستان بيش از 60 ميليارد دلار براي خريد تسليحات جديد از آمريكا هزينه مي كند . اغلب اموال عربستان براي خريد هواپيماهاي نسل چهارم آمريكا هزينه مي شود در حالي كه اسرائيل ، هند ، روسيه ، چين و نيمي از كشورهاي اروپائي كمتر از يك دهم اين مبلغ را براي طراحي و امتلاك هواپيماهاي نسل پنجم هزينه مي كنند.

اين در حالي است كه طبق اعلام دانشگاه جرج تاون ؛ 22 درصد از مردم عربستان گرفتار فقر هستند و طبق نوشته مجله تايم ؛ از هر 7 شهروند بالغ عربستاني يك نفر بي سواد است‌.