جنجال “علی معلم”
درباره ادعای اخیر علی معلم علیه بانک پاسارگاد تاکنون هیچ مقام دولتی اظهار نظر نکرده است، وزارت ارشاد اکنون در آستانه تحول احتمالی در سطح مدیریتی است. شاید ادعاهای تازه در حوزه هنرهای تجسمی و وضعیت موزه ها چالش جدیدی برای وزیر آینده وزارت فرهنگ باشد.
فرارو- علی معلم دامغانی رییس فرهنگستان هنر یازدهم مرداد ماه پیامی منتشر کرد که در روزهای اخیر جنجالی تازه در حوزه هنرهای تجسمی در کشور ایجاد کرده است. رییس فرهنگستان هنر مالکیت 500 اثر هنری موجود در فرهنگستان هنر را زیر سوال برده است. بانک پاسارگاد می گوید این آثار متعلق به این مجموعه است.
به گزارش فرارو، در پیام جنجالی علی معلم آمده بود: «قابل توجه اهالی فرهنگ و هنر و مقامات مسئول، به این وسیله اعلام می‌کند که بیش از 500 تابلو از آثار نقاشان ایرانی که با تطمیع تاثیرگذاری در مدیران و بعضی از کارمندان به بهانه نمایشگاه و…، بدون شناسنامه و سند به خزانه فرهنگستان تحمیل شده است، در اختیار این نهاد فرهنگی است. شرکت پارس آریان به سرپرستی آقای امین تفرشی مدعی مالکیت آن است که ادعاست و بایستی اثبات شود. عجالتا مال، مال‌الله است و متعلق به مردم و میهن اسلامی است (من آنچه شرط بلاغ است).»
علی معلم دامغانی (چپ) علی اکبر تفرشی(راست)
علی معلم دامغانی از سال 88 ریاست فرهنگستان هنر را بر عهده دارد. او در آن سال با حکم محمود احمدی نژاد جانشین میرحسین موسوی شد.
پیام معلم آغازگر جنجالی رسانه ای و حقوقی شده است. پس از انتشار این پیام شرکت پارس آریان که زیر مجموعه بانک پاسارگاد است و به نوعی مالک و مسئول نگهداری این آثار است توضیحی در این باره منتشر کرد.
در توضیحات شرکت پارس آریان آمده است: «برخلاف ادعای آقای معلم تابلوهای موجود در محل نمایشگاه فرهنگستان هنر متعلق به شرکت سرمایه‌گذاری پارس آریان (سهامی عام) بوده و همگی دارای قراردادهای خرید و مدارک مفاصا حساب مالی و شناسنامه هنری معتبر هستند و در مالکیت شرکت سرمایه‌گذاری پارس آریان هیچ‌گونه خدشه‌ای وجود ندارد و کلیه حقوق مادی و معنوی آثار مزبور طی قراردادهای معتبر و رسمی از سوی هنرمندان و مالکان آثار (فروشندگان) به شرکت سرمایه‌گذاری پارس آریان منتقل گردیده است.»
پارس آریان مدعی است که رییس فرهنگستان هنر پس از آنکه این شرکت با فرهنگستان بر سر اجاره محل به توافق نرسیده و به دنبال انتقال آثار است، این ادعا را مطرح کرده است.
در توضیحات این شرکت آمده است: «از سال 1387 تاکنون شرکت سرمایه‌گذاری پارس آریان نمایشگاه فرهنگستان هنر را برای استقرار و نمایش عمومی آثار تجسمی متعلق به خود در چارچوب قراردادهای معتبر و رسمی با موسسه فرهنگی و هنری صبا (متعلق به فرهنگستان هنر) اجاره کرده و کلیه وجوه اجاره‌بها و خدمات نمایشگاهی متعلقه را که جمعا تا پایان سال 95 بالغ بر 11495000000 راله است، به موسسه مزبور پرداخت نموده که اسناد و مدارک آن همگی موجود است.»
شرکت متعلق به بانک خصوصی پاسارگاد می گوید پس از آن که برای تمدید قرارداد با فرهنگستان اختلافتی پیش آمد و شرکت به دنبال انتقال مکان موزه برآمد “آقای معلم مخالفت خود را اعلام کرده و متعاقبا از طریق اقداماتی خلاف شأن و قانون من جمله توهین و افترا و اینک اشاعه اکاذیب و تشویش اذهان عمومی از حق ورود و دسترسی شرکت پارس آریان به اموال خود ممانعت کرده و درصدد ضربه زدن به حسن شهرت و اعتبار یک شرکت خوشنام و معتبر است.”
به گفته این شرکت “طبق قوانین موجود موجر نمی‌تواند مانع از انتقال اموال و تخلیه محل مورد اجاره و خدمات نمایشگاهی شود و هم‌اینک نیز موضوع شکایت شرکت سرمایه‌گذاری پارس آریان در مراجع قضایی در حال پیگیری است.”
به این ترتیب فرهنگستان هنر پای “مال مردم” را پیش کشیده است و بانک پاساگاد نیز پای “اختلافات مالی” را. در همین رابطه غلامرضا نامی مشاور هنری بانک پاسارگار از مسئله دیگری در این زمینه رونمایی کرده است.
او گفت: «فکر می‌کنم آقای معلم با مدیرانش دچار مشکل شده که چرا بدون اجازه او، مجوز خروج آثار را داده‌اند و در نتیجه، چنین تصمیمی گرفته است. در هر صورت، این موضوع، بسیار ساده است.»
نامی افزود: «چون بانک پاسارگاد از طریق مراجع قضایی برای پیگیری کارش اقدام کرده است، به نظر می‌رسد آقای معلم هم از این موضوع آزرده شده و چنین ادبیاتی را در متن پیامش به کار برده است.»
اما امروز در تحولی تازه علی معلم دامغانی رییس فرهنگستان در گفت و گویی اتهامات به بانک پاسارگاد را بسط داده است.
او علی اکبر امین تفرشی، مدیر شرکت پارس آریان را متهم کرد و گفت: «آقای تفرشی ادعا کرده‌اند که این آثار متعلق به ایشان است و این مکان را برای نگهداری آثار اجاره کرده‌اند. حال این سؤال مطرح می‌شود که آقای تفرشی این آثارِ گران‌قیمت را از کجا آورده‌اند؟ 500 اثر هنری، آن هم در این روزگار از کجا آمده است؟ ما در ایران خرید و فروش آثار هنری نداریم. آثار هنری در ایران اصلاً سند و شناسنامه ندارند.»
تفرشی این ادعاها را قویا رد کرده است. او در این باره اظهار کرد: «تمام گفته‌های آقای علی معلم دامغانی درخصوص 500 تابلوی نقاشی، مصداق بارز نشر اکاذیب و تهمت و افتراست.» او افزود از سخنان معلم “مات” و “مبهوت” شده است.
اما علی معلم دست بردار نیست. او ادعای خود علیه شرکت پارس آریان را به برخی اتهامات و ادعاهای منتشر شده درباره سرقت آثار هنری از موزه هنرهای معاصر و دیگر مراکز نگهداری آثار هنری موثر ارتباط داد و گفت: «بسیاری ادعا کرده‌اند که آثاری از فلان موزه سرقت شده است و حتی اسم بعضی از آدم‌ها را هم برده‌اند و از آن هم بدتر، بعضی از شخصیت‌ها را مثل آقای آغداشلو را متهم کرده‌اند که کارشناس این آثار، برای فروش به غیر بوده است. این‌ها اطلاعاتی نیست که تنها من داشته باشم، این‌ها الان روی سایت‌هاست و تکلیف این ادعاها را قوه قضاییه باید روشن کند.»
مدت هاست که فردی به نام افشین پرورش در شبکه های اجتماعی و برخی رسانه ها اتهامات گسترده ای علیه مدیران حوزه تجسمی در سال های گذشته و حتی کنونی مدیران مستقر در وزارت ارشاد و موزه هنرهای معاصر وارد کرده است. او بسیاری از هنرمندان برجسته این حوزه و گالری داران را متهم به تاراج گنجینه‌های آثار هنری ایران کرده است.
این ادعاها تاکنون در هیچ محکمه ای بررسی و اثبات نشده، فقط در مجامع فرهنگی بازتاب گسترده ای داشته است. اما این بار بازتاب این ادعاها از زبان مدیر فرهنگستان هنر یکی از نهادهای مهم فرهنگی کشور است.
علی معلم با اشاره به ماجرای سرقت برخی آثار هنری اظهار کرد: «مدتی قبل آثاری از موزه به سرقت رفت که در رسانه‌ها نیز به آن پرداخته شد. در ارتباط با همین موضوع برخی از کارمندان ما که با این سازمان همکاری کرده بودند، و تا خودشان، خودشان را رسوا نکرده بودند، ما متوجه نشده بودیم. از جهت اداری برای ما محرز است که کارمندان ما با آن‌ها همکاری داشته‌اند. به همین خاطر توبیخ‌شان کردیم و به موقعیت‌های پایین‌تری تنزل‌شان دادیم، و این‌ها به عنوان متهم الان اینجا هستند که نزدیک به پنج نفرند.»
به نظر می رسد اشاره معلم به ماجرای خارج کردن چند ده اثر نفیس از مجموعه موزه هنرهای معاصر است که تحت عنوان “خیانت در امانت” از سوی مقامات وزارت ارشاد در سال 94 مطرح شد.
براساس گفته های ملانوروزی رییس موزه هنرهای معاصر این آثار در زمان مدیریت علیرضا سمیع آذر از موزه هنرهای معاصر خارج شده بودند. در آن پرونده امین اموال موزه متهم شناخته شد.
ملا نوروزی در آن زمان گفته بود: «امین‌اموال پس از دستگیری توسط پلیس آگاهی، در سیستم قضایی اعتراف کرد که این تابلوها را به چه کسانی فروخته است. این آثار چند دست گشته بودند و حتی به «موزه بانک پاسارگاد» هم راه پیدا کردند.»
به گفته ملانوروزی “امین‌اموال تقریبا از ارزش آثار بی‌خبر بود، چون آن‌ها را به یک‌پنجم یا یک‌دهم قیمت اصلی‌شان فروخته بود. مثلا اثری به ارزش 500 میلیون تومان را به قیمت 100 میلیون تومان به «موزه بانک پاسارگاد» فروخته بود.”او تائید کرده بود که برخی از آثاری که از موزه هنرهای معاصر خارج شده بودند از سوی کارشناسان هنری خریداری شده بودند.
با وجود آنکه آن پرونده بازتاب گسترده ای در سال 94 داشت اما هیچ وقت ابعاد بیشتری از آن مشخص نشد. برخی معتقدند که این ماجرا سر دراز داشته است و آثار زیادی از موزه هنرهای معاصر و دیگر گنجینه ها خارج شده اند.
یکی از چالش ها در این زمینه این است که در گذشته هیچ فهرستی از آثار هنری گنجینه موزه هنرهای معاصر و دیگر گنجینه ها از جمله کاخ سعد آباد وجود نداشته است که این مسئله باعث شده که به شایعات و ادعاها دامن بزند.
درباره ادعای اخیر علی معلم علیه بانک پاسارگاد تاکنون هیچ مقام دولتی اظهار نظر نکرده است، وزارت ارشاد اکنون در آستانه تحول احتمالی در سطح مدیریتی است. شاید ادعاهای تازه در حوزه هنرهای تجسمی و وضعیت موزه ها چالش جدیدی برای وزیر آینده وزارت فرهنگ باشد.
با این حال علی معلم مقامات وزارت ارشاد را هم متهم کرده است. او گفت: «معاونت هنری ارشاد نیز تا حدودی در این مساله متهم است، ولی من فعلاً قصد ندارم چیزی بگویم تا مسائل شفاف‌تر شود.»