امام رضا(ع) در جواب نامه محمد بن فضیل که از حضرت مسئله‌ای پرسیده بود، ضمن توصیف منافقین به وسیله آیات 142 و 143 سوره نساء که می‌فرماید: (منافقین به خداوند خدعه می‌کنند، و خدا هم به آنان خدعه می‌کند، و با کسالت نماز می‌گزارند و ریا می‌کنند و به یاد خدا نیستند، مگر اندکی، نه با مومنین‌اند، نه با کفار و کسی که از خدا و هدایت الهی جدا شد، راهی برای نجات نمی‌یابد) فرمودند: منافقین نه از کافر‌ینند و نه از مومنین، و نه از مسلمین، اظهار ایمان می‌کنند، ولی روش زندگیشان کفر و تکذیب خداست، از رحمت خدا دور می‌باشند.(1)
امام سجاد(ع) درباره صفات منافقین می‌فرماید: منافق عمل می‌کند به آنچه که دیگران را از آن نهی می‌کند و امر می‌کند به آنچه که خودش عمل نمی‌کند، نماز می‌خواند، بدون توجه به خدا، رکوع می‌کند ولی چیزی از توجه به خدا و کرنش در او نیست. روز را به شب و شب را به روز می‌رساند، در حالی که همه تلاشش خوردن و خوابیدن است، اگر حرف بزند دروغ می‌گوید، و اگر به او اعتماد کنی خیانت می‌کند، پشت سرت غیبت می‌کند، و اگر وعده دهد خلف وعده می‌کند.(2)
حضرت علی(ع) به مسلمانانی که با او می‌جنگیدند نسبت شرک و نفاق نمی‌داد (که این نشانگر بزرگی نفاق است) بلکه می‌فرمود: اینها برادران ما هستند که به ما ظلم می‌کنند و با ما می‌جنگند.(3)
____________________
1- الکافی، ج 2، ص 396 2- همان، ص 397
3- وسایل‌الشیعه، ج 15، ص 82
