سخنگوی شورای نگهبان با بیان این‌که در انتخابات ریاست جمهوری موضوع رد صلاحیت وجود ندارد و بحث احراز صلاحیت مطرح است، گفت: در قانون، موضوع شکایت یا اعتراض نسبت به احراز صلاحیت مطرح نیست و بدین ترتیب بعید می‌دانم نظر شورای نگهبان درباره افردای که احراز صلاحیت نشده‌اند، تغییر کند.
به گزارش ایسنا، عباسعلی کدخدایی در برنامه “جهان آراء” شبکه افق، با بیان این‌که در قانون انتخابات ریاست جمهوری موضوع رد صلاحیت مطرح نیست، تاکید کرد: رویه شورای نگهبان این‌گونه است که اسامی افرادی که ثبت‌نام می‌کنند، اگر واجد شرایط باشند به وزارت کشور اعلام می‌شوند و نسبت به باقی افراد که این شرایط را ندارند، اظهارنظر نمی‌شود.
سخنگوی شورای نگهبان افزود: ممکن است شخصی در دوران گذشته شرایط‌اش احراز شده باشد. ممکن است اعضا تغییر کرده باشند و به تبع آن نظر درباره آن شخص هم تغییر کند. یا این‌که شرایط از آن شخص زایل شده باشد. در شورای نگهبان برای رای‌گیری هفت رای نیاز است. در مصوبات هم این‌گونه است، مگر در تفسیر. ثبت‌نام کنندگان در جلسه شورای نگهبان مطرح می‌شوند. اعضا اظهارنظر می‌کنند. گاهی به دوستان اجرایی می‌گویند که مثلا درباره فلان شخص تحقیق بیشتری انجام شود تا ابهامات رفع بشود. در ظرف آن مدت مخصوص ابهامات باید برطرف شود. در آخر اقدام به رای‌گیری می‌کنیم و هر شخص هفت رای و بیشتر داشته باشد واجد شرایط خواهد بود.
کدخدایی گفت: به هر حال در هر جایی یک فرد یا افرادی یا یک گروهی برای تشخیص موضوعی تعیین می‌شوند. برای مثال تشخیص جرم فرد بر عهده قاضی است یا در داوری حکمیت و مجلس نیز این گونه است. اعضای شورای نگهبان بر اساس پرونده و سابقه افراد رای مثبت یا منفی می‌دهند.
سخنگوی شورای نگهبان با اشاره به سئوال مجری برنامه مبنی بر این‌که شورای نگهبان در تصمیمات خود از بیرون مورد فشار قرار می‌گیرد یا خیر؟ تاکید کرد: شورای نگهبان فشارپذیر نیست.
وی درباره این‌که در بررسی صلاحیت‌ها مصلحت‌اندیشی مورد توجه خواهد بود یا خیر؟ تبیین کرد: مصلحت شخصی یا فردی یا مصلحت نظام؟ در مصلحت نظام به تعبیر حضرت امام (ره) شورای نگهبان مصالح عالی نظام را مورد توجه قرار می‌دهد. من خود به عنوان عضو حقوقدان هنگام رای‌گیری با آن نگاه رای می‌دهم. ولی به هر حال در رای دادن تشخیص من دخیل است و این‌گونه نیست که بگوییم فلانی رای می‌آورد یا خیر. پس به او رای بدهیم یا ندهیم.
سخنگوی هیات مرکزی نظارت بر انتخابات ریاست جمهوری درباره این‌که رخدادهای پس از انتخابات سال ۸۸ و مصلحت‌اندیشی در این‌باره در نظر اعضای شورای نگهبان در بررسی صلاحیت‌ها موثر است یا خیر؟ گفت: به عنوان تصمیم جمعی بعید می‌دانم اثری نداشته باشد. ممکن است افراد با توجه به جمیع جهات نسبت به اشخاص رای بدهند. همه این‌ها البته در چارچوب اصل ۱۱۵ می‌گنجد. هنگامی که از رجال و مدیر و مدبر بودن می‌گویند این‌ها قابل توجیه است که آیا فرد برای سکانداری کشور صالح است یا خیر. اعضای شورای نگهبان با توجه به این نگاه کلان تصمیم‌گیری می‌کنند.
کدخدایی با تاکید بر این‌که در بحث انتخابات ریاست جمهوری موضوع رد صلاحیت مطرح نیست و قانونگذار فرصت شکایت و اعتراض نسبت به احراز صلاحیت‌ها را در نظر نگرفته است، توضیح داد: بر اساس قانون، ثبت‌نام کنندگان مدارک مثبت خود را در طول رسیدگی اعلام می‌کنند اما ارائه این مدارک بعد از رسیدگی رویه نبوده و اعتراض در این باره هیچ محلی در قانون ندارد. اتفاقا همین امروز یکی از افرادی که صلاحیت‌شان احراز نشده بود، سوابق مدیریتی خود را فرستاده بودند و نسبت به عدم احراز صلاحیت‌شان شکایت کرده‌اند. ولی این شکایت و اعتراض در قانون پیش‌بینی نشده است. اعتراض‌ها وجود داشته ولی به لحاظ قانونی تاثیری ندارد و بعید می‌دانم اتفاقی در این باره بیفتد.
سخنگوی شورای نگهبان با اشاره به دوره‌ای از انتخابات ریاست جمهوری که کاندیدایی با حکم مقام معظم رهبری در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کرد، توضیح داد: این موضوع مربوط به آقای معین است و در واقع با حکم مقام معظم رهبری انجام شد که بر اساس قانون اساسی مقام معظم رهبری این اختیار را دارد.
کدخدایی ادامه داد: در انتخابات دوره ٨٨ و ٩٢ زمان ما بیشتر گرفته شد، این دوره از جهت توافق انجام شده و زمان صرف شده، از آن دو دوره کم مسئله‌تر بود و چالش خاصی نداشتیم، شاید در دوره گذشته نظرهای مختلفی مطرح می‌شد ولی در این دوره مسئله خاصی وجود نداشت.
سخنگوی شورای نگهبان با تاکید بر این‌که نسبت به تمام افراد تمام مسائل را مدنظر داریم و بررسی می‌کنیم، افزود: مقام معظم رهبری در این مدت بر شاخصه‌هایی تاکید داشتند که اعضاء در هنگام بررسی این شاخصه‌ها را مدنظر قرار می‌دادند، اما مسئله‌ای که مقام معظم رهبری بسیار بر آن تاکید داشتند مشارکت گسترده مردم در انتخابات بوده، انتخاباتی که هم در دفع تهدیدات دشمنان و هم در ثبات سیاسی کشور بسیار تاثیرگذار بوده است. دغدغه عمده مقام معظم رهبری مشارکت حداکثری است که امیدواریم ٢٩ اردیبهشت شاهد مشارکت عظیم مردم باشیم.
وی درباره این‌که رییس جمهور مستقر هم هنگام بررسی‌ها مورد بررسی شورای نگهبان قرار می‌گرد یا خیر؟، مطرح کرد: بله، قبلا هم گفته‌ام، چه در انتخابات مجلس، چه در انتخابات خبرگان و چه در انتخابات ریاست جمهوری صلاحیت افراد برای همان دوره است، ما در هر دوره شرایط نامزدها را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
کدخدایی درباره این‌که واژه “در نظر گرفتن صلاحیت حداقلی” از سوی یکی از اعضای شورای نگهبان مطرح شده بود، توضیح داد: شاید منظور این بوده که این شرایط شرایط حداقلی است و اگر بخواهیم شایستگی‌های بیشتری در نظر بگیریم شرایط سخت‌تر شود، ولی شرایط قانونی را در نظر می‌گیریم.
سخنگوی هیات مرکزی نظارت بر انتخابات، تبیین کرد: قانونگذار در قانون اساسی و در قانون عادی یک سری مکانیزم‌هایی پیش‌بینی کرده تا زمانی که این مکانیزم ها وجود دارد باید در آن چارچوب و طبق مُر قانون پیش برویم. طبیعی است تا زمانی که این چارچوب ها وجود دارند نمی‌توانیم به سراغ روش‌های دیگری برویم. ممکن است در جایی مردم فکر کنند فردی بی‌گناه است و قاضی او را مجرم تشخیص دهد. در موضوع انتخابات قانونگذار روشی دوگانه در نظر گرفته مقدمات باشد، شرایط هم باشد. اگر شرایط وجود داشت انتخاب حاصل شود.
وی در این باره افزود: در انتخابات آمریکا هم روش کالج‌های انتخاباتی مطرح است که یکی واسطه بین مردم و نامزدها هستند و فلسفه این کالج ها این است که ممکن است افرادی ناصالح بخواهند در انتخابات ورود کنند و مردم آن‌ها را نشناسند. این یک مبنای عقلی دارد که مکانیزم‌های متفاوتی برای احراز صلاحیت افراد که قرار است در پست‌های اجرایی مهم قرار بگیرند وجود داشته باشد و یا در انتخابات فرانسه هم بحث شورای قانون اساسی مطرح است. در باقی نظام‌های انتخاباتی که به ظاهر هیچ مکانیزمی در این باره وجود ندارد، به شدت شاهد مکانیزم حزبی هستیم. در نظام‌های حزبی کاندیداها مرحله به مرحله انتخاب می‌شوند و در مرحله آخر در معرض رای مردم قرار می‌گیرند.
کدخدایی درباره این‌که آیا این امکان وجود دارد که نظرات اعضای شورای نگهبان درباره بررسی صلاحیت کاندیداها برای مردم کاملاً مشخص شود یا خیر؟ توضیح داد: یک بخشی از آن را می‌توانیم علنی کنیم و بخشی را نمی‌توانیم. به هر حال در چارچوبی که قانون برای ما ترسیم کرده، رسیدگی انجام می‌شود. مستندات و شرایط بررسی می‌شود و در آخر ختم رسیدگی با رای اعضای شورای نگهبان است. ممکن است من به عنوان یک عضو با یک تصوری یک رای مثبت و یا منفی بدهم و همکار من هم به این صورت. این نظر خود اعضاء است. چگونه می‌توانیم این را بیان کنیم. تشخیص افراد تشخیص انفرادی است. خود بنده این پیشنهاد را داشتم که در بحث انتخابات مشروح جلسات اعضای شورای نگهبان علنی باشد. اگر مسائل خلاف عفت نباشد یا موجب هتک حرمت افراد نباشد، مذاکرات انتخابات مشروح پخش شود یا آراء اعضا علنی باشد. مثلا من آزادانه می‌گویم به این شش نفر رای من مثبت یا منفی بوده. البته فکر می‌کنم این وضعیت پذیرش عام ندارد. من خودم چند سال پیش این موضوع را پیشنهاد داده بودم.
سخنگوی شورای نگهبان درباره این‌که آیا این امکان وجود دارد که مطرح شود هر شخص به چه دلیلی شرایطش احراز نشده؟ توضیح داد: هر یک از اعضا ممکن است نسبت به یکی از بندها و شرایط رای منفی بدهند. نمی‌توانیم بگوییم کدام بند یا شرایط. در این دوره هم رای اعضاء با ورقه و به صورت مخفی بود. ولی خود مذاکرات ثبت و ضبط می‌شود.
کدخدایی درباره موضوع حضور افراد مختلف در وزارت کشور به منظور ثبت‌نام در انتخابات ریاست جمهوری، گفت: این بار رسانه‌ها خوب به این موضوع پرداخته‌اند و با عنوان مطالبه عامه مردم مورد استقبال واقع شد. اصل ۱۱۵ زمانی تدوین شده که تعداد نامزدها و تعداد صلاحیت‌شدگان در دوره‌های اولیه انتخابات به تعداد انگشتان دست بوده. چرا در فضای اکنون این تعداد به ۱۶۳۶ نفر افزایش پیدا کرده؟ شرایط اصل ۱۱۵ مربوط به رجال سیاسی و مذهبی و مدیر و مدبر بودن و توانمند بودن است که لازمه آن شخصیت برجسته مدیریتی با توانمندی‌های خاص است که اکثریت و غالب افراد این ویژگی‌ها را نداشتند. در این دوره مقام معظم رهبری سیاست‌های کلی انتخابات را ابلاغ کردند که در این سیاست‌ها تاکید شده بود شاخص‌ها و موضوع رجال سیاسی توسط شورای نگهبان تفسیر شود.
مجری برنامه با اشاره به موضوع عدم احراز صلاحیت رئیس جمهور سابق و میزان توجه اعضای شورای نگهبان به سلایق و خواست مردم در بحث بررسی صلاحیت‌ها اشاره کرد و کدخدایی گفت: به هر حال شرایط افراد مجددا بررسی می‌شود. ایشان هم مانند بقیه، پرونده‌شان مطرح شد، نظرها بررسی شد و رای لازم را نیاوردند. خواست مردم در مقیاس کلی مدنظر شورای نگهبان است. ما برای مردم کار می‌کنیم. خواست مردم را در چارچوب قانون تشخیص می‌دهیم. قانونگذار تشخیص را به اعضای شورای نگهبان داده و شرایط را در قانون پیش‌بینی کرده است. باید ببینیم ملاک‌ها در افراد وجود دارد یا خیر و بعد رای‌گیری می‌کنیم. اگر روزی مشروح مذاکرات منتشر شود مردم می‌بینند همه مباحث در شورای نگهبان مطرح می‌شود.
سخنگوی شورای نگهبان در پاسخ به این سئوال مجری برنامه مبنی بر این‌که آیا عدم توجه به توصیه مقام معظم رهبری توسط رئیس جمهور سابق، مبنی بر این‌که در این انتخابات شرکت نکنند، در بررسی صلاحیت وی تاثیری داشته یا خیر؟ گفت: شورای نگهبان تا زمانی که قانون است نگاه دیگری ندارد و در چارچوب قانون عمل می‌کند، مگر این‌که توصیه مقام معظم رهبری به عنوان حکم حکومتی مطرح شود که در این مورد این‌گونه نبوده است.
کدخدایی در پایان با اشاره به انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا، گفت: البته ما در این باره ورودی نداریم اما شاید باید ساختار مناسب‌تری برای نظارت دقیق‌تر در این باره وجود داشته باشد.