| سیدمهدی حجتی | حقوقدان و وکیل دادگستری|
همه ساله و با فرا رسیدن ایام نوروز، شهروندان اوقات فراغت مناسبی را برای سفر پیدا کرده و با توجه به امکان دسترسی سهل‌تر به راه‌های مواصلاتی زمینی و سایر مزایای آن، مسافرت‌های جاده‌ای را بر سایر شیوه‌های سفر ترجیح می‌دهند. اما آنچه در طول تمامی سالیان گذشته به شدت مغفول مانده، حقوقی است که شهروندان در طول مسافرت خویش باید از آن برخوردار بوده و با اطلاع و آگاهی کافی از آن، سفر خویش را آغاز کنند. تردیدی نیست که حقوق مسافران در زمره حقوق شهروندی افراد ملت است و باید موجبات و مقدمات رعایت آن توسط دولت و دستگاه‌های ذیربط فراهم شده و قابلیت اعمال و احقاق داشته باشد. تدوین «منشور حقوق مسافران در سفرهای جاده‌ای بین‌شهری» که بر مبنای ماده ٩ آیین‌نامه اجرایی تبصره ماده ٣١ قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی تدوین و ابلاغ شده است می‌تواند باوجود تمامی نقایص و کاستی‌ها، شروع خوبی برای نهادینه‌کردن حقوق مسافران در جاده‌های کشور باشد. اما باید دید که از منظر داده‌های حقوق شهروندی، مسافران و به‌خصوص مسافران نوروزی صرف‌نظر از آن‌که با خودرو شخصی سفر کنند یا نه، از چه حقوقی در طول مسافرت خویش در جاده‌های کشور برخوردارند؟١-حق دسترسی به جاده‌های کم‌ترافیک، یکی از حقوق اولیه تمامی مسافران جاده‌ای محسوب می‌شود. ترافیک علاوه بر آن‌که باعث تضییع وقت شهروندان در طول سفر خواهد شد، به شدت بر اعصاب و روان مسافران تأثیر گذارده و از کیفیت سفر به وجه قابل ملاحظه‌ای خواهد کاست. ٢- حق سفر در جاده‌هایی که امنیت آن تأمین شده به انضمام حق دسترسی به جاده‌های ایمن و در عین حال باکیفیت که دارای علایم هشداردهنده و تابلوهای راهنما باشد از دیگر حقوق مسافران جاده‌ای است. در بسیاری از موارد مسافرانی که برای نخستین بار مسیری را برای سفر انتخاب می‌کنند، اطلاعات صحیحی درخصوص مسیر و راه درست رسیدن به مقصد ندارند و باید اطلاعات لازم در اختیار ایشان
قرار گیرد. ٣- حق دسترسی به مواد خوردنی و آشامیدنی سالم در طول سفر به انضمام حق دسترسی به اماکن مناسب برای استراحت و انجام فرایض دینی را نیز باید به سایر حقوق مسافران افزود. ۴- به علاوه حق دسترسی به درمانگاه‌ها و خدمات درمانی و دارویی نیز از دیگر حقوق مسلم مسافران جاده‌ای است که درحال حاضر دسترسی سریع و آسان به آن در بسیاری از جاده‌های کشور امکان‌پذیر نیست. ۵- به این موارد باید حق دسترسی به وسایل نقلیه عمومی با نرخ متعارفی که در طول سال، امکان دسترسی به آن برای شهروندان فراهم است نیز اضافه کرد؛ زیرا به کثرت دیده می‌شود که شرکت‌های مسافربری در ایام تعطیلات نوروز، با افزایش نرخ خدمات خویش، به راحتی چنین حقی را نادیده می‌انگارند. با این حال به نظر می‌رسد که در زمینه حقوق مسافران جاده‌ای، خلأ قانونی وجود داشته و ضروری است که قوانینی در جهت تعریف و تضمین حقوق مسافران جاده‌ای از تصویب بگذرد.