آموزش مباحث حقوقی و آشنایی مردم با قوانین، از اصول مسلم حقوق است که در این میان مرکز ارتباط مردمی قوه قضاییه با ارائه مشاوره به مردم در زمینه مسائل حقوقی نقش مهمی دارد.
میزان، آموزش مباحث حقوقی و آشنایی مردم با قوانین، از اصول مسلم حقوق است که در این میان مرکز ارتباط مردمی قوه قضاییه با ارائه مشاوره به مردم در زمینه مسائل حقوقی نقش مهمی دارد که به همین منظور مرکز ارتباطات مردمی قوه قضائیه در سال 84 و در زمان مدیریت آیت‌الله هاشمی‌شاهرودی تاسیس شد و این مرکز در چند سال اخیر و با عنایت ویژه رئیس دستگاه قضا به این موضوع، در بخش‌های مختلف تقویت شد و در زمینه ارائه مشاوره حقوقی دستاوردهای جالب توجهی به دست آورده است که در این گزارش به این دستاوردها اشاره می‌شود.خدمات این مرکز از دو طریق یکی تماس با تلفن گویا با شماره های (129و 09699) و مراجعه به وب سایت مرکز (www.moshaver129.ir ) صورت می‌گیرد.
در بخش وب سایت مرکز خدمات مختلفی ارائه می شود. از جمله این موارد طرح سؤالات حقوقی است که مردم می توانند پرسش خود را مطرح کرده و این پرسش ها توسط تعدادی از قضات به صورت مستقیم پاسخ داده شده و سؤال کننده با ارائه کد پیگیـــــری می تواند به پاسخ سؤال خود دست یابد. همچنین محاسبه مهریه – دریافت انتقادات و پیشنهادات- استفاده از آرشیو سؤالات حقوقی و … از دیگر خدمات وب سایت مرکز است.
پاسخدهی به سئوالات حقوقی تا ظرف 48 ساعت
قاضی جعفر رشادتی رئیس مرکز ارتباط مردمی قوه قضائیه در گفت‌وگو با خبرنگار گروه حقوقی و قضایی خبرگزاری میزان در رابطه با چگونگی ارائه خدمات در مرکز ارتباط مردمی قوه قضائیه اظهار کرد: در این راستا در سال 94 مجموعاً 2259722 مورد خدمت توسط این مرکز ارائه شده که تعداد کل مراجعه به وب سایت 1537730 و تعداد کل تماس ها با تلفن گویا 721992 بوده است.
وی در رابطه با زمان پاسخدهی به سئوالات حقوقی نیز افزود: در سال گذشته تعداد 20780 پرسش مطرح شده که حسب مورد از همزمان با طرح پرسش تا ظرف 48 ساعت به آن ها پاسخ داده شده است.
روزانه به 1200 سؤال حقوقی به صورت تلفنی پاسخ داده می‌شود
تلفن گویای مرکز ارتباطات مردمی دارای قسمت‌های تماس با مشاوران حقوقی، محاسبه مهریه، خدمات الکترونیک قضایی و صندوق انتقادات و پیشنهادات است که به گفته رئیس این مرکز در سال گذشته تعداد 587477 مورد تماس با مشاوران حقوقی برقرار شده یعنی به طور متوسط این مرکز روزانه به تعداد 1200 سؤال حقوقی به صورت تلفنی پاسخ داده است.
وی ادامه می‌دهد: مراجعه به منوی محاسبه مهریه 111995 مورد و مراجعه به منوی خدمات الکترونیک قضایی که مختص استفاده شهروندان تهرانی راجع به دفاتر خدمات قضایی است9266 مورد بوده است.
قاضی رشادتی خاطرنشان می‌کند: در خصوص صندوق انتقادات و پیشنهادات تعداد 13254پیام به این صندوق واصل شده که این پیام ها پس از بررسی و تفکیک به مراجع مختلف قضایی و شبه قضایی در سراسر کشور ارسال می شود و علاوه بر آن صوت کلیه پیام ها نیز به همراه گزارشات ماهانه به محضر ریاست محترم قوه قضائیه ارسال می‌شود.
نکته حائز اهمیت در این میان نقش این مرکز در کاهش مراجعه مردم به مراجع قضایی است. رئیس مرکز ارتباط مردمی قوه قضائیه با بیان اینکه این مرکز به دو طریق در کاهش تقاضای مردم از مراجع قضایی نقش آفرینی می‌کند، می‌افزاید: یکی از طریق افزایش دانش حقوقی مردم که خود در قالب مکانیسم هایی چون عدم طرح دادخواست هایی که به نتیجه نخواهند رسید (به دلیل غیر مرتبط بودن، عدم وجود پشتوانه قانونی و فقدان مستندات)، راهنمایی مردم در جهت طرح دادخواست ها در مراجع مرتبط و پرهیز از دوباره کاری و نیز اطلاع رسانی در خصوص مواردی که نیاز است مد نظر مراجعین قرا گیرد مانند مستندات، اوقات دادرسی، ساعات کاری، آدرس مراجع قضایی و .. عمل می‌کنند.
وی خاطرنشان می‌کند: همچنین از طریق دریافت بازخورد از نحوه عملکرد سیستم قضایی، در قالب شکایات، انتقادات و پیشنهادات مردمی و در نتیجه بازسازی، ترمیم، تقویت و اصلاح جهت ارائه خدمات شایسته تر است.
مسائل مربوط به حقوق خانواده در صدر سئوالات مردمی
به گفته قاضی رشادتی در صدر سؤالات مردمی مسائل مربوط به حقوق خانواده از جمله مطالبه مهریه، صدور حکم طلاق به درخواست زوجه و مطالبه نفقه قرار می گیرد و بعد از آن موارد مربوط به سایر امور حقوقی از قبیل مطالبه طلب، الزام به تنظیم سند رسمی و تأمین خواسته مطرح می شود و در موضوعات کیفری بیشترین سؤالات در خصوص صدور چک بلامحل و جرایم کلاهبرداری است.
ارائه خدمات با استفاده از 100 قاضی و مشاور حقوقی
رئیس مرکز ارتباطات مردمی قوه قضائیه در رابطه با برنامه‌های آینده این مرکز یادآور می‌شود: یکی از برنامه‌های مهم ارتقای پایگاه اینترنتی مرکز با همکاری مرکز آمار و فنآوری اطلاعات است، با توجه به افزایش روزافزون نیاز مردم به استفاده از درگاه های اینترنتی و مشاهده مراجعه دو برابری مردم به وب سایت این مرکز به نسبت استفاده از تلفن گویا به نظر می رسد که ارتقای سطح این وب سایت، افزایش تعداد دسترسی ها و بهره برداری های بیشتر می تواند تأثیرات بهتر و کارآمدتری را در جهت رفع نیازهای مردم بگذارد. علاوه بر اینکه دسترسی ایرانیان خارج از کشور نیز به مراتب به پایگاه اینترنتی راحت تر خواهد بود و به این وسیله خدمات بیشتری را می توان ارائه داد.
وی خاطرنشان می‌کند: این مرکز در جهت توانمندسازی کارشناسان حقوقی و به روز رسانی اطلاعات آنها، پاسخگویی به شبهات و سؤالات و جمع بندی در خصوص اختلاف نظرهای حقوقی ایشان، مجموعه نشست هایی را با عنوان جلسات هم اندیشی مشاورین حقوقی برگزار می نماید که به تناسب موضوع جلسه از اساتید مدعو از سایر واحدهای قضایی و غیر قضایی و نیز قضات بازنشسته همکار، جهت تدریس دعوت به عمل می آید. یکی از برنامه های آتی مرکز غنی سازی بیشتر و ادامه این جلسات در آینده است.
اگرجه این مرکز نقش مهمی در پاسخگویی به سئوالات حقوقی ایرانیان داشته است؛ اما با مشکلاتی روبرو است که مهمترین عامل بحث نیروی انسانی است. رئیس مرکز ارتباط مردمی قوه قضائیه در این زمینه یادآور می‌شود: در حال حاضر این مرکز با کمک حدود 100 قاضی و مشاور حقوقی به ارائه خدمت می پردازد. با این وجود همچنان در گلایه های مردمی بحث طولانی بودن صفوف انتظار تلفنی در برقراری ارتباط با مشاوران حقوقی وجود دارد. بنابراین مشخص است که هر چه از نیروهای متخصص در این راستا بیشتر استفاده شود میزان دسترسی مردم جهت دریافت مشاوره حقوقی سهل تر می شود که البته این مسأله نیازمند تأمین اعتبار مالی مناسب خواهد بود و به دلیل مشکلاتی که قوه قضائیه در بحث بودجه دارد در این زمینه کمبودهایی مشاهده می شود.