انقلاب در موفق‌ترین نظام آموزشی جهان
هرازنو: فنلاند یکی از موفق‌ترین نظام‌های آموزشی در جهان را داراست اما با این‌حال دست‌اندرکاران عرصه آموزش در فنلاند می‌خواهند نظام آموزشی را تغییر دهند و قرار است دروس موضوعی و میان‌رشته‌ای جایگزین دروس سنتی شوند.
هرجا صحبت از موفق‌ترین و پیشروترین نظام آموزشی جهان در میان بوده، همیشه نام فنلاند خوش درخشیده است. موفقیت دانش‌آموزان فنلاندی در میان کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی OECD و در آزمون‌های جهانی از جمله PISA (برنامه بین‌المللی ارزشیابی دانش‌آموزان) نشان از کارآمدی نظام آموزشی‌ای دارد که کودکان و نوجوانان فنلاندی در آن پرورش یافته‌اند.
فنلاند از سال ۲۰۰۰ با درخشش در آزمون بین‌المللی PISA، نگاه تمام سیاست‌گذاران نظام‌های آموزشی در اروپا را به خود خیره کرد. نام این کشور در مقایسه‌ای جهانی از نظر نظام‌های آموزشی همیشه در میان ۱۰ کشور برتر به چشم می‌خورد. سال‌هاست که شهرت جهانی فنلاند تمامی کشورهای دنیا را وادار به تحلیل و تجزیه برای یافتن راز موفقیت این کشور کوچک در امر آموزش کرده است.
بنابر گزارش دویچه‌وله، نبود آزمون‌های استاندارد برای همه کودکان، استقلال مدارس در برنامه‌های آموزشی، نبود سیستم نمره‌دهی در سطوح ابتدایی و بالاخره تاکید بر همکاری و کار گروهی به جای رقابت، دلایلی هستند که معمولا در تجزیه و تحلیل موفقیت نظام آموزشی فنلاند به آن برمی‌خوریم.
بزرگترین تغییر این خواهد بود که “دیگر این مواد درسی نیستند که در مرکز توجه قرار می‌گیرند” بلکه “مجموعه مهارت‌هایی” که دانش‌آموزان باید بیاموزند مهم هستند. به‌رغم همه این موفقیت‌ها، “ماریو کیلونن” رئیس سازمان آموزش و پرورش فنلاند، نظام آموزشی مدارس را قدیمی می‌داند و معتقد است روش‌های آموزشی فنلاند به آغاز قرن ۱۹ میلادی بازمی‌گردند.
رئیس آموزش و پرورش فنلاند می‌گوید: نیازمندی‌های [امروز] فرق کرده است و ما به نظامی آموزشی متناسب قرن ۲۱ احتیاج داریم.
دست‌اندرکاران و تصمیم‌گیران نظام آموزشی فنلاند به این موفقیت‌ها بسنده نکرده‌اند و دست به تغییری انقلابی زده‌اند. قرار است در آینده در مدارس این کشور دیگر درسی به نام فیزیک یا کلاسی تنها مختص شیمی وجود نداشته باشد، مرز میان رشته‌های درسی سیال شود و دانش‌آموزان نقش بیشتری در تعیین مواد درسی و مهارت‌هایی که می‌خواهند بیاموزند، ایفا کنند. اصلاح نظام آموزشی فنلاند قرار است از ماه اوت سال ۲۰۱۷ اجرایی شود.
در اصلاحات پیش‌رو قرار است در نظام آموزشی فنلاند مواد درسی سنتی و معمول کنار گذاشته شده و دیگر دروس مانند شیمی، ریاضی، جغرافی یا تاریخ تدریس نشود. با متوقف کردن تدریس رشته‌های سنتی، دروس موضوعی و میان‌رشته‌ای جایگزین آنها می‌شود.
برای مثال اگر دانش‌آموزان درس “کار یا مدیریت در رستوران” را انتخاب کنند، مجموعه‌ای از دانش‌ها و مهارت‌های گوناگون را فرا می‌گیرند. در این درس رشته‌هایی مانند زبان انگلیسی، مدیریت و حسابداری و مهارت‌های ارتباطی آموزش داده می‌شوند.
یکی از آموزگاران مدارس هلسینکی در مصاحبه با سایت اشپیگل و با تاکید بر اینکه زندگی فقط ریاضی و فیزیک نیست، می‌گوید که بزرگترین تغییر این خواهد بود که “دیگر این مواد درسی نیستند که در مرکز توجه قرار می‌گیرند” بلکه “مجموعه مهارت‌هایی” که دانش‌آموزان باید بیاموزند مهم هستند.
نظام جدید آموزشی برای دانش‌آموزان از سن ۱۶ سال ارائه می‌شود. هدف اصلی این تغییر این است که دانش‌آموزان خودشان موضوع یا پدیده‌ای را که می‌خواهند در آن آموزش ببینند، با توجه به برنامه‌ها و اهداف خود برای آینده و همچنین توانایی‌هایشان برگزینند.
ارتباط سنتی آموزگار – شاگرد نیز تغییر خواهد کرد. دانش‌آموزان دیگر قرار نیست ساعت‌های طولانی پشت میز خود با نگرانی در انتظار لحظه‌ای باشند که آموزگار صدایشان بزند. دانش‌آموزان به جای کار انفرادی به سمت کار گروهی در گروه‌های کوچک برای بحث و تبادل نظر تا یافتن راه حل تشویق می‌شوند.
بنابر این گزارش در اصلاحات آموزشی جدید نیاز به همکاری تنگاتنگ میان آموزگاران در رشته‌های گوناگون هست و فنلاند هم اکنون آموزش آموزگاران برای کسب مهارت‌های میان‌رشته‌ای را آغاز کرده است.