راه‌اندازی شبکه موسیقی؛ وعده‌ای که هیچ‌گاه عملی نشد
هرازنو: در اواخر دهه گذشته با راه‌اندازی گیرنده‌های دیجیتال، شبکه‌های متعددی به لیست کانال‌های تلویزیونی سیمای جمهوری اسلامی ایران اضافه شد که هر کدام در راستای هدف خاص خود به فعالیت پرداختند.
در این بین چند شبکه مختص فیلم و سریال و چند شبکه اختصاصی دیگر نظیر مستند، کودک، نوجوان، ورزش، افق و… راه‌اندازی شدند و هر کدام تا به حال پابرجا مانده‌اند، اما فعلاً در این سودای شبکه‌افزایی، دغدغه کارشناسان و علاقه‌مندان به هنر موسیقی برطرف نشده و شبکه اختصاصی موسیقی شروع به کار نکرده است.
راه‌اندازی یک شبکه مختص موسیقی خواسته تمامی اهالی موسیقی و جامعه مخاطبان این هنر برجسته از سری هنرهای هفت‌گانه است. موسیقی یک هنر گسترده است که از جنبه‌های مختلفی قابل بررسی بوده و محصولات آن نیاز به مرجعی رسمی برای عرضه دارد. اکنون پخش آهنگ‌ها و نماهنگ‌های ویدئویی، تبلیغ آلبوم‌ها، تک‌‌آهنگ‌ها و کنسرت‌های موسیقی، نشست‌های نقد و بررسی آثار موسیقی، آموزش سازها و سبک‌های مختلف و… از جمله دلایلی است که ضرورت تأسیس یک شبکه موسیقیایی را در کشور، بیش از پیش می‌کند؛ شبکه‌ای که از سال‌ها پیش به دغدغه مخاطبان موسیقی تبدیل شده است و علیرغم تمام تلاش‌هایی که برای آن صورت گرفته، گویی باید زمان طولانی‌تری را برای تأسیس آن به انتظار ماند.
گردشگری و فناوری بله، موسیقی نه!
نخستین جرقه‌های سیاست‌گذاری برای راه‌اندازی شبکه موسیقی در سال 91 زده شد. در آن سال رئیس وقت مرکز موسیقی سازمان صداوسیما اولین شخصی بود که از بستری آماده برای احداث نخستین شبکه اختصاصی موسیقی در تلویزیون ملی ایران خبر داد. حسین تقی‌پور چهار سال پیش اعلام کرد احداث شبکه موسیقی در اولویت سیاست‌های صداوسیما قرار گرفته و پروژه آن در آینده‌ای نزدیک عملی خواهد شد. او در همان زمان اعلام کرد که امیدوار است این شبکه در سال 91 راه‌اندازی شود تا حدود 20 هزار اثری که برای پخش در آن شبکه در نظر گرفته شده، به صورت متناوب به روی آنتن رود. همچنین یک سال پس از تقی‌پور، پیروز ارجمند مدیر وقت مرکز موسیقی حوزه هنری نیز در نشستی با حضور موسیقیدانان و فعالان این رشته هنری اعلام کرد که صداوسیما درصدد راه‌اندازی شبکه‌ای تلویزیونی است تا ارائه آثار تصویری موسیقی را در اولویت خود قرار دهد.
این وعده‌ها حتی به دوره ریاست محمد سرافراز نیز کشانده شد و محمدباقر معلم رئیس وقت دفتر موسیقی سازمان صداوسیما در اظهارنظری اعلام کرد که آقای سرافزار قصد راه‌اندازی شبکه موسیقی را دارد و امیدوار است که این شبکه به زودی راه‌اندازی شود. طی سال‌های اخیر سخنان مسئولان حوزه موسیقی صداوسیما باعث شد که علاقه‌مندان به موسیقی واکنش‌های مثبتی به راه‌اندازی احتمالی شبکه موسیقی نشان دهند، اما چندی پیش روابط عمومی سازمان صداوسیما آب پاکی را روی دست جامعه موسیقی ریخت و اعلام کرد راه‌اندازی شبکه موسیقی در دستور کار رسانه ملی قرار ندارد. گویا مدیریت فعلی صداوسیما راه‌اندازی شبکه‌های ورزش 2 و 3 (با وجود شبکه ورزش)، گردشگری (با وجود شبکه مستند) و علم و فناوری (با وجود شبکه آموزش) را از راه‌اندازی شبکه اختصاصی موسیقی واجب‌تر می‌داند.
موسیقی در تلویزیون حال خوشی ندارد
تلویزیون ملی طی دو دهه اخیر، سالانه فقط چند برنامه انگشت‌شمار در رابطه با موسیقی تولید کرده که معمولاً اکثر آن‌ها در چند قسمت یک ساعته خلاصه می‌شوند و به خاطر ضعف محتوایی‌شان، مورد توجه علاقه‌مندان به موسیقی قرار نمی‌گیرند. در این بین شاید برجسته‌ترین و موفق‌ترین برنامه موسیقیایی تلویزیون، برنامه “دستان” از شبکه آموزش بود که با اجرای سیدعباس سجادی به روی آنتن می‌رفت و با آیتم‌های جذاب و کارشناسانه، مخاطبان موسیقی را پای تلویزیون می‌نشاند. همچنین سال گذشته نیز برنامه استعدادیابی موسیقی به نام “شب‌کوک” از شبکه نسیم به روی آنتن رفت که با استقبال خوبی همراه شد، اما به غیر از این برنامه‌ها تقریباً برنامه‌های دیگر موسیقی در شبکه‌های چهار، تهران، آموزش، شما و… غیر موفق بوده‌اند.
البته گویا طی نیم دهه اخیر سیاست‌های صداوسیما در مورد موسیقی دست‌خوش تغییرات چشم‌گیری شده و به این هنر غنی، فضای بیشتری داده می‌شود، اما مطمئناً پخش برنامه‌های موسیقیایی در شبکه‌های متفرقه، نمی‌تواند رضایت کامل کارشناسان و علاقه‌مندان به موسیقی را جلب کند. در این سال‌ها شبکه‌های چهار، آموزش، آی فیلم، جام جم و تماشا هر از چندگاهی نماهنگ‌هایی موسیقیایی پخش می‌کنند که اغلب آن نماهنگ‌ها مناسبتی هستند. کارشناسان موسیقی معتقدند که صداوسیما می‌تواند همین گام مثبت را در یک شبکه اختصاصی مربوط به موسیقی بردارد تا در آن شبکه، علاوه بر پخش نماهنگ، به صورت تخصصی به مسائل روز جامعه موسیقی نیز پرداخته شود.
درخواست مردم و جامعه موسیقی از سیما
تاکنون تعداد کثیری از فعالان حوزه موسیقی در نشست‌ها و برنامه‌های مختلف بر لزوم وجود یک شبکه تخصصی موسیقی در تلویزیون رسمی کشور تأکید کرده‌اند. عمده استدلال این افراد به پراکندگی تولیدات موسیقی و نبود مرجعی رسمی برای پخش و تبلیغات آن آثار مرتبط می‌شود. علی لهراسبی یکی از معترضین به فقدان شبکه رسمی موسیقی در کشور است. او معتقد است تا وقتی شبکه‌ای اختصاصی برای موسیقی راه‌اندازی نشود، عده‌ای با پخش ویدئوهای غیرمجازشان از شبکه‌های ماهواره‌ای، راه شش ماهه را یک شبه می‌پیمایند و به محبوبیت بالایی می‌رسند. این خواننده پاپ باور دارد که اگر خوانندگان مجاز داخلی هم شرایطی چون شرایط خوانندگان شبکه‌های ماهواره‌ای برای پخش ویدئوهای مجاز داشتند و می‌توانستند در شبکه‌ای به نام شبکه موسیقی، آثارشان را تبلیغ کنند، دیگر خوانندگان غیرمجاز به محبوبیت امروزی‌شان نمی‌رسیدند.
چندی پیش مهدی یراحی نیز در برنامه موسیقیایی”ساعت 25″ که از شبکه تهران به روی آنتن می‌رفت، از مسئولین صداوسیما درخواست کرد سیاست‌گذاری راه‌اندازی شبکه موسیقی را جدی گرفته و این پروژه را عملی کنند. یراحی در این برنامه تقاضا کرد مسئولین نگاهشان را به موسیقی تغییر دهند و دیگر آن را با عنوان مطرب‌گری نشناسند، چون که اشعار و قطعات فاخر موسیقی کشور نشان داده که این هنر چقدر می‌تواند غنی باشد. علاوه بر آن رضا یزدانی هم معتقد است که بهترین حمایتی که در حال حاضر می‌توان از موسیقی داخلی داشت، راه‌اندازی یک شبکه موسیقی است چون در این صورت جوانان از کانال‌های خارجی روی‌گردان می‌شوند. همچنین علاقه‌مندان موسیقی نیز در فضای مجازی کمپین‌هایی مبنی بر درخواست افتتاح شبکه موسیقی در سیما راه‌اندازی کرده‌اند و سعی می‌کنند از این طریق مسئولین سیمای کشور را مجاب به راه‌اندازی شبکه موسیقی کنند.
شبکه موسیقی خصوصی؛ سیاستی جایگزین که ناموفق ماند
اعطای مجوز به شبکه‌های خصوصی موسیقی، یکی از سیاست‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای جایگزینی شبکه‌ها و رسانه‌های غیرمجاز بود که در چند سال گذشته اتخاذ شد اما به سرانجام و موفقیت لازم نرسید. شبکه “ایرانیان” با مدیریت علی‌رضا خزعلی یکی از این شبکه‌ها بود که با تصویب نهایی وزارت ارشاد توانست مجوز فعالیت روی ماهواره هاتبرد را بگیرد و به ارائه آثار موسیقی مجاز در کشورمان بپردازد. این شبکه در شهریور سال 90 شروع به کار کرد و با به کارگیری مجریان توانمندی چون رضا رشیدپور، توانست به یک موفقیت نسبی برسد اما رفته‌رفته افت کرد و بنا بر مجوز مشروطی که داشت، در سال 91 توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بسته شد.
به غیر از این شبکه، وزارت ارشاد مجوز فعالیت به چند شبکه دیگر را نیز در حوزه‌های مختلف اهدا کرده بود، اما از آنجایی که استفاده از ماهواره در کشور ممنوع است، حواشی مختلفی برای این شبکه‌ها به وجود آمد و همه آن‌ها سلب مجوز شدند یا تعدادی پس از اخذ مجوز و شناخته شدنشان، راه خود را جدا کرده و به صورت غیرمجاز به فعالیتشان ادامه دادند. بنابراین اهدای مجوز به شبکه‌های خصوصی موسیقی نیز نتوانست مرجعی موثق و پرطرفدار برای ارائه آثار شنیداری و تبلیغات آن‌ها فراهم کند تا دوباره علاقه‌مندان موسیقی به درخواست‌های مکررشان برای ساخت نخستین شبکه موسیقیایی کشور برگردند.
رشد برنامه‌های ماهواره‌ای، زنگ خطری برای موسیقی کشور
سیمای ملی ما در حالی به مسئله عرضه تولیدات موسیقی و حمایت از این هنر فاخر بی‌توجه است که برخی از شبکه‌های برون‌مرزی روز به روز در این زمینه فعال‌تر شده و جوان‌های موسیقی کشور را به سمت خود می‌کشانند. در دهه گذشته این شبکه‌های ماهواره‌ای بودند که خوانندگان جوان داخلی را با وسوسه تولید و پخش مکرر نماهنگ به خارج از کشور فرامی‌خواندند و بهانه خروج آن‌ها را فراهم می‌کردند. اتفاقاً از همان زمان بود که کارشناسان موسیقی عقیده داشتند باید در تلویزیون رسمی کشور شبکه‌ای مختص موسیقی شروع به کار کند تا جوانانمان یکی پس از دیگری راه خروج را در پیش نگیرند. البته آن زمان کمتر امکان ساخت چنین شبکه‌ای وجود داشت چون هنوز خبری از رسانه‌های دیجیتال و ظرفیت شبکه‌افزایی در کشورمان وجود نداشت، بنابراین بهانه مسئولین صداوسیما در این مورد بخشودنی‌تر بود.
شبکه‌های موسیقی ماهواره‌ای غیرمجاز در سال‌های اخیر نیز به فعالیتشان ادامه داده و حتی بر تعدادشان افزوده شده است. اخیراً نیز رسانه پخش موسیقی “رادیو جوان” که مجوزی برای فعالیت ندارد و اکثر کارکنان آن در خارج از کشور حضور دارند، تصمیم گرفته که شبکه‌ای ماهواره‌ای برای پخش موسیقی و نماهنگ‌های تولید شده در این عرضه راه‌اندازی کند. این رسانه موسیقیایی که تاکنون به واسطه نفوذ بالایی که دارد، جوانان ایرانی را به پخش غیرقانونی موسیقی تشویق می‌کرد، حالا با احداث یک شبکه ماهواره‌ای مختص پخش ویدئو، می‌تواند انگیزه‌ای برای خروج جوانان به خارج از کشور ایجاد کند. در واقع امروز زنگ خطر برای موسیقی به صدا درآمده و اگر مسئولان ما در این زمینه به خودشان نجنبند، احتمال آن وجود دارد که کشورمان برخی از خوانندگان خود را صرفاً به خاطر نداشتن یک مرجع سالم و قانونی برای تبلیغ آثارشان از دست بدهد. بنابراین امروز بیش از هر زمان دیگری ضرورت راه‌اندازی یک شبکه تلویزیونی مخصوص موسیقی در کشورمان احساس می‌شود تا جوان‌های حوزه موسیقی به جای خروج از کشور، در رسانه ملی خودشان به عرضه موسیقی و تبلیغات گسترده بپردازند، اتفاقی که می‌تواند حتی برای خود سیمای ملی هم بازگشت مالی بسیار خوبی داشته باشد.
منبع:هنرآنلاین