تبلیغ دین در قاره سیاه با ساخت مسجد و حفر چاه

تبلیغ دین در قاره سیاه با ساخت مسجد و حفر چاه

هرازنو: حجت‌الاسلام سیدمحمدباقر علم‌الهدی در سال 1341 شمسی در تهران متولد شد، وی بخشی از تحصیلات حوزوی‌اش را در تهران و بخش دیگر آن را در قم پیگیری کرده است، در محضر اساتیدی نظیر آیات فیاض، سبحانی(فلسفه)، گرامی(نهایه)، ممدوحی(اشارات و احکام)، جواد آملی(اسفار)، وحید خراسانی(فقه و اصول) دروس خارج را تلمذ کرده است، همچنین دروس مقدماتی را نیز نزد مرحوم آیات پایانی، اعتمادی و ستوده گذارنده است، در سال 1376 پس از اینکه احساس کرد تحصیلاتش به حد قابل قبولی رسیده است، در حوزه علمیه قائمیه چیذر مشغول به تدریس شد، همزمان هم به سمت مدیرکل آفریقایی – عربی مجمع جهانی اهل بیت هم منصوب می‌شود.

حجت‌الاسلام علم‌الهدی هم اینک دکترای رشته تخصصی فلسفه و کلام و همچنین دکترای فقه را دارا است، فعالیت‌های برون مرزی هم داشته است و تا کنون در 13 کشور آفریقایی به احداث مسجد و وقف خدمات عام‌المنفعه با همکاری خیران پرداخته است، وی هم اکنون ریاست مؤسسه آموزش عالی حوزوی قاسم بن الحسن(ع) واقع در محله شهید محلاتی را بر عهده دارد، این مرکز که مجموعه‌ای از مسجد، حسینیه، حوزه علمیه، درمانگاه، مرکز مشاوره و باشگاه ورزشی است تلاش دارد که عرصه فعالیت‌های مذهبی حوزه را به جامعه پیرامون خود تسری دهد، برای آشنایی بیشتر با حجت‌الاسلام علم‌الهدی نشستی را با حضور وی  برگزار کردیم که بخش نخست آن در ادامه می‌آید:

ماجرای نقد ماتریالیسم دیالکتیک توسط یک عالم در اروپا

*در ابتدا مختصری از فعالیت تبلیغی‌تان را بیان کنید.

-در ارسال مقاله برای خارج از کشور فعال بوده‌ام، فکر می‌کنم یکی از کارهای ماندگاری که انجام دادم، نقدی بر ماتریالیسم دیالکتیک در دانشگاه سالن آمفی تئاتر علوم پزشکی شهر پل تاوا اوکراین بود، در این دانشگاه مقاله خود را در حضور اساتید رشته فلسفه ارائه کردم، اگر اشتباه نکنم مربوط به سال‌های 77 یا 78 می‌شود که در آن زمان دو بار از شبکه اوکراین پخش شد، همچنین توسط سفارت ایران فیلم‌های این نشست به ایران ارسال شد و توسط آیت‌الله تسخیری که در آن زمان ریاست سازمان فرهنگ و ارتباطات را بر عهده داشت، فیلم این سخنرانی را محضر آقا ارائه دادند و مقام معظم رهبری خیلی بنده را تشویق کردند.

همچنین در مجمعی به نام مجمع دیالوگ بین اسلام و مسیحیت(پروتستان) حضور داشتم و به همین منظور سفرهایی را به آتن داشتم، که متقابلاً با همکاری سازمان فرهنگ و ارتباطات در فرصت‌هایی مسیحیان پروتستان به ایران سفر کردند، این دیدارها در دوران ریاست جمهوری آقای خاتمی به صورت غیر رسمی بود، یا در دانشکده اسلام‌شناسی کیپ تاون آفریقای جنوبی هم مقاله‌ای ارائه کردم، در بلاروس هم یک مقاله‌ای دادم که خیلی کار زیبایی درآمد و سفارت هم خیلی همکاری کرد، تحت «اعتقاد به منجی و پایان تاریخ» که در آن نشست که در انستیتو مذهب‌شناسی‌شان برگزار شد، خیلی از دانشجویان بلاروسی و رایزنی‌های فرهنگی سفارتخانه‌های عمده کشورهای مسلمان شرکت کردند، چون سفارت ایران از بسیاری رایزن‌های سفارتخانه‌های کشورهای دیگر دعوت کرده بود و مراسم زیبایی بود.

این مقاله راجع به نوع نگاه‌های موجود به پایان تاریخ بشر در این دنیا بود، همان طور که می‌دانید امروز اندیشه‌های لیبرالیستی یکی از اتهاماتی که به جامعه متدیّنان چه مسلمانان، چه مسیحیان و چه سایر ادیان ابراهیمی می‌زنند این است که می‌گویند شما چرا پایان تاریخ را مقدس می‌دانید؟ ابتدای تاریخ را مقدس شمردید، می‌گویید پیغمبر بود و از طرف خدا آمده بود، یک قداستی برای آن قائل هستید، اما برای چه برای پایان تاریخ هم قائل به منجی هستید؟ چون مسیحیان و حتی یهودیان هم اعتقاد به منجی دارند.

*در واقع به نوعی جواب نظریه پایان تاریخ فوکویاما بود؟

-بله! یعنی یک مقداری اندیشه‌های فوکویاما، دیدگاه‌های لیبرالیستی و نئولیبرالیستی موجود را نقد کردم، طبیعتاً ما منجی را معرفی کردیم، منتها منجی‌ای که ما معرفی می‌کردیم با منجی که آنها داشتند تفاوت داشت و مباحثی در این باره، مورد توجه قرار گرفت.

تبلیغ معارف اهل بیت(ع) با انجام فعالیت‌های اجتماعی در قاره سیاه

* این مقاله شما مکتوب شد؟

-بله! این مقاله مکتوب و ترجمه به زبان روسی شد و در جلسه پخش شد، مثل جلسه نقدی بر ماتریالیسم دیالکتیک در شهر پل تاوا در اوکراین.

*دهه 80 چه کردید؟

-در دهه 80 من یک مقدار فعالیت‌هایم را در کشورهای عربی و آفریقایی گذاشتم، چون که با عنایت به موقعیت شغلی که پیدا کرده بودم، ضمن اینکه در حوزه علمیه چیذر تدریس می‌کردم، مدیر کل آفریقایی عربی مجمع جهانی اهل بیت(ع) هم بودم.

یکی از اتفاقات خوبی که رخ داد، این بود که پس از پایان همکاری رسمی اینجانب با مجمع جهانی اهل بیت(ع) یکسری مساجدی را در کشورهای آفریقایی با تکیه بر اطلاعات و نیازمندی‌های برخی مجامع شیعی که در مجمع پیدا کرده بودم و با بهره‌گیری از ارتباطات شخصی خودم با بعضی از خیرانی که در کشور وجود دارند، ساختیم، زیرا اعتقاد شخصی من این است که کشورهای آفریقایی، کشورهای سر به مهری هستند که جهان استکبار هنوز اجازه نداده است که دفائن، ذخایر و آن جایگاه ویژه و استراتژیکش در جهان بشریت کشف شود و باز شود.

فکر می‌کنم اروپاییان یعنی در حقیقت استعمارگران به دنبال این هستند که تا جایی که می‌توانند فعلاً کشورهای دیگر را تخلیه کنند و بعد سراغ کشورهای آفریقایی بروند و به همین خاطر شما می‌دانید خیلی از کشورهای آفریقایی در استضعاف وحشتناک زندگی می‌کنند، حتی در آفریقای جنوبی که بخشی از مردم از وضعیت خوبی برخوردار هستند و امکانات معدنی و کانی‌های بسیار ذی‌قیمتی مانند الماس خیلی وسیع و گسترده است، اما مردم آفریقای جنوبی خصوصاً سیاه‌پوستان از فقر اقتصادی و فقر فرهنگی به شدت رنج می‌برند، گرچه سفیدپوستان آن‌ها از موقعیت برتری برخوردار هستند و در واقع نژاد برتر محسوب می‌شوند، ولیکن الان این قضیه در آفریقای جنوبی وجود دارد و همچنین در کشورهای دیگر.

آخرین کاری که اتفاق افتاده است، در کشور ماداگاسکار در شهر تاناناریو و ماژونگا است که دو مسجد ساختیم، در شهر تاناناریو یک مسجدی ساخته شد که مجموعه مسجد و مرکز فرهنگی که یک مرکز آموزشی برای سیاه‌پوستان آفریقایی است، حدود 600 هزار دلار هزینه برداشت که یک بخشی از هزینه‌ها را ما پرداخت کردیم و الحمدلله سال گذشته افتتاح شد و الان هم یکسری از سیاه‌‌پوستان را آموزش می‌دهند، این مرکز در پایتخت یعنی در شهر تاناناریو که هم دارای حوزه علمیه و مدرسه آکادمیک است.

طرح روحانیون بدون مرز با حضور پزشکان بدون مرز اجرا می‌شود

البته یک پروژه دیگر را هم دست داریم و داریم شروع می‌کنیم- البته از دیرباز به دنبال آن بودیم- اینکه یک کار مشترک بین پزشکان بدون مرز و روحانیون بدون مرز است که با تأمین بودجه از سوی خیرین بتوانیم پزشکان و روحانیون بدون مرز را در کنار یکدیگر برای ترویج معارف اهل بیت(ع) به بسیاری از کشورها خصوصاً کشورهای آفریقایی اعزام کنیم.

به هر حال معارف اهل بیت(ع) جایگاه ویژه‌ای در کام تشنگان حقیقت پیدا کرده است، اینکه می‌بینید امروز تکفیری‌ها این چنین علیه ارادتمندان به اهل بیت(ع) و اهل سنت حمله می‌کنند، یا مردم یمن را سعودی‌ها تکه پاره می‌کنند، همه اینها به خاطر آن عشق و ارادت و علاقه ارادتمندان به اهل‌ بیت(ع) است، این در حالی است که دشمن می‌داند ارادت به اهل‌بیت می‌تواند در بخش‌های مختلف زندگی تأثیرات مثبتی داشته باشد، بنابراین علیه ارادتمندان اهل‌ بیت(ع) اقدام می‌کند و این گونه کشور سوریه تخریب می‌شود، در یمن زیرساخت‌های اقتصادی و علمیشان نابود می‌شود.

*همچنان در جلسه مجمع هستید؟

-بنده هم اکنون مشاور عالی آقای دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت(ع) هستم، منتها گاهی کارهای مشاوره‌ای با ایشان دارم و در بعضی از جلسات شرکت می‌کنم.

*این طرح مشترک بین پزشکان بدون مرز و روحانیون بدون مرز از سوی مجمع جهانی اهل بیت(ع) بوده؟!

-خیر! کار خودم است، اصلاً ربطی به مجمع ندارد، بنده در سال 85 بنا به دلایلی از مجمع فاصله گرفتم و از سال 85 تا کنون با کمک خیران حدود 13 مسجد در آفریقا ساختیم.

*از طرف رایزنی و سفارت ایران حمایت می‌شدید یا شخصی خودتان اقدام می‌کردید؟

– خیر! خودمان با توجه به ارتباطاتی که در مجمع داشتیم و دوستانی که در آفریقا داریم کارمان را انجام می‌دهیم، البته ما در راه‌اندازی و شکل‌گیری کار از ارتباطات مجمع استفاده می‌کنیم، چون یکی از مشکلاتی که وجود دارد، بحث نقل و  انتقالات پول است، طبیعتاً با توجه به اینکه مجمع یک NGO(سازمان مردم نهاد) است و فعالیت‌های آن در دنیا تعریف شده است، ما یک پایگاهی برای اتباع اهل‌ بیت(ع) درست کردیم که آنجا کار فرهنگی انجام دهند، طبیعتاً ارسال پول‌های ما از ناحیه مجمع و کانال‌های آن‌‌ها صورت می‌گیرد.

*می‌توانید تعدادی از کشورهایی که در آنجا مسجد ساخته‌اید نام ببرید؟

-ما در ماداگاسکار دو مسجد داریم، در آفریقای جنوبی سه مسجد ساختیم، در کنیا، تانزانیا، بَنین، سنگال، بروکینافاسو و …

*شما با فرهنگ بومی آفریقا آشنا هستید؟

-بله! من بی‌اطلاع و بیگانه نیستم.

*چطور دیالوگ برقرار می‌کنید؟ مترجم دارید؟

-عمده این کشورها زبان عربی بلد هستند و همچنین زبان انگلیسی، ولی ماداگاسکاری‌ها متأسفانه زبا‌نشان فرانسوی است و من فرانسوی بلد نیستم، ولی با زبان انگلیسی می‌توانم کار خودم را راه بیندازم، عربی حرف می‌زنم و مشکلی ندارم، با این وجود این کشورهایی که عرض کردم، عمدتاً عربی زبان هستند.

تهیه آب آشامیدنی سالم با نام اهل بیت(ع) در تانزانیا

*یک مقداری از فعالیت‌هایتان در آفریقا بگویید.

-از سال 85 که به دلایلی از مجمع فاصله گرفتم، کارهای شخصی خودم را از برون‌مرزی از معبر ساخت مساجد آغاز کردم، یکی از کارهایی که انجام می‌دهیم و اگر این فرصتی باشد برای ترویج این کار برای افرادی که دوست دارند این کار را انجام بدهند، مثلاً در دارالسلام پایتخت تانزانیا که قبلاً نام آن دارالاِسلام بوده و بعد تبدیل به دارالسلام شده است -یعنی پیش‌تر کشور مسلمان بوده تا یک کشور مسیحی- به هر حال آنجا مردم حتی در خود پایتخت هنوز در خیلی از محله‌ها، مردم با دَلو از سر محل آب می‌آورند و همان‌جا ظرف‌ها و لباس‌هایشان را می‌شویند و حتی سگشان همان جا آب می‌دهند و باز آن آب‌های کثیف به چاه باز می‌گردد.

یکی از کارهایی که انجام می‌دهیم و این کار هم اکنون در آن کشور رواج پیدا کرده است، تأمین آب سالم برای مردم اعم از شیعه، سنی و مسیحی است، به این شکل که ابتدا چاه را لایر‌وبی می‌کنیم و یک سکو مانندی روی چاه می‌سازیم، آب چاه را کلرزنی کرده و در نهایت آب تصفیه و گندزدایی‌شده را در اختیار مردم قرار می‌دهیم، حال فرقی نمی‌کند منطقه مسلمان‌نشین باشد یا مسیحی‌نشین، آن چیزی که بسیار مهم است این است که ماه این چاه را به نام حضرت زهرا(س) یا حضرت عباس(ع) و یا بزرگان دیگر وقف می‌کنیم و با سه زبان عربی، انگلیسی و سُواحلی به معرفی این شخصیت‌ها می‌پردازیم، مثلاً می گوییم این امامان چه کسانی بودند و چه کارهایی می‌خواستند انجام دهند، اهدافشان چه بوده است، این کار خیلی ارزشمند بوده و تأثیر مثبت و بسزایی را داشته که تعبیر من «یَدخلونَ فی دین‌اللهِ اَفواجا» است که مردم می‌آیند آب تمیز و گندزدایی شده را تهیه می‌کنند.

البته ما یک مقدار خیلی ناچیزی برای اینکه بتواند امورات این کارها را اداره کند می‌گیریم، چون متأسفانه اگر چیزی هم رایگان شود، مردم شک می‌کنند که چرا رایگان است(می‌خندد) یا قدر و ارزش آن را نمی‌دانند.

مرکز آموزشی حوزوی که همه فن حریف است

*و اما مؤسسه قاسم بن حسن(ع)

– مجموعه فرهنگی و مذهبی حضرت قاسم بن الحسن(ع) که تقریباً از سال 1377 با حضور مرحوم آیت‌الله مهدوی‌کنی کلنگ‌زنی شد، در واقع برآیند ارزشمند کار فرهنگی چند  ده ساله هیأتی بود که با حضور جوانان پرشور و انقلابی قبل از پیروزی در منطقه 17 شهریور جنوبی به شمار می‌رفت، اینجانب نیر با آشنایی با این هیأت محترم که به نام حضرت قاسم بن الحسن(ع) بود، آشنا بودم، آشنایی من با جناب آقای شمسایی و سایر دوستان هیأت فرصت با برکتی را ایجاد کرد تا از میان راه به مجموعه مؤسسه فرهنگی و مذهبی حضرت قاسم(ع) بپیوندم.

مجموعه موسسه فرهنگی و مذهبی حضرت قاسم بن حسن(ع) یک مجموعه بسیار وسیع و گسترده است، با شش مأموریت متفاوت، مسجد و حسینیه بسیار زیبایی دارد که یکی از مسجدهای بسیار زیبای کشور آنجا ساخته شده است، دو مرکز آموزش عالی تخصصی برای حوزویان خواهر و برادر با نزدیک مجموعاً 550 نفر طلبه و کادر علمی دارد که تا سطح3 و کارشناسی ارشد طلبه می‌پذیرد، دارالقرآن با 400 نفر مخاطب داریم که تاکنون 70 نفر حافظ کل قرآن شده‌اند، حافظ 20 جزء، حافظ 25 جزء و حافظ 15 جزء داریم، درمانگاه تخصصی با بهترین امکانات تشخیصی روز دنیا داریم، یعنی ما امکاناتی در رادیولوژی داریم که کمتر بیمارستانی امروز آن را دارد، مخصوصاً در بخش رادیولوژی و ماموگرافی امکانات بسیار زیبا و قابل ارائه‌ای داریم، در بخش آزمایشگاهی هم همین طور، بخش‌های مختلف لیزر و دندان‌پزشکی، قلب، پوست، گوش و حلق‌ و بینی و … .

*هزینه‌ها به چه صورت است؟

 -هزینه‌های ما به صورت خیریه اداره می‌شود. در کنار آن ما یک کار جدیدی را تحت عنوان «مشاوره حقوقی» شروع کرده‌ایم که این کار را رایگان انجام می‌دهیم.

لزوم برپایی کافی‌نت اسلامی در مجاورت حوزه‌های علمیه

*تعرفه بخش‌های درمانی چگونه است؟

-همه آن‌ها خیریه‌ای هستند، مثلاً لیزر هر جلسه‌ای در پاسداران 270 تا 280 هزینه‌اش است و ما هر جلسه‌ای 15 تا 17 تومان انجام می‌‌دهیم که آن هم مربوط به شات‌هایی است که لیزر جهت درمان می‌زند و فقط هزینه هند‌پیسش را می‌گیریم و هزینه دیگری نداریم.

همچنین در مجموعه قاسم‌ بن‌ حسن دو سالن نمایش داریم و در برنامه‌های آینده این مجموعه می‌خواهیم یک کافی‌نت اسلامی درست کنیم، منتها در حد وسیع و گسترده، چون ما در مجموعه‌مان رستوران، آشپزخانه و تهیه غذا هم داریم و به دنبال این هستیم که یک کافی‌نت اسلامی هم بزنیم، به این معنی که اگر ما می-خواهیم بگوییم نسل جوان اگر می‌خواهد از اینترنت و کافی‌نت استفاده کند، طبیعتاً باید افرادی در کنار این جوانان باشند و سایت‌های مطلوب را به آن‌ها معرفی کنند و خلاصه فضاهای علمی قابل استفاده را به آن‌ها معرفی کنند.

به این جهت اگر ما یک کافی‌نت اسلامی بزنیم، با عنایت به اینکه ما حوزه علمیه هم داریم، بسیاری از حوزویان می‌توانند در کنار نسل جوان قرار بگیرند و راهنمای خوبی برای کاربران باشند، ضمن اینکه دغدغه‌های فرهنگی خانواده‌ها را نیز کم کرده‌ایم.

*ساعات کاری چگونه است، مخصوصا برای مشاوره؟

-باید وقت گرفته شود و معمولاً بعدازظهرها است.

در ادامه بگویم یک بخش دیگری که ما اخیراً راه‌اندازی کردیم و یک بخش بسیار مفیدی برای نسل جوان است، مجموعه ورزشی قاسم بن حسن(ع) است که بسیار زیبا و فاخر است، استخر، سونا، جکوزی و غیره دارد.

*برآوردی دارید که روزانه یا ماهانه به چند نفر خدمات می‌دهید؟

-ما نزدیک 400 نفر مخاطب جوان پسر و دختر در حوزه‌های تحصیلی داریم، درمانگاه، دارالقرآن و مسجد هر یک آمار خودش را دارد.

*مسجد پر از جمعیت می‌شود؟

-بله! مسجد ما از دایرترین مساجد تهران است، مسجد خیلی بزرگی است و 1700 متر بدون ستون است و همه همدیگر را در آن واحد می‌توانند ببینند، در ماه‌ رمضان امسال آنجاهایی که اکثر مساجد در شب‌ها تعطیل بودند، دو شیفت برنامه داشتیم، بخش اول تا ساعت 12 شب بود که در جمع قرآن‌پژوهان و قاریان بین‌المللی قرآن جزءخوانی قرآن داشتیم و بخش دوم بخش مداحی و سخنرانی بود که جمع جامعه مداحان و مجمع ذاکرین و با حضور نغمه‌سرایان و مادحان و چهره‌های نام ‌آشنایی همچون آقای سازگار برگزار شد و شب‌ها چیزی حدود 1500 تا 2000 نفر ما مخاطب جوان داشتیم، این روند چندین سال است که انجام می‌شود.

*تصمیم‌گیری‌ها به چه صورت است؟

-برای هر مجموعه‌ای یک هیات امنای خاص تعریف کردیم، به دلیل اینکه تخصص‌های مختلفی است، مثلاً درمانگاه هیأت امنای خاص خودش را می‌طلبد یا مجموعه ورزشی هم همین طور، عمده فعالیت‌های واحدهای مؤسسه به عهده هیات امنای خاص خودشان گذاشته، مدیریت و اداره می‌شوند، جناب آقای شمسایی مدیرعامل مجموعه ما هستند که به هر حال کارهای اجرایی معمولاً زیر نظر ایشان است و طبیعتاً ما با هم همفکری داریم و جلسات مختلف همکاری‌های تنگاتنگی برای اداره این مجموعه داریم، الحمدلله این مجموعه همانند یک وزارتخانه و به صورت وسیع و گسترده شده است.

*گفته شد که برای ساخت مجموعه ورزشی 7 میلیارد تومان هزینه کردید، هزینه آن را چگونه تأمین کردید؟

-این برآورد هزینه مجموعه ورزشی ما به نرخ روز محاسبه می‌شود، یعنی اگر الان بخواهید این مجموعه را بسازید 7 میلیارد تومان هزینه‌اش است، گرچه اینجا یکپارچه ساخته شده است؛ یعنی ابتدا فونداسیون که ریخته شد، ابتدا مجموعه ورزشی طبقه زیرزمین ما بوده و بعداً مسجد و فضاهای دیگر اضافه شد.

منبع:فارس