برنامه‌های مذهبی تلویزیون از جامعه عقب مانده‌اند
هرازنو: یک منتقد درباره لزوم ایجاد تغییر و خلاقیت در برنامه‌های تلویزیونی و به ویژه برنامه‌های مذهبی اظهار کرد: برنامه‌های مذهبی ما اغلب از روند عملکردی جامعه عقب‌تر هستند؛ ما هم انتظار نداریم جلوتر باشند، اما حداقل همگام با مردم باشند.
محمدتقی فهیم در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه هر رسانه‌ای باید دائماً دستخوش تغییرات مثبت باشد، یادآور شد: این امر کاملاً بدیهی است که اگر برنامه‌های رسانه‌ای تکرار شوند، مخاطب دلزده می‌شود؛ به ویژه در تلویزیون که با یک رویداد بصری و زیبایی‌شناسی مواجه هستیم.
این منتقد با اشاره به ساختار برنامه‌های مذهبی تلویزیون، گفت: برنامه‌های مذهبی هم به همین صورت است. برخی از دوستان برنامه‌ساز تصور می‌کنند که نشان دادن تصاویر از اتفاقاتی که مردم روزانه با آنها سر و کار دارند، کفایت می‌کند؛ به عنوان مثال تصویری از نماز جماعت که دائماً پخش می‌شود. این درحالی است که اساساً رسانه‌هایی که با نمایش گره خورده‌اند، باید برنامه‌های دراماتیک تولید کنند که منجر به یک اتفاق زیبایی‌شناسانه می‌شود؛ بنابراین نشان دادن یک تصویر واحد برای جذب کفایت نمی‌کند، آن هم نشان دادن تصویری که برای مخاطبان تصویر جدیدی نیست.
فهیم با بیان اینکه برنامه‌سازان اغلب به عنصر خلاقیت توجه نمی‌کنند، متذکر شد: معمولاً برنامه‌های مذهبی که پیرامون اوقات شرعی راهی آنتن می‌شوند، یک کلیشه ثابتی را تکرار می‌کنند؛ حالا ممکن است طی چند سال گذشته، مثلاً به جای استفاده از یک دوربین، از دو دوربین استفاده کنند که این اوج خلاقیت برنامه‌سازان ماست. این درحالی است که اتفاقاً در برنامه مذهبی خیلی بیشتر نیاز به خلاقیت داریم؛ چراکه اکثر مردم ما با این مسائل زندگی می‌کنند، ولی اگر قرار باشد همان تصاویری که مردم در زندگی روزمره‌شان با آنها موجه می‌شوند را باز هم در تلویزیون ببینند، کاملاً مشخص است که اصلاٌ به چشم‌شان نمی‌آید. این برنامه‌ها از آنجایی که لذت بصری ندارند، مخاطب را هم نمی‌توانند جذب کنند. وقتی نتوانیم مخاطب را جذب تلویزیون داخلی کنیم، طبیعتاً به سمت شبکه‌های ماهواره‌ای می‌روند.
او با تاکید بر اینکه ریزش مخاطب صرفاً به معنای کاهش مخاطب نیست، بلکه به معنای جذب مخاطبان به شبکه‌های ماهواره‌ای است، گفت: اگر بتوانیم برنامه‌های مذهبی بهتری تولید کنیم، طبیعتاً وحدت و همگرایی بیشتری در جامعه به وجود می‌آید. ولی برنامه‌های مذهبی ما اغلب از روند عملکردی جامعه عقب‌تر هستند؛ ما هم انتظار نداریم جلوتر باشند، اما حداقل همگام با مردم باشند. مراسم مذهبی که خود مردم اجرا می‌کنند، خیلی جذاب‌تر و سرحال‌تر از این برنامه‌های بی‌رمق تلویزیون است.
فهیم با بیان اینکه رسانه‌های ما همیشه از مردم عقب‌تر هستند، یادآور شد: امروز مردم در حال تحول، رشد، درک و ارتباط با دنیای جدید هستند. در این شرایط نه تنها رسانه‌ها باید همراه مردم باشند، بلکه باید بتوانند دو قدم جلوتر نیز حرکت کند. به عنوان مثال، ریتم یکی از مسائل اصلی در برنامه‌سازی است که مردم با این ریتم هیجان می‌گیرند، ساکن می‌شوند یا به فکر فرو می‌روند. به همین خاطر است که برنامه‌ها باید متناسب با ریتم فکری مردم و متأثر از سبک زندگی آنها باشد؛ ولی این اتفاقات خیلی کم در صداوسیمای ما رخ می‌دهند، مگر آنکه در یک شبکه خارجی در نحوه اجرا و برنامه‌سازی تغییراتی ایجاد شود و بعد دوستان تازه به فکر بیافتند که الگو بگیرند و مدل‌سازی کنند.
او در ادامه مطالب بالا متذکر شد: مردم به دلیل دسترسی که به فضای مجازی دارند، دیگر سریعاً برنامه‌های کپی شده را از آثار خارجی تشخیص می‌دهند.
فهیم با بیان اینکه یکی از اصول مهم در کارهای نمایشی، عنصر خلاقیت است، اظهار کرد: این در حالی است که در برنامه‌های تلویزیونی خلاقیتی نیست و مشخص است که زحمت فکری پشت کارهای تولیدی وجود ندارد. کاملاً طبیعی است وقتی برنامه‌ای 10 سال پشت سر هم به یک شیوه و ساختار پخش شود، دیگر بیننده‌ای ندارد. رسانه برای اینکه بتواند از ریزش مخاطبانش جلوگیری کند و حتی به سمت رویش مخاطب هم برود، الزاماً باید متحول و دستخوش تغییراتی شود، به صورتی که اصلاً به مخاطب فرصت قطع ارتباط ندهد.
این منتقد در پایان سخناش متذکر شد: رسانه باید بتواند عنصر جدیدی به واقعیت‌هایی که خود مخاطب آنها را می‌بیند اضافه کند تا برای آنها جذابیت وجود داشته باشد. معتقدم که با این شیوه کارمندی برنامه‌سازی کردن، اصلاٌ هنر خلق نمی‌شود. تلویزیون پیوند مستقیم با خلاقیت دارد و با این وضعیت حتی اگر بتواند مخاطبان را کوتاه مدت جذب کند، در بلندمدت دچار افتی اساسی می‌شود. نیروهای فعال در این حوزه باید خلاق و حتما هنرمند باشند.
منبع:ایسنا