هـراز نـو: اواسط مرداد هر سال برای اهالی مطبوعات و رسانه بازار تبریک ها داغ می شود و همه می خواهند در این امر از هم سبقت بگیرند، 17 مرداد روز خبرنگار، فرصتی شد تا حدودی حقوق خبر و خبرنگاری در عرصه رسانه را بررسی کنم.
خبرنگاران تنها گروهی هستند که در 365 روز سال از مشکلات همه افراد در جامعه می گویند و درصدد حل مشکلات مردم و قشرهای مختلف هستند، اما سالها است چنین احساس می شود که کسی نیست تا مشکلات خودشان را منعکس و حل کند.مسکن، معیشت، امنیت شغلی، تامین اجتماعی، بیمه تکمیلی و تبیین جایگاه خبرنگار از مشکلاتی است که اگر دغدغه وظیفه نبود خبرنگار را از حضور در این عرصه پر مخاطره بازمی داشت. با توجه به اینکه از انقلاب مشروطه تاکنون دارای قانون مطبوعات هستیم اما این قانون حتی با تغییرات مکرری که پیدا کرده همچنان فاقد یک فصل مستقل و قابل اعتنا در مورد حقوق روزنامه نگاران است. حقوق و مسئولیت‌های روزنامه نگاران دو روی یک سکه هستند اما به نظر می‌رسد قوانین مطبوعاتی ما بیشتر به مسئولیت‌های خبرنگاران توجه کرده است و حتی در مواردی آنها را بر شمرده است اما در مورد حقوق مادی و معنوی آنها جز در موارد اندکی، خست زیادی به خرج داده و توضیح مبسوطی نیز ندارد. ماده یک میثاق نامه اصول اخلاق حرفه‌ای روزنامه نگاری می گوید: روزنامه نگار در خدمت کشف و بیان حقیقت است و اخبار صحیح، دقیق و تفسیر‌های منطقی و منصفانه را در اختیار خوانندگان می‌گذارد و از اشاعه مطالبی که شائبه دروغ دارد پرهیز می‌کند.همانگونه که به نظرتان رسید وقتی درباره حقوق روزنامه نگاران صحبت می‌کنیم همواره روی دیگر سکه را که همانا مسئولیت‌های اجتماعی خبرنگاران است را می بینیم. آنچه با رصد قوانین به درستی به آن خواهیم رسید اینست که ما نیازمند نظام حقوقی جامع رسانه‌ای هستیم آنگونه که ابتدا حقوق آنها را در چارچوب قانون به رسمیت بشناسیم و به دنبال آن مسئولیت‌های اجتماعی روزنامه نگاران را بیان کنیم. اما آنچه مبرهن و واضح است این است که در هر دو مورد دچار نقصان و آسیب هستیم.
همانگونه که خبرنگاران باید شان و منزلت خود را بدانند و نگاه مسئولانه تری به حرفه خود داشته باشند اطلاع رسانی دقیق، متعهدانه و همراه با رعایت عدالت و اخلاق حرفه ای رسانه درسرلوحه کارشان قرار دهند، البته مسئولین هم نیز باید در راستای حفظ حرمت مقام خبرنگار و حمایت و دفاع از حقوقشان تمام تلاش خود را بخرج دهند. حمایت مسئولان فرهنگی و حقوقی ازخبرنگاران و فراهم کردن زمینه رشد جامعه خبری توسط آنان باعث تسریع در روند توسعه همه جانبه کشور عزیزمان خواهد شد. آنچه از آن حمایت از جامعه خبرنگاری ورشد وتوسعه رسانه و مطبوعات نام می بردند بحث سخت و زیان آور بودن حرفه خبرنگاری هست که قانون آن هم در مجلس تصویب شده و اجرایی شده است. یعنی خبرنگار با 20 سال کار مستمر در حوزه خبرنگاری باید از حقوق بازنشستگی قبل از موعد برخوردار شود. که با توجه به آسیب های فراوان این حرفه سخت آنگونه که باید در پناه حمایتی قانونگذار به تنهایی کافی و کارآمد نخواهد بود. بیشتر از شعارهای پوپولیستی جامعه رسانه ای کشور نیازمند تدوین قوانین حمایتی هستند بهترین راهکار برای برون رفت از مشکلات این حرفه پر خطر به رسمیت شناختن حقوق روزنامه نگاران و جایگاه رسانه‌ها به لحاظ ذهنی و فرهنگی درجامعه می باشد و باید این حقوق در چارچوب قانون تثبیت و تضمین شود. لازمه آن هم وجود یک تشکل صنفی فراگیر است که هم از حقوق آنها دفاع کند و هم بر انجام وظایفشان نظارت داشته باشند و با موارد تخلف برخورد کنند. نبود این تشکل صنفی هم برای دولت هم برای جامعه و هم روزنامه نگاران آسیب زا خواهد بود.
دراصل سوم قانون اساسی به صراحت آمده: «بالابردن سطح آگاهی‌های‌عمومی در همه زمینه‌ها با استفاده صحیح از رسانه‌های گروهی و مطبوعات از وظایف نظام و دولت است.» اصل 24 قانون اساسی با قوت و استحکام به حمایت‌از مطبوعات پرداخته و می‌گوید: «مطبوعات و نشریات در بیان مطالب آزاد هستند.
مگر آنکه مخل مبانی اسلام و حقوق عمومی باشند
امید آنکه درآینده ای نزدیک دولتمردان و مقنن هرچه بیشتر به نقش و جایگاه ارزشمند خبرنگاران و اصحاب رسانه در رشد آگاهی و پیشرفت و توسعه کشور عزیزمان ایران ایمان بیاوند و با تدوین وتنظیم قوانین خاص حمایتی کمک بزرگی در سلامت روح و جسم و شاهد فضایی پر نشاط و امید و در میان این قشر زحمت کش باشیم.
مجید قاسم کردی – فعال فرهنگی و اجتماعی
کارشناس ارشد حقوق خصوصی