سحر و جادو از اموری است که از نظر قرآن كريم و احاديث واقعيت دارد. آیات 102 سوره بقره و 4 سوره فلق و برخی روایات به این موضوع صحه میگذارند و خداوند میفرماید: «مردم سحرهايی را فرا می گرفتند كه ميان مرد و همسرش جدايی مي افكند.»
در این گزارش حد و حدود شرعی کارهایی مانند سحر و جادو، فالگیری و دعانویسی را از منظر شرع و مراجع عظام تقلید بررسی میکنیم.
آیتالله خامنه ای:
سؤال: آیا یاد گرفتن سحر و عمل به آن جایز است؟ و آیا احضار ارواح و ملائکه و جن جایز است؟
جواب: علم سحر و يادگرفتن آن حرام است مگر آنکه به منظور غرض عقلايى و مشروع باشد وامّا احضار ارواح و ملائکه و جن، برحسب اختلاف موارد و وسائل و اغراض، احکام مختلفى دارد.
سؤال: مراجعه مؤمنین به بعضی از کسانی که از طریق تسخیر ارواح و جن اقدام به معالجه میکنند، با توجه به اینکه یقین دارند که آنها فقط کار خیر انجام میدهند چه حکمی دارد؟
جواب: اين کار فىنفسه اشکال ندارد، مشروط بر اينکه از راههايى که شرعاً حلال هستند، اقدام شود.
سؤال: آیا فالگیری از طریق سنگریزه و کسب درآمد با آن جایز است؟
جواب: اخبار به کذب جايز نيست.
سؤال: آیا آموختن علم جفر و رمل و زیجها و علوم دیگری که از امور غیبی خبر میدهند، جایز است؟
جواب: آنچه از اين علوم در حال حاضر نزد مردم است، غالباً تا اين حد که موجب يقين و اطمينان به کشف امور غيبى و خبردادن از آنها شوند، قابل اعتماد نيستند، ولى آموختن علومى مانند جفر و رمل بهطور صحيح اشکال ندارد به شرطى که مفسدهاى بر آنها مترتّب نشود.
سؤال: آیا پرداخت و دریافت پول در قبال نوشتن دعا جایز است؟
جواب: دريافت يا پرداخت مبلغی به عنوان اجرت نوشتن دعاهای وارده اشکال ندارد.
سؤال: دعاهایی که نویسندگان آنها ادعا میکنند که در کتابهای قدیمی دعا نقل شدهاند، چه حکمی دارند؟ و آیا این ادعیه از نظر شرعی معتبر هستند؟ مراجعه به آنها چه حکمی دارد؟
جواب: اگر دعاها از ائمه اطهار(ع) نقل و روايت شده باشند و يا مضامين آنها حق باشد، تبرّک جستن به آنها اشکال ندارد. همانگونه که تبرّک جستن به دعاهای مشکوک به اين اميد که از معصوم(ع) باشند، اشکال ندارد.
سؤال: یادگرفتن و یاددادن و دیدن شعبده و اقدام به بازیهایی که همراه با تردستی هستند، چه حکمی دارد؟
جواب: یاددادن و یادگرفتن شعبدهای که از انواع سحر باشد، حرام است، ولی بازیهایی که همراه با سرعت حرکت و تردستی هستند و از انواع سحر محسوب نمی شوند، اشکال ندارد.
آیتالله سیستانی:
پرسش: سحر و جادو چه حکمی دارد ؟
پاسخ: سحر و جادو از محرمات ومعاصی کبیره است و جایز نیست.
پرسش: ایا مراجعه به دعا نویس اشکال دارد؟ نظر شما در مورد سحر و جادو چیست؟
پاسخ: مراجعه به دعا نویس اشکال ندارد ولی سحر وجادو جایز نیست.
پرسش: آیا جادو وجود دارد وکسی که عنوان می کند با جادو و جادوگری می تواند حال یکی را پریشان کند واقعیت دارد؟
پاسخ: سحر وجادو چنانکه از قرآن کریم بدست می آید اثر دارد (فیتعلمون منهما مایفرقون بین المرء وزوجه) والبته دعاهائی هم برای ابطال جادو و سحر هم هست ولی اکثر کسانی که ادعای سحر و جادو دارند دروغ می گویند و با ترفندهائی مردم را فریب می دهند و گاهی در اثر تلقین شخصی را مریض و بیمار می کنند و او گمان می کند جادو شده است.
پرسش: کف و یا فال فنجان بین ، پیشگویی هایی می کند و می گوید که برای شخص در حال و آینده چه پیش خواهد آمد ؟ آیا چنین کاری جایز است به ویژه اگر صاحب فنجان به آنچه گفته می شود ترتیب اثر بدهد؟
پاسخ: چنان پیشگوی هایی اعتبار ندارد و او هم نباید به طور جزم و یقین ، سخنی بگوید هم چنانکه دیگران هم در مواردی که وجود حجّت شرعی و عقلی لازم است ، نباید بر آن پیشگویی ها ، اثر بار کنند .
آیتالله مکارم شیرازی:
پرسش : مراجعه به فالگیرها و جادوگران براى معالجه چه حکمى دارد، در حالى که گاه امراض سختى را معالجه مى کنند؟
پاسخ : رجوع به آنها حرام است.
پرسش : آیا درست است که می گویند در مورد حرمت سحر استعمال آن است نه یادگیری آن؟ آیا مطلقاً حرام است؟
پاسخ : طبق فتوای همه فقهای اسلام یاد گرفتن و انجام اعمال سحر و جادوگری حرام است.
پرسش : برخی از اشخاص از طریق فالگیرى با جامع الدّعوات یا دوازده برج، از آینده و گذشته و مرض مراجعین خبر مى دهند و دعاى محبّت ما بین دخترها و پسرها و زوج ها و براى دیوانه ها و جنّ زده ها مى نویسند و پول هاى زیادى دریافت مى کنند؛ دریافت پول از این طریق چه حکمی دارد؟
پاسخ : پول گرفتن در برابر این کارها جایز نیست.
پرسش : اگر فال قهوه براى کار مشروعى انجام شود، چه حکمى دارد؟ مثلا از این طریق گمشده اى را پیدا نموده، یا گره اى را باز کند. در این صورت پول حاصل از آن چه حکمى خواهد داشت؟
پاسخ : فال قهوه و امثال آن از خرافات است، و شرعاً اعتبارى ندارد، و گرفتن پول در مقابل آن جایز نیست.
پرسش : آیا اسلام جهت ابطال سحر دستور العمل و راه کار واقعی که واقعا سحر را باطل کند دارد؟ چرا که با توجه به اوضاع جامعه مراجعه به افراد در این زمینه با باج خواهی آنها همراه است.
پاسخ : هر چند سحر و جادو به تصدیق قرآن مجید حقیقت دارد، ولى غالب آنچه را مردم سحر و جادو مى دانند اوهام و خیالاتى بیش نیست. براى رفع آن هر روز پنج مرتبه آیه الکرسى را بخوانید و به خود و اطرافیانتان بدمید و هر روز هر چند به به مقدارى صدقه بدهید و بر خدا توکّل کنید.
پرسش: شخصى، که زندگى عادى خود را مى گذرانده، ناگهان دچار مشکلات عدیده مى گردد! یکباره افسردگى، ناراحتى هاى عصبى، کم خوابى و بى حوصلگى، نظم زندگى اش را از هم مى پاشد! با مراجعه به چند پزشک متخصّص اعصاب و روان، نه تنها هیچ گرهى از کار او گشوده نمى شود، بلکه روز به روز حالش بدتر مى شود، تا بالاخره از مراجعه به پزشک نا امید، و به یک ساحر معروف مراجعه مى کند. وى پس از سعى و تلاش زیاد، مى گوید: «کسى تو را سحر کرده، شاید به زودى عمرت به سر آید!» ساحر معروف، با همدستى یک ساحر دیگر، چند عدد تعویذ و دعا را کشف مى کند، که اسم آن شخص روى آن نوشته شده، و همراه با اشیاى عجیب همچون فولاد، سوزن، استخوان و مانند آن، در یک جا قاب شده بود. ساحر با این که با آن شخص آشنا نیست، اسم کسى که این کارها را کرده به او مى گوید، او هم به یقین رسیده که عامل این سرگردانى و بدبختى همان شخص است. حال با توجّه به این که تمام زندگى وى از هم پاشیده (البتّه بعد از پیدا شدن و پاره شدن کاغذهاى مذکور حالش بهتر شده است) و اگر کمک ساحران نبود تا چند روز دیگر رشته زندگى اش از هم پاشیده مى شد. عامل این بدبختى ها و رنجهاى وى چه تاوانى باید بپردازد؟
پاسخ : قول ساحران اعتبارى ندارد، به آن اعتنا نکنید. دستورى به شما مى دهم، اگر عمل کنید حال شما ان شاء اللّه خوب خواهد شد: نمازها، مخصوصاً نماز صبح را اوّل وقت بخوانید، و بعد از نماز صبح دست راست را روى سینه بگذراید، و هفتاد مرتبه «یا فتّاح» بگویید. سپس 110 مرتبه صلوات بفرستید. در هر شبانه روز پنج مرتبه آیه الکرسى بخوانید، و به خود بدمید. و هر وقت گرفتار ناراحتى فکرى شدید، ذکر «لا حول و لا قوّه الاّ باللّه» را بگوئید. این برنامه را تا چهل روز ادامه دهید، ان شاء اللّه مشکل شما برطرف خواهد شد.
انجام کارهای ماوراء طبیعه مانند سحر و جادوگری، فالگیری و دعانویسی همیشه در طول تاریخ برای مردم دارای جذابیت بوده و هست.