هنوز چهل روز از درگذشت سربازانی که با اتوبوس در جاده کرمان-اهواز راهی دره شدند نمی گذرد که یک مینی بوس حامل سربازان در شمال کشور دچار حادثه شد. همین هفته گذشته بود که پیکر سه سرباز شهید مرزبان را بدون تشریفات نظامی و با هواپیمای حامل بار به خانه هایشان فرستادند.

به گزارش ابتکار، شاید همین اخبار هفته های اخیر برای دانستن جایگاه سربازی در کشورمان کافی باشد. کسانی که فیش های حقوقی نجومی ندارند، اگر دیر به خدمت سربازی بروند جریمه می شوند و دو سال کلی مرارت و سختی می کشند اما ساده ترین حق مسلمشان با اینکه در قانون اساسی نوشته شده برایشان اجرا نمی شود.

قانونی برای اجرایی نشدن قانون!

در سال 86 مجلس شورای اسلامی در طرحی تصمیم گرفت قوانین مربوط به خدمت نظام وظیفه را دستخوش تغییراتی کند. تغییراتی که هیچ وقت اعمال نشد و برای اعمال نشدن آن نیز قانون وجود داشت!

بر اساس ماده 49 قانون خدمت وظیفه عمومی، «حقوق ماهانه کارکنان وظیفه بر اساس عوامل درجه و تحصیلات و مدارک اکتسابی برابر ابلاغ ستادکل بر مبنای حداقل حقوق کارکنان پایور نیروهای مسلح موضوع لایحه قانونی مربوط به حداکثر، حداقل حقوق ،‌مستخدمین شاغل و بازنشسته و آماده خدمت مصوب 3 خرداد 58 شورای انقلاب تعیین می شود.» حال اینکه بر اساس ماده 50 قانون خدمت وظیفه عمومی «افسران و درجه داران وظیفه در صورت اعزام به ماموریت یا انتقال یا خدمت در مناطق محروم و بد آب و هوا مشمول مقررات فوق العاده و مزایای مربوط به افسران و درجه داران کادر ثابت نسبت به حقوق آنان خواهند بود. سایر کارکنان وظیفه در موارد مذکور از دو سوم فوق‌العاده‌ها و مزایای درجه گروهبان دومی کادر ثابت نسبت به حقوق آنان خواهند بود. سایر کارکنان وظیفه در موارد مذکور از دو سوم فوق‌العاده‌ها و مزایای درجه گروهبان دومی کادر ثابت برخوردار خواهند شد.»

به زبان ساده تر با توجه به ماده 49 و 50، حقوق دریافتی یک سرباز باید بین 60 تا 90 درصد حقوق هم کادر خود باشد. حقوق یک سرباز در حال حاضر بر اساس مدرک تحصیلی که دارد، بین 70 تا 120 هزار تومان تغییر می‌کند. حال اینکه بر اساس اطلاعات به دست آمده توسط خبرنگار «ابتکار» حقوق دریافتی یک ستوان دو حدود یک میلیون و 500 هزار تومان است و این در مقایسه با یک سرباز که مدرک کارشناسی ارشد دارد و دارای درجه ستوان دو بوده، به خوبی نقض یک قانون را نشان می دهد.

با محاسبه ای ساده یک سرباز باید ماهانه 900 هزار تومان دریافت کند! حال اینکه بر اساس شواهد حقوق یک سرباز ستوان دو فقط 108 هزار تومان است.

اما چرا ماده 49 و 50 قانون خدمت وظیفه عمومی اجرا نمی شود؟ هرچند در ماده های 49 و 50 تلاش شده است تا سربازان به حق و حقوق خود برسند اما ماده 52 قانون خدمت وظیفه به وضوح همه چیز را به عهده دولت و سرانجام بودجه واگذار می کند. اتفاقی که در چند سال اخیر به تحقق نرسیده و بر اساس گفته های سردار موسی کمالی، جانشین اداره منابع انسانی ستاد کل نیروهای مسلح در فروردین ماه سال گذشته، برنامه خاصی برای افزایش حقوق سربازان وجود ندارد.

حال سوالی که مطرح می شود این است که یک سرباز می تواند با این مبلغ زندگی کند! بر اساس گفته های سردار کمالی، جانشین اداره کل منابع انسانی ستاد کل نیروهای مسلح در دی ماه سال گذشته حقوق سربازان چیزی حدود ۷۰ تا ۱۲۰ هزار تومان در ماه است. یک سرباز کارشناسی ارشد ماهانه 108 هزار تومان حقوق می گیرد که روزانه حدود 3600 تومان می شود. در شهر تهران یک سرباز برای رفتن از یک نقطه به نقطه دیگر گزینه های مترو، اتوبوس های شهرداری و یا خودرو سواری و تاکسی را پیش رو دارد. حال باید دید پیش‌بینی دولت و نظام وظیفه چه بوده که یک سرباز برای اینکه به محل خدمتش برسد و بتواند بازگردد این حقوق را برای او در نظر گرفته اند. با این حقوق یک سرباز حتی اگر محل خدمتش در استان، شهر و به طور کلی خیابان و حتی در منزل پدری اش نیز باشد، بازهم نمی تواند از پس مخارج ماهانه خود برآید. این در حالی ست که این مبلغ رفت و آمد سوای هزینه خوراک و زندگی یک سرباز می شود!

تخفیف صفر درصد حمل و نقل برای سربازان

در کنار هزینه های فردی که یک سرباز دارد، حمل و نقل یکی از بزگترین دغدغه های او است. بسیاری از سربازان دیپلم که به آن ها سرباز صفر نیز گفته می شود فقط ماهانه بین 45 تا 50 هزار تومان از نظام وظیفه دریافت می کنند.

شهرداری برای دانشجویان، دانش آموزان، افراد سالمند، خانواده های شهدا، کمیته امداد و بسیاری دیگر تسهیلاتی را فراهم می کند که بتوانند به راحتی از حمل و نقل عمومی استفاده کنند. برای سالمندان کارت منزلت با تخفیف 90 درصد صادر می کند. افراد تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی و سازمان بهزیستی نیز از این خدمات برخوردارند. گفتنی است برای جانبازان 25درصد به بالا، معلولان و والدین و همسران شهدا کارت ویژه ای با تخفیف 100 درصد صادر می شود اما سربازان که با توجه به میزان حقوق دریافتی و زندگی در شهر دیگر نیاز مبرم به تسهیلات حمل و نقل دارند از هیچ گونه کارت تخفیفی برخوردار نیستند. این بدان معنی است که شهرداری با آموزش و پرورش، وزارت علوم، بنیاد شهید و کمیته امداد رایزنی هایی را انجام داده اما با سازمان نظام وظیفه نتوانسته هیچ همکاری در این زمینه داشته باشد.

در حالی که برابر ماده 80 قانون خدمت وظیفه عمومی ارائه تسهیلاتی برای استفاده رایگان از قطار، اتوبوس، ورزشگاه‌ها، گردشگاه‌ها، موزه‌ها، سینماها و… نیز پیش‌بینی شده است.

تغییر قوانین بدون تاثیر در جایگاه سربازان

هرسال قوانین مربوط به سربازی تغییر می کند، عده ای در این راه معاف می شوند و عده ای دیگر را دچار مشکلات بیشتر می کند. سربازی در ایران در حال حاضر که این گزارش را می خوانید 21 ماه است. هرچند در دهه اخیر توجه به تخصصی شدن سربازی در راستای کار نظام وظیفه قرار گرفته و توجه به سرباز معلم و بنیاد نخبگان سعی در تخصصی تر شدن دوره سربازی دارد اما خان های هفتگانه رسیدن به آن نیز بسیاری از دانشجویان را خسته می کند.

سربازی شتری است که جلو در خانه هر پسری می خوابد. ای کاش با اجرایی کردن قوانین نه در گذراندن آسان دوران سربازی بلکه در ارزش نهادن به حقوق جوانان این مرز و بوم تاثیر گذار بود.