در مازندران هر چهار ازدواج یک مورد از آن منجر به طلاق می‌شود که برای مقابله و مدیریت این پدیده باید در ابتدا ریشه‌های بروز این مسأله را شناسایی کرد، هر چند به هم ریختن سیستم ازدواج و تغییر در نحوه آشنایی نیز در طلاق موثر است.
زندگی مجموعه‌ای از شکست‌هایی است که به واسطه آن می‌توان موفقیت‌هایی کسب کرد، هرگز نمی‌توان همه امور را مطابق میل خود در آوریم اما می‌توانیم تصویری زیبا از زندگی خلق کنیم، همه چیز به ما بستگی دارد به ذهن‌مان، تلاش و کوشش و از همه مهم‌تر به کلمه امیدبخش زندگی.
هرگز نمی‌توان خانواده‌ای را مثال زد که در آنها اختلاف‌نظر و سلیقه وجود نداشته باشد، هیچ انسانی بی‌عیب و نقص نیست بلکه همه افراد جامعه به نوعی در کنار خصلت‌های خوب یک‌سری عادت‌های بدی نیز دارند.
زندگی مشترک یکی از حساس‌ترین لحظات عمر هر فرد به‌شمار می‌آید که در اوایل زندگی زناشویی این اختلاف‌نظرها زیاد به نظر می‌رسد، اما نکته قابل توجه این است که افراد در سایه توافق و همدلی با یکدیگر زندگی می‌کنند نه به واسطه اختلافات طبیعی زندگی مشترک!
زمانی که پیوند عاطفی بین دو نفر شکل می‌گیرد و دختر و پسر در سایه سنت پیامبر (ص) به‌عنوان زن و شوهر تلقی می‌شوند، ارزش و جایگاه بالایی دارد که قطع بر یقین اختلافاتی که به‌طور طبیعی در زندگی هر فرد وجود دارد باید با تلاش و اعتماد به این پیمان مشترک مدیریت و رفع شود.
* بی‌توجه‌ای به سلیقه‌های طرفین آفت زندگی مشترک
در زندگی مشترک عواملی مثل تنوع‌طلبی، بی‌توجه بودن به سلیقه‌های طرفین و از همه مهم‌تر رعایت نکردن حقوق زن و مرد آفت بزرگی در زندگی محسوب می‌شود که بیشتر جدایی‌ها به واسطه درک نکردن متقابل اتفاق می‌افتد که نیازمند بررسی علل و دلایل وقوع این وقایع است.
زمانی که زن و مرد مشکل ارتباطی داشته و به هیچ‌عنوان نتوانند درک درستی از خصلت‌های یکدیگر داشته باشند در این‌صورت چطور می‌توان انتظار داشت که فرزندی که از آن خانواده وارد جامعه می‌شود دچار کمبودهای عاطفی یا حتی مشکلات روحی و روانی نشود.
میانگین سن طلاق در سال 94 برای مردان در مازندران 35 سال و برای خانم‌ها 31 سال بود و در 49 درصد این طلاق‌ها زوج‌ها بین 1 تا 6 سال باهم زندگی کردند، آمارها نشان می‌دهد که 35 درصد طلاق مربوط به ازدواج زیر یک سال و حدود 50 درصد طلاق‌ها تا پنج سال اول زندگی اتفاق می‌افتد.
* اهمیت شناخت ویژگی‌های اخلاقی قبل از ازدواج
«ف ـ م 28 ساله» مهم‌ترین ملاک ازدواج و تشکیل زندگی مشترک را درک از ویژگی جنس مخالف دانست و اظهار کرد: تا به این سن احساس می‌کنم ملاک و مشخصه اصلی برای انتخاب همسر درک کردن از ویژگی‌های طرفین است.
وی تصریح کرد: زمانی که خود را با 20 سالگی‌ام مقایسه می‌کنم خواسته‌ها و سلیقه‌های مختلفی داشتم که به مرور زمان از بعضی خواسته‌ها صرف‌نظر و برخی دیگر نیز به اهمیت آن افزوده شده است.
این شهروند مازندرانی با وجود اینکه 9 سال از زندگی مشترکش می‌گذرد در گفت‌وگو با خبرگزاری فارسمهم‌ترین ملاک و مشخصه تشکیل زندگی را رعایت حقوق طرفین عنوان کرد و افزود: با وجود اینکه در سن پایین ازدواج کردم و درک درستی از زندگی زناشویی نداشتم اما همسرم با توجه به موقعیت اجتماعی و خانوادگی که داشت، توانست من را طبق خواسته‌های خود و خانواده‌اش در آورد.
وی اضافه کرد: تشکیل زندگی مشترک در سن پایین بسیار سخت است و دلیل آن هم صرف‌نظر از برخی خواسته‌ها و تمایلات طبیعی است که هر جوان و نوجوانی به آن احتیاج دارد.
*خیانت؛ عامل فروپاشی نهاد خانواده
آسیب‌های طلاق فقط به فروپاشی یک خانواده منجر نمی‌شود، بلکه طلاق به روش‌های متعددی به جامعه سرایت می‌کند که در پی آن بی‌بندوباری، فساد اخلاقی، اعتیاد، بی‌حجابی و … را به‌دنبال دارد که افزایش چشم‌گیر آن را در جامعه شاهد هستیم.
این شهروند مازندرانی با اشاره به اینکه اگر زن و مرد درک درستی از خواسته‌ها و عواطف یکدیگر داشته باشند به واسطه آن برخورد با مشکلات و معضلات به‌راحتی و درستی انجام می‌شود، خاطرنشان کرد: از تأثیر مشاوره‌های خانوادگی در مستحکم کردن زندگی زناشویی هرگز نمی‌توان غافل بود، با وجود اینکه بسیاری از زوج‌های جوان از اهمیت این موضوع مهم سر باز می‌زنند.
وی با اشاره به اینکه خانواده جایگاه بسیار مهمی است که بارها اسلام به آن تأکید کرد، گفت: هیچ زندگی بدون مشکل نیست و مهم‌ترین عامل چگونگی برخورد با مشکلات است، متأسفانه جوانان امروزی و مردان و زنان متأهل چنان غرق در فضای مجازی و دوستی‌های اینترنتی شده‌اند که اهمیت موضوع ازدواج و ارزش بنیان خانواده کم‌رنگ و ناچیز شده است.
در گذشته سن کم ازدواج در خانواده مرسوم بود که به مرور زمان جای خود را به افزایش سن ازدواج در افراد داده است، اما نکته قابل توجه این است که هر چه سن افراد بالاتر رود در نتیجه خواسته و سلیقه‌ها به حد زیادی افزایش پیدا می‌کند.
یک محقق علوم اجتماعی نیز در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس، اظهار کرد: زمانی که زن و مرد به آن درک از زندگی مشترک برسند و از نظر عقلانی به اهمیت بنیاد خانواده پی ببرند می‌توان به آینده تشکیل زندگی که در آن دخالت‌های دیگران معنا و مفهومی ندارد، امیدوار بود.
الهام علی‌نیا تحصیلات زن و مرد را از دیگر متغیرهایی دانست که رابطه‌های معنادار با اختلافات خانوادگی را نشان می‌دهد، افزود: در خانواده‌هایی که تحصیلات زن و شوهر در سطح پایینی قرار داشته و پدرسالاری یا مادرسالاری بر آنها حاکم است اختلاف بیشتری بین همسران به‌وجود می‌آورد.
* اظهار نظرهای بی‌مورد خانواده طرفین در زندگی زناشویی
وی دخالت‌های بی‌مورد خانواده زن و مرد را از دیگر مشکلات زناشویی عنوان کرد و ادامه داد: اختلافات دیگری که در زندگی زناشویی خودنمایی می‌کند به واسطه دخالت و اظهار نظرهای بی‌مورد خانواده زن یا مرد است که گاهی بی‌دلیل و از روی دلسوزی و بیشتر مواقع نیز به بهانه‌های مختلف در چارچوب زندگی زناشویی نمایان می‌شود.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه در سن پایین زوج‌ها از هیجانات و عواطف زودگذر بالایی برخودار هستند، یادآور شد: افراد در این رابطه‌ها فقط به بودن در کنار یکدیگر فکر می‌کنند در صورتی که بعد از گذشت زمان کمی از هم خسته شده و حتی تحمل شنیدن صدا و نام یکدیگر را نیز ندارند.
علی‌نیا اضافه کرد: ازدواج در سنین پایین را نمی‌توان آن‌گونه باید و شاید به آن اعتماد کرد، دختر زودتر از پسر به بلوغ فکری می‌رسد در صورتی که پسران دیرتر از دختران به بلوغ فکری دست پیدا می‌کنند.
* لزوم توجه به برقراری ارتباط کلامی موثر در افراد
این کارشناس ارشد تکنولوژی آموزشی خاطرنشان کرد: زوج‌های دارای مدت زمان بیشتر زندگی مشترک، مشکلات کمتری در زمینه دخالت خانواده‌ها از لحاظ مشکلات اقتصادی و تفاوت‌های فرهنگی تجربه می‌کنند که این امر می‌تواند در کاهش اختلافات زناشویی موثر باشد.
علی‌نیا ارتباط کلامی و حسی بین افراد را از ضروریات زندگی مشترک دانست و تصریح کرد: این موضوع مهم‌ترین دلیل ایجاد انگیزه و کشش به جنس مخالف است، اما افراد بسیار کمی به قدرت برقرای ارتباط صحیح توجه می‌کنند.
وی با اشاره به اینکه در زندگی مشترک بی‌اعتنایی به یکدیگر همانند آفتی است که آرام وارد بنیاد خانواده شده و به یک‌باره بنای زندگی را ویران می‌کند، گفت: این بی‌اعتنایی دلایل مختلفی دارد که هر فردی از درون خود بهتر به این موضوع آگاهی دارد و باید در رفع آن تلاش کند.
*مدگرایی، تغییر سبک زندگی و الگوی مصرف سه عاملی در طلاق
مهدی باقری در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس با بیان اینکه آسیب‌های اجتماعی علت‌های متفاوتی دارد که باید با شناخت آنها راه‌های پیشگیری و درمان آن را برنامه‌ریزی کرد، گفت: در تجزیه و تحلیل مقوله طلاق به‌عنوان یک آسیب اجتماعی باید نگاه جامع و کامل‌تری وجود داشته باشد.
وی با تأکید بر اینکه شاید در باور عامه، مشکلات اقتصادی یکی از بهترین دلایل طلاق باشد، تصریح کرد: این مسئله می‌تواند خانواده را به سمت طلاق پیش ببرد، اما اگر از منظر دیگر به این علت نگاه کنیم و به ریشه‌یابی بپردازیم در نتیجه ریشه فرهنگی را در آن مشاهده می‌کنیم.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: تغییر سبک زندگی، تغییر الگوی مصرف در جامعه و مدگرایی‌ها می‌تواند به این علت سهم بیشتری در مقوله طلاق اختصاص دهد.
باقری با تأکید بر اینکه قطع بر یقین برای کاهش سهم عوامل فوق نیازمند فرهنگ سازی و القای سبک زندگی اسلامی در جامعه هستیم، ادامه داد: فرهنگ‌سازی هم یک فرایند طولانی مدت و تدریجی است و نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و جامع از طرف سازمان‌های مسؤول، دلیل بعدی نادیده گرفتن نگاه سیستمی به مقوله خانواده از طرف سازمان‌های مرتبط و مسؤول با نظام خانواده و جوانان است.
*به‌هم ریختن سیستم سنتی ازدواج و تغییرات در سبک نحوه آشنایی
کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی با اشاره به اینکه هر یک از سازمان‌ها با نگاه جزیره‌ای و بدون در نظر گرفتن سایر سازمان‌های تأثیرگذار، برنامه‌های جداگانه‌ای را در دستور کار دارند و بودجه متفاوتی برای این امر هزینه می‌شود، خاطرنشان کرد: در حالی که با تمرکز بر روی اهداف مشترک و هزینه بودجه در رسیدن به آن اهداف می‌تواند اثرات مثبتی داشته باشد.
وی دلیل بعدی نحوه آشنایی افراد و بهم ریختن سیستم سنتی ازدواج دانست و افزود: ازدواج اینترنتی و تلگرامی بدون در نظر گرفتن وضعیت فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی در خانواده و فقط بر اساس هیجانات کاذب ناشی از فضای مجازی در حال شکل‌گیری است و بیشتر در طی مدت کوتاهی به طلاق ختم می‌شود.
این استاد دانشگاه کانون خانوده را زیر بنای مهم و تأثیرگذار در جامعه عنوان کرد و ادامه داد: خانواده همانند سایر واحدهای اجتماعی نقش‌های متفاوتی برای اعضای خود در نظر می‌گیرند، در سالیان اخیر شاهد هستیم نقش پدر، مادر و سایر اعضا دچار تغییرات شگرفی شده است و این تغییرات در سبک زندگی و تعاملات اجتماعی وظایف جدید بر عهده اعضا گذاشته است.
کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی به نقش مهم و حساس مادر اشاره کرد و یادآور شد: مادر خانواده غیر از نقش سنتی خود مبنی بر تربیت فرزندان و ایجاد یک محیط آرام و به دور از استرس و اضطراب، نقش نان‌آور خانه را هم باید انجام دهد، تغییرات این چنینی در نقش‌های اعضا می‌تواند شرایط نامناسبی را در کانون خانواده ایجاد کند که اوایل امر منجر به طلاق عاطفی در خانواده و در نهایت طلاق حقیقی می‌شود.
باقری با اعلام این موضوع که موارد بی‌شمار دیگری وجود دارد که می‌تواند آمار وحشتناک طلاق در کشور و مازندران را به همراه داشته باشد، تصریح کرد: در بررسی پدیده طلاق باید همه عوامل آن شناسایی، تجزیه و تحلیل شود و برای هر بخش برنامه‌ریزی جداگانه ولی متمرکز انجام گیرد، به عبارتی اگر فقط در مورد یکی از علت‌ها صحبت و برنامه‌ریزی صورت گیرد نمی‌توان موثر واقع شود، چون علت‌های دیگری وجود دارد که می‌تواند به این مسئله دامن بزند.
وی در پایان گفت: نگاه سیستماتیک می‌تواند با شناسایی تمام علت‌ها و تعیین برنامه مناسب برای برخورد با آنها تا حدی مشکلات ناشی از این آسیب اجتماعی که ریشه اقتصادی و فرهنگی دارد را کاهش داد.
*بررسی آفت‌های جامعه نیازمند مدیریت در تعلیم و تربیت است
محمدحسین روحانی کارشناس مسائل اجتماعی در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس با بیان اینکه خانواده‌ای را نمی‌توان سراغ گرفت که در آن اختلاف نظر و سلیقه وجود نداشته باشد، اظهار کرد: هر انسانی ذوق و سلیقه ویژه به خود را دارد اما برای دستیابی به آرامش باید این ذوق و سلیقه را به هم نزدیک کرد.
این کارشناس مسائل اجتماعی با تأکید بر اینکه در زمینه دامنه آفت‌های جامعه باید دست‌اندرکاران امور تعلیم و تربیت، فرهنگ‌سازی کشور را به تأمل و چاره‌اندیشی اساسی بیاندازد، تصریح کرد: برای تجهیز و مقابله با این پدیده‌های ناهنجار، ابتدا باید علل و ریشه‌های بروز این مسأله مهم را شناسایی کرد.
وی اضافه کرد: درخواست طلاق هنگامی صادر می‌شود که هرگونه امید و تلاش برای دستیابی به کانون گرم زندگی مشترک بی‌پاسخ می‌ماند و واقعیت‌هایی رخ می‌دهد که دستیابی به آرزوها را ناممکن می‌کند و آنگاه تنها راه رهایی به جدایی ختم می‌شود.
* جامعه سالم در گرو سلامت نهاد خانواده است
کانون گرم خانواده موجب می‌شود تا اعضای آن از خستگی کارهای روزانه رهایی پیدا کرده و برای روزهای بهتر خود را آماده کنند، اگر این امر مهیا نشود اثرات منفی بر سلامت روانی و اجتماعی افراد وارد می‌کند.
وی بیان کرد: مشکلات اجتماعی ما در زمان حاضر به حدی است که لازم نیست برای درک و شناسایی آنها از دانش و تیزبینی خاصی بهره‌مند باشیم و همه افراد در هر شرایطی ممکن است با مشکلات اجتماعی سروکار داشته باشند، ولی هدف مهم این است که باید برای حل این مشکلات راه‌حل منطقی و مناسب اندیشیده شود.
روحانی یادآور شد: ناسازگاری زناشویی یکی از مشکلات عدم تعادل اجتماعی در جامعه امروزی است که قطع بر یقین بنای جامعه سالم از طریق سلامت نهاد خانواده شکل می‌گیرد.
* طلاق همیشه حلال مشکلات نیست
به گزارش فارس، کانون گرم خانواده باید پاسخی باشد به ناکامی‌ها، بی‌انگیزگی‌ها و …، اما سوال اینجاست که تاکنون چه حدی این موضوع به حقیقت پیوست و چه میزان از افراد با حضور در کنار کانون گرم خانواده احساس رضایت و امنیت می‌کنند.
واژه طلاق مدتی است که به روال عادی تبدیل شده و افراد با کوچک‌ترین مشکل تصمیم به این پدیده می‌گیرند، در هر صورت این معضل یکی از آخرین راه‌حل‌هایی است که می‌توان به آن مراجعه کرد اما هرگز مهم‌ترین اصل حلال مشکلات نخواهد بود.
در مازندران هر چهار ازدواج یک مورد از آن منجر به طلاق می‌شود که این آمار شایسته استان و مردم فهیم این خطه نیست، برای مقابله و مدیریت این پدیده خانمان‌سوز باید در ابتدا ریشه‌های بروز این مسأله را شناسایی کرد، در صورتی که تعداد بی‌شماری از زوج‌های جوان فقط به دلایل ساده و بدون کارشناسی شده تصمیم به طلاق می‌گیرند.
*برداشت آخر
هر چه زمان می‌گذرد نقش و اهمیت خانواده بیش از پیش حساس و پررنگ می‌شود، خداوند در قرآن کریم بارها به اهمیت خانواده و نقش مهم زن و مرد اشاره کرده است که به راستی با مراجعه به این کتاب آسمانی می‌توان به حقیقت این مهم پی برد.
تربیت فرزندان در نهاد خانواده یکی از مشخصه‌های اصلی تقویت نهاد خانواده است که باید به آن توجه شود، گسستن رابطه زناشویی و رها کردن زندگی مشترک، زن و مردی را که به هم پیوسته بودند به راه‌های گوناگون می‌کشاند که امروزه زنگ خطر و ناهنجاری‌های جامعه به واسطه دوستی‌های کاذب به خوبی گویای این امر است.
===============
گزارش از سمیه اکبری‌زیدی- فارس