برخی فیلمهایی که دقیقاً در پروانه نمایششان ذکر شده که تبلیغات شبکههای ماهوارهای منجر به لغو پروانه نمایش آنها میشود نیز جزو تبلیغات یکی از شبکههای ماهوارهای فارسی زبان هستند. به عبارت دیگر تهیه کنندگان سینما به واسطه آنکه نگران از دست رفتن سرمایه شان در صورت عدم تبلیغات و کاهش مخاطبان سینما هستند، همچنان سفارش تبلیغات در شبکههای ماهوارهای میدهند.
در شرایطی سه تهیه کننده فیلمهای سینمایی «پنجاه کیلو آلبالو»، «ابد و یک روز» و «کوچه بینام» با شکایت صداوسیما به دلیل پخش آگهی تبلیغ فیلمهایشان به مراجع قضایی احضار شدند و درباره این آگهیها پاسخگو بودند، اتفاق تازهای نیز در صدور پروانه نمایش فیلمهای سینمایی رخ داد.
در پروانه نمایش فیلمهای سینمایی نوبت دوم اکران نوروزی که اکنون بر روی پرده هستند، تبصرهای اضافه شده که تبلیغ در شبکههای ماهوارهای فارسی زبان که دفاترشان در ایران نیست، منجر به لغو پروانه نمایش میشود. این رویکرد به نظر میرسید به عنوان اقدام تکمیلی بازدارنده در جهت جلوگیری از این تبلیغات باشد اما واقعیت آن است که چنین دستورالعملی عقبه قانونی ندارد.
به تعبیر دقیقتر، متاسفانه هیچ قانونی وجود ندارد که در آن صراحتاً تاکید شده باشد: «ارائه هرگونه تبلیغ بازرگانی به شبکههای ماهوارهای جرم محسوب میشود و با مرتکبین مطابق با بند … قانون مجازات اسلامی برخورد خواهد شد». بنابراین تهیه کنندگان با علم به اینکه در این زمینه خلاء جدی قانونی وجود دارد، همچنان به تبلیغات تلویزیونی ادامه میدهند.
جالب اینکه برخی فیلمهایی که دقیقاً در پروانه نمایششان ذکر شده که تبلیغات شبکههای ماهوارهای منجر به لغو پروانه نمایش آنها میشود نیز جزو تبلیغات یکی از شبکههای ماهوارهای فارسی زبان هستند. به عبارت دیگر تهیه کنندگان سینما به واسطه آنکه نگران از دست رفتن سرمایه شان در صورت عدم تبلیغات و کاهش مخاطبان سینما هستند، همچنان سفارش تبلیغات در شبکههای ماهوارهای میدهند.
تلویزیون در دوران چند مدیریت پیشین تاکنون پوشش تبلیغاتی ویژهای برای فیلمهای سینمایی در نظر نگرفت و همین منجر به گرایش تهیه کنندگان فیلمهای سینمایی به سایر روشهای تبلیغاتی شد. تبلیغات شهری بسیار گرانقیمت و کمبازده یکی از راههایی بود که تهیه کنندگان در پیش گرفته بودند، ولی وقتی برخی شبکههای ماهوارهای فارسی زبان با تعرفهای بسیار پایین، بازار را به دست گرفت، برخی تهیه کنندگان وسوسه شدند تا در این شبکهها تبلیغ کنند.
این تبلیغات ماهوارهای در دی ماه 1394 منجر به احضار ده تهیه کننده سینما به دادسرای فرهنگ و رسانه شد و به آنها درباره عدم تبلیغات در شبکههای ماهوارهای گفت و گو و تذکر لازم داده شد و همزمان اداره بازرگانی صداوسیما، تعهدنامه خاصی را مقابل تهیه کنندگانی قرار داد که قرار بود آگهی تبلیغاتی فیلمهایشان از تلویزیون به صورت محدود پخش شود.
مطابق با این فرم تعهدنامه، تهیه کنندگان سینما باید متعهد شوند که تبلیغات فیلمشان در شبکههای فارسی زبان پخش نمیشود و حتی اگر امتیاز اکران خارج از ایران این فیلم را به شخص دیگری واگذار کنند و آن شخص نیز به این شبکهها تبلیغات بدهد، مطابق با این تعهدنامه، مسئولیتشان با تهیه کنندگان است.
همچنین مطابق با این تعهد که «تابناک» به نسخهای از آن دست یافته، در صورتی که چنین تبلیغاتی پخش شود، تهیه کننده باید به صداوسیما خسارت پرداخت کند و در عین حال، فیلمهای بعدی که با محوریت تهیه کننده متعهد تولید شود نیز از تبلیغات تلویزیونی محروم خواهد شد. در بخش پایانی این تعهدنامه نیز تصریح شده که تهیه کننده باید تابع دستورها باشد و حق هیچ گونه اعتراضی نخواهد داشت!
این تعهدنامه نیز تأثیر خاصی نداشت و با فرا رسیدن نوروز 1395، به جز فیلم «بادیگارد» که تبلیغ بسیار وسیعی در تلویزیون داشت، سایر فیلمها از تبلیغات ماهوارهای بهره برداری کردند و این اتفاقات تأثیر قابل توجهی در فروش این آثار داشت که باعث شد، اساساً معادلات درباره گیشه سینما در سال جاری به کلی تغییر کند.
مطابق با اطلاعات «تابناک» اخیراً منتشر کرد، حداقل دریافتی شبکه اصلی پخش کننده این آگهیها برای آغاز پخش آنونسهای فیلمهای سینمایی، پانزده میلیون تومان بوده و فیلم دارای بیشترین تبلیغات در این شبکه، ۳۰۰ میلیون تومان هزینه تبلیغات پرداخت کرده که واقعاً در قیاس با تعرفههای تبلیغات داخل ایران رقم بسیار اندکی به نسبت میزبان تأثیرگذاری در جذب مخاطب برای این فیلمهاست.