قانون هدفمندسازی یارانه‌ها در کشور یکی از مهمترین بخش‌های طرح تحول اقتصادی بود که با حذف تدریجی فرآیند پرداخت یارانه‌ها کلید خورد.
مطابق این قانون شانزده قلم کالا و خدمات مشمول حذف یارانه و عرضه به قیمت بین‌المللی شدند و قرار شد در مدت پنج سال یارانه کالاهایی چون بنزین، گازوئیل، گاز، نفت، برق، آب و مواد خوراکی حذف شده و به قیمت بازارهای خلیج فارس عرضه شوند؛ همچنین تصمیم بر آن شد در ابتدا بخشی از این یارانه‌های حذف شده به صورت نقدی به مردم پرداخت شود و البته باقی درآمدهای حاصل از این اقدام صرف امورعمرانی و فرهنگی شود.
اما این طرح آن‌طور که برنامه‌ریزی‌شده بود موفق عمل نکرد و با اما و اگرهای زیادی روبرو شد .
براساس این گزارش افزایش قیمت حامل های انرژی از یک سو و از سویی دیگر کاهش 25 درصدی قدرت اقتصادی مردم(طبق آمار رسمی وزارت اقتصاد) موجب شد که دولت نتواند توازن درستی میان این دو مقوله ایجاد کند.
لازم به ذکر است که طرح هدفمندی یارانه ها قرار بود با هدف بهبود بازده اقتصادی جامعه، جلوگیری از افزایش بی‌رویه‌ی مصرف سوخت و مقابله با تحریم¬های غرب، رسیدگی به محرومین جامعه و از بین بردن فاصله‌ی طبقاتی در کشور دنبال شود اما در عمل به سرانجام رسیدن این اهداف توفیق چندانی بدست نیامد؛البته با کمی انصاف باید بگوییم در بحث کاهش مصرف سوخت تا حدودی موفق عمل کرد ولی اهداف دیگر همچنان در پیچ وخم یک کوچه است!
بزرگترین زیان کنندگان یارانه ها، افراد زیرخط فقر هستند
علیرضا واعظ مهدوی کارشناس اقتصادی در این باره گفت: از همان ابتدا پیش‌بینی می‌شد که این افزایش قیمت ها به یارانه‌های انرژی محدود نخواهد بود و افزایش قیمت تمام‌شده محصولات کشاورزی از جمله گندم، صیفی‌جات، مواد مختلف غذایی و محصولات باغی و دانه‌های روغنی را نیز شاهد خواهیم بود.
وی ادامه داد: این افزایش قیمت به ساختار قدیمی و انرژی بر صنایع نیز سرایت کرد و قیمت تمام‌شده محصولات صنعتی را نیز افزایش داد که در این خصوص می توان به افزایش قیمت فولاد، سیمان و فرآورده‌های پتروشیمی و سایر اشاره کرد.
به اعتقاد این کارشناس اقتصادی، مطالعات جهانی نشان می‌دهد که بزرگترین زیان کننده از شرایط تورمی، فقرا و مستضعفین، گروه‌های دستمزد بگیر، معلمان، بازنشستگان، کارکنان دولت و کارگران هستند.
وی در پایان گفت: این افزایش قیمت ها درحالی اتفاق افتاد که مدیریت درستی با شرایط اقتصادی مردم صورت نپذیرفت و یارانه های نقدی به اقشار مختلف جامعه اعطا می شد و همچنان نیز این روند ادامه دارد.
هدفمندی یارانه‌ها جیب فقرا را تنگ‌تر کرده است
زینب گل محمدیان استاد دانشگاه، درباره تأثیرات مثبت طرح هدفمندسازی یارانه ها گفت: بر اساس مطالعات صورت گرفته اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها توانسته است گرایش خانواده‌های ایرانی به استفاده از سیستم حمل‌ونقل عمومی را افزایش دهد بطوریکه تمایل خانواده‌های ایرانی برای استفاده از خودرو شخصی حدود ۱۷ درصد کاهش پیدا کرده است.
این کارشناس اقتصاد در ادامه بیان کرد: اجرای طرح هدفمندی یارانه در زمینه مصرف کالاهای اساسی بیشترین ضربه را به قشر فقیر وارد کرده است که این تحلیل از مطالعه وضع مصرف خانواده‌های روستایی و شهری نشات گرفته است چراکه فقرا پس از اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها در زمینه مصرف کالاهای اساسی بیشترین رنج را برده‌اند.
محمدیان در پایان گفت: فشار ناشی از افزایش تورم به اندازه‌ای بوده است که نه‌تنها تأثیر دریافت یارانه نقدی را خنثی کرده که توان خرید این خانواده‌ها را نیز کاهش داده است. این کاهش توان خرید به کوچک‌تر شدن سفره غذای فقرا و کاهش مصرف کالاهای اساسی توسط آن‌ها انجامیده است.
پول در فاز دوم هدفمندسازی یارانه ها نباید به صورت مستقیم به مردم پرداخت شود
جواد صالح اصفهانی استاد دانشگاه درباره تأثیر هدفمندی بر فقر در ایران و اصلاحات آتی طرح هدفمندی نظر دیگری دارد.
وی معتقد است رابطه رشد و فقر در ایران به دلایلی که به خاصیت اقتصاد کشور بازمی‌گردد، رابطه‌ای ناهم‌سو است؛ بنابراین می‌توان امید داشت که در آینده با بزرگ‌تر شدن کیک اقتصاد سهم بیشتری نصیب فقرا شود.
اصفهانی ادامه داد: در ایران چون رشد اقتصادی از تزریق درآمد نفت ناشی می‌شود، باید انتظار داشت که این رشد باعث کاهش فقر شود.
وی در ادامه افزود: براساس آمار سال1390 افت اشتغال در همه طبقات مشاهده می شود ، بنابراین شما نمی‌توان نتیجه بگیرید که این امر به خاطر هدفمندی است! این به خاطر ضربه کلی است که اقتصاد ایران در این مقطع خورده است.
وی در پایان گفت : با گذشت زمان ارزش ۴۵۰۰۰ تومان کم می شود و نباید پرداخت یارانه به‌صورت مستقیم به مردم باشد و دولت باید تدبیر دیگری برای آن بیاندیشد.