خیلی‌ها هستند هر روز جلوی آینه می‌ایستند و با حاضر و غایب کردن موهای خود، در حالی که نگران آینده ظاهر خود هستند، می‌پرسند چرا موهایم جلوه و پرپشتی سال‌های قبل را ندارد؟ هرچند شاید عده‌ای حساسیت موهایشان به شامپو را علت ریزش موی سر خود قلمداد کنند.
با این حال دانشمندان ژاپنی پاسخ دیگری برای سوال این قبیل افراد پیدا کرده‌اند. آنها با بیان جمله‌ای ساده می‌گویند: علت این است که موهای نازک شما جای خود را به پوست سرتان داده‌اند.
آنها برای توضیح، این موضوع را به عملکرد سلول‌های بنیادی در فولیکول‌های مو نسبت داده‌اند. سلول‌های بنیادی، سلول‌هایی با توانایی تقسیم بالا هستند. سلول‌های حاصل از تقسیم سلول‌های بنیادی به انواع مختلف سلول‌ها در اندام‌های دیگر بدن می‌توانند تمایز یابند و ممکن است در مسیر تمایز (مانند سلول‌های عصبی) توانایی تقسیم شدن را از دست بدهند.
از سلول‌های بنیادی می‌توان در تولید سلول‌ها و در نهایت بافت‌های مختلف استفاده کرد. امروزه استفاده از این سلول‌ها برای ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده در حال گسترش است.
در جریان انتشار نتایج تحقیق اخیر درخصوص علت ریختن موی انسان‌ها، برای اولین بار محققان به مکانیسمی اشاره کرده‌اند که براساس آن، بالا رفتن سن و سال در روندی طبیعی به سلول‌های بنیادی در فولیکول‌های مو در پوست سر آسیب می‌رساند.
این روند به طور پیوسته سلول‌های بنیادی بیشتری را تحت تأثیر قرار می‌دهد تا آنجا که فولیکول های مو بتدریج کوچک، چروکیده و جمع می‌شوند تا این که سرانجام ناپدید شده و یک سر بی‌مو برای صاحبش به یادگار می‌گذارند. این اولین بار است که این مکانیسم از طریق بالارفتن سن و سال توضیح داده می‌شود.
برخلاف دیگر سلول‌های بنیادی موجود در بدن، سلول‌های فولیکول مو به صورت دوره‌ای احیا می‌شوند.
به این صورت که یک مرحله رشد دارند که پس از آن مرحله سکونی ایجاد می‌شود که طی آن فرآیند تولید مو متوقف می‌شود.
برای یافتن علت نازک شدن موها، ایمی نیشیمورا و همکارانش در دانشگاه پزشکی و دندانپزشکی توکیو، چرخه‌های رشد سلول‌های بنیادی فولیکول‌های مو در موش‌ها را زیر نظر گرفتند.
آنها دریافتند بالارفتن سن به بروز آسیب‌هایی در رشته‌های دی‌ان‌ای منجر می‌شود که این امر به صورت محرک تخریب کلاژن پروتئین 17A1 عمل می‌کند. اتفاقی که به تحریک و دگرگون شدن این پروتئین به کراتینوسیت اپیدرمی (epidermal keratinocytes) یا تبدیل شدن به پوست منجر می‌شود.
رشته‌های دی‌ان‌ای رشته‌های میکروسکوپی حاوی فسفات، باز آلی و قند پنج کربنی هستند که در یکایک سلول‌های موجودات زنده وجود دارند و حاوی اطلاعات وراثتی هستند.
دانشمندان وقتی همین تحقیق را روی انسان‌ها انجام دادند، متوجه شدند فولیکول‌ها در افرادی که بالاتر از 55 سال داشتند کوچک‌تر بودند و مقادیر کمتری از کلاژن 17A1 در آنها دیده می‌شد.
نیشیمورا در این باره می‌گوید: فرض ما این است فرآیندها و مکانیسم‌های پیری توضیح کافی برای علت نازک شدن مو و از دست رفتن تدریجی آنها را توضیح می‌دهد.
به نظر می‌رسد دانشمندان از سلول‌های بنیادی فولیکول مو می‌توانند به عنوان مدلی در مطالعات عمومی روی مدل رفتار سلول‌های بنیادی استفاده کنند.
محققان تأکید دارند خالی شدن فولیکول‌های مو از سلول‌های بنیادی تنها علت از دست دادن موها نیست، اما پیشنهاد می‌کنند توجه به مقادیر کلاژن 17A1 می‌تواند به عنوان هدفی در ارائه روش‌های درمان مو مورد توجه قرار گیرد.
منبع: جام جم