اصلاح طلبان که قرار بود با یک فهرست در انتخابات حاضر شوند، امروز سه لیست در گردونه دارند؛ لیستی که حتی برخی یاران قرضی آن مانند مطهری نه تنها مستقل عمل می کنند بلکه حتی حاضر نیستند چهره شاخص اصلاح طلبان را در لیست خود جای دهند.
اصلاح‌طلبان ماه‌ها پیش از انتخابات درباره رسیدن به ائتلاف صحبت می‌کردند و حتی ائتلاف آنها خیلی زودتر از جریان رقیب برای انتخابات شکل گرفت؛ ائتلافی که فراز و نشیب‌های زیادی را برای جمع‌کردن اصلاح طلبان زیر یک چتر، طی کرد.
سرلیستی عارف، سهم گروه های مختلف اصلاح طلب از لیست، نوع تعامل با طرفداران دولت و … تنها چند نمونه از مشکلاتی بود که اصلاح طلبان با آن روبرو بودند؛ مشکلاتی که محمدرضا عارف و دیگر اعضای شورای عالی سیاست گذاری اصلاح طلبان، چندان در حل آن موفق نبودند.
نزدیک شدن به ایام انتخابات، مشکلاتی نظیر سرلیستی عارف را کم‌رنگ تر و یکی از مشکلات را برای اصلاح طلبان پررنگ‌تر می کرد؛ بحرانی که در این ایام بیشتر اصلاحات را آزار می دهد «بحران چند لیستی!» است.
ائتلاف اصلاح طلبان و لیست واحد در سایه روشن!
تاریخ ماه های ابتدایی سال 94 را نشان می دهد؛ اصلاح طلبانی که خود را عامل پیروزی حسن روحانی در انتخابات سال 92 می دانند، در فکر برنامه ریزی برای پیروزی در انتخابات مجلس دهم هستند.
«ائتلاف» و ارائه «لیست واحد» یکی از جدی ترین شعارهای اصلاح طلبان در راه رسیدن به انتخابات مجلس بود؛ آنها با سعی داشتند با این راهکار جریان مقابل را که عملا در آن زمان هنوز اقدامی برای رسیدن به وحدت انجام نداده بود، تحت تاثیر قرار دهند.
محمد رضا عارف که چند بعد به ریاست شورای عالی سیاست گذاری اصلاح طلبان رسید، در خرداد ماه سال 94 از لزوم اجماع اصلاح طلبان و حامیان دولت برای رسیدن به لیست واحد گفت؛ «من واژه ائتلاف را برای آن مقطع به کار می برم، اگر در سال 92 به صورت اختیار این ائتلاف اتفاق افتاد و نتیجه را دیدیم، برای سال 94 ضرورت است؛ ما ضرورت اجماع را داریم نه ائتلاف.»
عارف تصریح کرد: «اجماع کامل اصلاح‌طلبان راهبرد دیگری است که مورد نظر است و اصلاح‌طلبان باید با یک لیست واحد در انتخابات مجلس حاضر شوند.»
عارف امیدوارانه سخن می گفت و جریان اصلاحات نیز تلاش می کرد جریان های مختلف اصلاح طلب و حامیان دولت را مایل به ائتلاف با یکدیگر نشان دهند؛ اما نزدیک شدن به ایام انتخابات، تردیدها را در بین این جریان بیشتر کرد.
اولین زمزمه های اختلاف میان اصلاح طلبان درباره سرلیستی عارف پیش آمد؛ برخی جریان های نزدیک به کارگزاران سازندگی سرلیستی عارف در فهرست انتخاباتی اصلاح طلبان را قبول نداشتند.
غلامحسین کرباسچی به عنوان دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی در میان اصلاح طلبان جریانی را راهبری می کرد که علاقه ای به پررنگ شدن نقش عارف در میان اصلاح طلبان نداشت؛ اما تنش در بین اصلاح طلبان نبود.
با نزدیک شدن به ایام انتخابات جمع کردن اصلاح طلبان با مواضع مختلف بعلاوه حامیان دولت به یکی از دردسرهای جدید جریان اصلاحات تبدیل شد؛ در این میان حامیان دولت به دلیل آنچه خود «داشتن محبوبیت به دلیل اقدامات مثبت دولت» می خواندند، تقاضای نقش پررنگ تری در لیست ائتلافی داشتند.
با تشکیل شورای عالی سیاست گذاری اصلاح طلبان در اواخر مهرماه سال جاری، مشخص شد که سهم حامیان دولت آنطور که انتظار می رفت در روند تصمیم گیری اصلاح طلبان برای انتخابات پررنگ نیست و در مقابل چهره های رادیکال اصلاح طلب نقش پررنگ تری در شورای عالی دارند.
همین موضوع زمزمه های جدایی یکی از سه ضلع، حامیان دولت، معتدلین و اصلاح طلبان را کلید زد؛ جدایی ای که نشان می داد ائتلاف اصلاح طلبان و دو جریان دیگر، چندان با دوام نیست.
جدایی اعتدال و مستقل ها از اصلاحات؛ انشقاق عمیق!
«حزب اعتدال و توسعه در انتخابات لیست جداگانه می دهد…»؛ این اظهارات دهقان فعال ترین چهره حزب اعتدال و توسعه است، که از همان ابتدا نشان می داد که حزب نزدیک به حسن روحانی تمایلی به حضور در کنار اصلاح طلبان و ائتلاف با آنها ندارد.
روند جدایی حزب اعتدال و توسعه از اصلاح طلبان خیلی اما با نزدیک شدن به ایام انتخابات سریع تر شد و بعد از برگزاری اولین جلسه شورای عالی سیاست گذاری اصلاح طلبان، نماینده حزب دیگر در جلسات شرکت نکرد.
دهقان بهمن ماه امسال نیز تاکید کرد که حزب اعتدال و توسعه در انتخابات لیست جداگانه خواهد داد.
در این اصلاح طلبان که سعی می کردند حامیان دولت را به لیست خود اضافه کنند به چهره هایی نظیر علی مطهری نزدیک شده و رایزنی ها برای قرار دادن وی در لیست آغاز شد.
در حالی که قرار گرفتن مطهری در لیست اصلاح طلبان قطعی شد، وی رسما لیست مستقل صدای ملت را برای انتخابات مجلس بر روی کانال تلگرامی خود قرار داد؛ لیستی که خبری از حضور محمد رضا عارف، سرلیست اصلاح طلبان در آن نبود.
مطهری هم چندی قبل تاکید کرده بود که «صدای ملت با هیچ گروه اصلاح‌طلب یا اصولگرا ائتلاف نکرده است»
سه ضلعی شدن لیست اصلاح طلبان
جریان اصلاحات این روزها با مشکلی جدی برای وزن دادن به لیست خود روبرو است، لیستی که افرادی نظیر علی مطهری را می توان یار قرضی آن نامید؛ یاری که نه تنها حاضر نیست عارف را در لیست انتخاباتی جداگانه اش قرار دهد بلکه حتی در همایش معرفی کاندیداهای این جریان نیز شرکت نمی کند.
از سوی دیگر اصلاح طلبان با وام گرفتن از چهره های نزدیک به دولت مانند جلالی و نعمتی و قرار دادن آنها در لیست نشان دادند که ظرفیت تکمیل لیست 30 نفره برای انتخابات را ندارند و حتی حاضرند برای تکمیل شدن این لیست از افرادی که سابقه اصولگرایی دارند نیز استفاده کنند.
حال اصلاح طلبان در آستانه انتخابات با یک معضل جدی مواجه اند؛ معضل وجود سه لیست جداگانه با تابلوی اصلاح طلبی است که هر کدام دلیل وجود چهره های شاخص می توانند خود را اصلاح طلب و حامی واقعی دولت نشان دهند.
حال باید منتظر ماند و دید که آیا این انشقاق در میان اصلاح طلبان می تواند آنها به صندلی ها سبز بهارستان برساند یا نتیجه انتخابات مجلس هشتم برای آنها تکرار خواهد شد.