با توجه به فرسودگی ناوگان هوایی کشور، در ضرورت خرید هواپیماهای جدید، تردیدی نیست اما با این حال، در رفتار دولت در موضوع خرید هواپیما از ایرباس، سؤالاتی مطرح است.
قرارداد خرید 12 هواپیمای غول پیکر A380 در حالی انجام شده که تنها يکي از فرودگاههای کشورمان ظرفیت پذیرش این نوع هواپیما را دارند.
در جریان سفر حسن روحانی به فرانسه، قرارداد خرید 118 هواپیما از شرکت ایرباس امضا شد.
وزیر راه شهرسازی با اشاره به مذاکرات خوب و موفقیت آمیز با مدیران شرکت ایرباس گفت: طرف فرانسوی متعهد شد در سال جاری میلادی ۸ فروند و تا سال ۲۰۲۴ میلادی 110 فروند هواپیما به ایران‌ایر تحویل دهد.
به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، دکتر عباس آخوندی با اشاره به مذاکرات فشرده با مدیران ایرباس و توافق با آنها گفت: در سال جاری میلادی ۸ فروند هواپیمای ایرباس به ناوگان هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) اضافه می‌شود.
دکتر آخوندی افزود: با توافق طرف فرانسوی قرار شد تا سال ۲۰۲۴ یعنی ۸ سال آینده 118 فروند انواع هواپیمای ایرباس به ناوگان هوایی هما افزوده شود.
وزیر راه و شهرسازی در تشریح انواع هواپیماهای خریداری شده از شرکت ایرباس گفت: با بررسی‌های کارشناسی صورت گرفته، ۴ مدل از انواع هواپیماهای ایرباس خریداری شده که با توجه به جدول زمان بندی تعیین شده به مرور به ناوگان ایران ایر اضافه می شوند.
دکتر آخوندی گفت: در مجموع ۱۱۸ فروند هواپیما شامل، ۴۵ فروند ایرباس ۳۲۰، ۴۵ فروند ایرباس از سری ۳۳۰ و ۱۶ فروند ایرباس ۳۵۰ و همچنین ۱۲ فروند ایرباس ۳۸۰ خریداری کردیم.
با توجه به ناوگان فرسوده هوایی کشورمان، در ضرورت خرید هواپیماهای جدید هیچ تردیدی نیست. حتی با توجه به احتمال خصومت مجدد غربی‌ها و وضع تحریم‌ها به بهانه‌های دیگر، ضروری است از فرصت ایجادشده برای خرید هر چه بیشتر هواپیما اقدام کنیم.
با این حال، در رفتار دولت در موضوع خرید هواپیما از ایرباس، سوالاتی مطرح است. یک سوال مهم، نحوه تامین اعتبار هواپیماهای جدید است که گفته شده از طریق فاینانس بانک‌های اروپایی تامین خواهد شد.
در این‌باره باید به تجربه تلخ دولت سازندگی اشاره کرد که کشور را زیر بار بدهی‌های سنگین خارجی برد. بنابراین ضروری است در خرید هواپیما از ایرباس که گفته شده نزدیک به 27 میلیارد دلار رقم این خریدها است، این ملاحظه جدی صورت گیرد که کشور در یک دوره طولانی زیر بار بدهی‌های خارجی نرود.
نکته دیگر درباره نوع خریدهای ایران است؛ با توجه به ظرفیت فرودگاهی کشور و حجم مسافران هوایی که عمدتا داخلی هستند، نیاز واقعی ایران به هواپیماهای کوچک و متوسط است، نه هواپیماهای غول‌پیکر و بزرگ که مخصوص پروازهای خارجی و طولانی هستند، خصوصا آن که قرار است برای خرید این هواپیماها زیر بار استقراض خارجی هم برویم.
بر این اساس خرید 12 فروند هواپیمای A380 که هم‌اکنون بسیاری از فرودگاه‌هاي کشورهای پیشرفته نیز ظرفیت پذیرش آن را ندارند، جای تعجب دارد.
تاکنون فقط تعداد محدودی از شرکت‌های هواپیمایی بین‌المللی از هواپیماهای A380 استفاده می‌کنند. این هواپیما هم‌اکنون فقط در 50 فرودگاه جهان پذیرش می‌شود و فرودگاههای بسیاری از کشورهای اروپایی نیز هنوز ظرفیت پذیرش این هواپیما را ندارند.
با توجه به ظرفیت پایین فرودگاههای کشورمان، انعقاد قرارداد خرید 12 فروند از این نوع هواپیما که قیمت حدودا نیم میلیارد دلاری هم دارد، قابل تامل است.
قیمت هواپیمای ایرباس A380 به نرخ دلار امروز بیش از 1500 میلیارد تومان است؛ یعنی معادل نیمی از یارانه نقدی ماهانه‌ای که به مردم داده می‌شود. به عبارت دیگر هزینه خرید این 12 فروند بیش از 18 هزار میلیارد تومان خرج در بر دارد.
رقيب بوئينگ و ايرباس
Embraer رقيب سنتي هواپيماهاي بوئينگ 717، بوئينگ 737 و ايرباس 318-A به حساب مي‌رود، به علت محبوبيت و كارايي اين جت هاي مسافربري منطقه اي، شركت هواپيمايي FlyBe بريتانيا كه بزرگ ترين شركت پروازهاي داخلي اين كشور به شمار مي رود بزرگ ترين ناوگان هواپيمايي Embraer را در اختيار دارد. آن ها به اين نتيجه رسيده اند كه جت 175-E بهترين گزينه براي پروازهاي منطقه اي مي باشد.
شركت Embraer در حال حاضر بالغ بر 25 مدل هواپيما از نوع تجاري كوچك، جت هاي مسافربري منطقه اي، نظامي و حتي آموزشي را توليد مي كند كه هر نوع آن مشتريان خاص خود را دارد. هم اكنون اين كمپاني جزو چهار توليد كننده معتبر هواپيما در دنيا است.
در زمینه تولید هواپیما، شرکت‌هایی چون Embraer و ….که به ساخت هواپیماهای درجه یک و اقتصادی مشهور هستند، آيا دولت نمی‌توانست بخشی از ناوگان بین استانی و حتی بین المللی كشور را از طريق هواپيماهاي شركت هاي ديگر پوشش دهد…آیا امکان مذاکره با این شرکت ها مقدور نبود؟
حال مسئولين اقتصادي دولت بهتر است جواب دهند؛ چرا پس از رفع تحریم ها فورا سراغ کشور فرانسه که الحق در زمان تحريم ها در خیانت به جمهوری اسلامی کم نگذاشته، رفتند؟
آيا در زمینه بحث خرید هواپیما، امکان برگزاری نشست ها و جلسات بيشتر برای بررسی الزامات هوایی کشور و دعوت از شرکت های بزرگ مقدور نبود؟ اینهمه شتابزدگی برای چیست؟
خرید یکباره بيش از يكصد فروند هواپیما از کشوری که سابقه چندان درخشانی در پایبندی به تعهدات نسبت به ايران اسلامي ندارد با چه منطقی صورت گرفته است؟ قراردادهای دهها میلیارد دلاری از پول بیت المال با چه حسابی فورا بسته می‌شوند؟
ايرباس برای فروش 318-A با مشکل مواجه بود، ایران به دادش رسید! 444 میلیون دلار برای یک هواپیما!! این حجم سفارش تنها برای وارد کردن کالاهای ساخته شده، نه وارد کردن تکنولوژی!!
زمانی آلمانی ها با هزینه خیلی سنگین “ترانس راپید”، قطار خیلی سریع مغناطیسی و حرکت بدون تماس با مسیر، را ساختند. این قطار جز در یک مسیر کوچک سی کیلومتری برای آزمایش بکار گرفته نشد. چین برای بکارگیری این قطار در مسیری نسبتاً طولانی علاقه مند بود. چینی ها از زیر سنگ بودن دست آلمانی ها آگاه بودند. بهمین خاطر به شرط انتقال تام و تمام تکنولوژی این قطار قرارداد بستند! حتی متخصصین آلمانی میبایست مدتی در چین می ماندند تا تمامی تکنیکهای ساخت این قطار را به چینی ها نشان میدادند. ایران چی؟!!! قرارداد با پژو چی؟! دستارشون رو بذارند بالاتر و شعار بدند!
در مورد عدم پذیرش اکثریت فرودگاههای کشور از نوع ایرباس A380 بحثی نیست و بهتر بود دولت به جای این هزینه سنگین فرودگاههای داخلی رو توسعه میداد و بعد از این نوع ایرباس استفاده میکرد. ولی در مورد هزینه های زیاد باید گفت به جای هزینه های قوق العاده در کشورهای همسایه و کشورهای عربی و کمک های فراوان به اونها یا اختلاس های میلیاردی فراوان در کشور ، پول صرف بهبود کیفیت سرمایهای داخلی کشور شود.