شاید گمان اینکه خواننده ی زیر زمینی یک دهه پیش که منفی خوان بود و از روز وصال و طوفانش می گفت، به جایی برسد که از قلبی بگوید که قطار است و چشمهای معشوقه پنجره اش، دشوار بود و نمیشد این روند را پیش بینی کرد، اما محسن چاوشی مرد بزنگاه ها و انتخاب های اصولی بود، او آهسته و نرم در کنار مخاطبانش پیشرفت کرد و هم اعتبار کاری اش افزون شد و هم سطح سلیقه مخاطبانش را بالا کشید.
گویی موسیقی در خون کردها ریشه دوانیده، در زیر با چند قطعه ماندگار چاوشی خاطره بازی کرده ایم لازم به ذکر است این یادداشت هیچ ادعایی مبنی بر تخصصی بودن ندارد، صرفا مروری است بر چند ترانه ی خاص آقای خاص…
«نگار» – آلبوم « من خود آن سیزدهم»
ترانه سرا: بابا طاهر
آهنگساز: محسن چاوشی
تنظیم: شهاب اکبری
برش: نگار تازه خیز من کجایی؟ آی کجایی؟ / به چشمان سرمه ریز من کجایی؟ آی کجایی
تحلیل: ترانه ای در ستایش معشوقه با موسیقی که مایه های اصیل دارد و البته با ساز و آکوردهای غربی جان گرفته است، تنظیم هوشمندانه که عوام پسند است و با گوش شنونده بازی می کند، نگار راشنیدنی می کند صدای زیر محمد جاسمی که به نظر بداهه می رسد، در کنار صدای دف و برگ برنده کار: لحن خاص چاوشی در ادای کلماتی نظیر « سلطان عرب» کار را ماندنی کرده است.
چرا نقطه عطف؟ استفاده از شعری کلاسیک بدون آنکه مخاطب امروزی آن را پس بزند.
هم ردیف: «همخواب»
«قطار» – آلبوم«پرچم سفید»
ترانه سرا: حسین صفا
آهنگساز: محسن چاوشی
تنطیم: کوشان حداد
برش: قطار قلب منه / چشم تو پنجره هاش
تحلیل: تشبیهات گسترده در کنار فضای کاملا استعاره ای، قطعه ی قطار را به یک رنسانس در ترانه ی فارسی تبدیل کرده است. به جرات می توان ترانه سرایی فارسی را به قبل و بعد از قطار تقسیم کرد، ترانه ای پیچیده که با تنظیم متناسب کوشان حداد حتی هیت هم شد و به مانند همیشه این لحن چاوشی است که حزن مورد نیاز را به این قطعه تزریق می کند.
چرا نقطه عطف؟ جسارت استفاده از ترانه ای پیچیده و به چالش کشیدن شنونده.
هم ردیف: «خواب»
«سنگ صبور» – آلبوم «سنتوری»
ترانه سرا: امیر ارجینی
آهنگساز: چاوشی و اردوان کامکار
تنظیم: چاوشی
برش: تنهای بی سنگ صبور / خونه ی سرد و سوت و کور
تحلیل: غربت روزگار محسن چاوشی در فضای آلبوم سنتوری رسوخ کرده بود انگار، در روزهایی که چاوشی برای رسیدن به دفتر مهرجویی درگیر ابتدایی ترین نیازها بود، همنشینی حس و لحن چاوشی در کنار صدای اصیل سنتور و موسیقی دلنشین کامکار که به شکل دلپذیری روی فیلم جور شده بود، چاوشی را به عرش رساند. غربت در وطن حسی بود که صدای چاوشی روی سنتوری به ذهن متبادر می کرد.
چرا نقطه عطف؟ کسب اعتبار و پیوند نام چاوشی به سینما
قطعه هم ردیف: «زخم زبون»
«بازار خرمشهر»
ترانه سرا: علی مهرگان
آهنگساز: محسن چاوشی
تنطیم: شهاب اکبری
برش: عینک ری بن اصلم/ هر چی دارم مال تو
تحلیل: برای جلودانگی گاهی نیاز نیست خیلی پیچیده باشید، همین کاری که چاوشی در قطعه بازار خرمشهر می کند، موسیقی موسوم به بندری پر از افکت و المان های کلیشه ای با ترانه ای نه چندان تازه که ملهم از کارهای شهرام آذر (سندی) خواننده لس آنجلسی است، کار به رغم تمامی این معایب ساده و صمیمی است و با ریتم مفرحی که دارد به خوبی نقش خودش را ایفا می کند، همه گیر شدن برند چاوشی.
چرا نقطه عطف؟ صدای چاوشی با این قطعه در روایتی شاد و در مقیاسی گسترده شنیده شد.
قطعه هم ردیف: «غیر معمولی»
«لباس نو» – تک آهنگ
ترانه سرا: حسین صفا
آهنگساز: محسن چاوشی
تنظیم: شهاب اکبری
موتیف: هفت سین من تویی / من فقط تو رو میخوام
تحلیل: برای تصرف قلب مردم مناسبتی خواندن از الزامات کار است، کاری که چاوشی با قطعه لباس نو به بهترین شکل موفق به اجرای آن شد. قطعه ای که به تلویزیون عیدی داده شد و چاوشی با یک تیر دو نشان زد هم مناسبتی خواند و هم کارش شنیده شد. در مقیاسی وسیع.
مورد قابل ذکر این قطعه غلبه ی شکل موسیقی چاوشی به کار است، در نگاه اول کارهای نوروزی عموما شاد است اما چاوشی لباس نو را هم حزن انگیز و با تمسک به المان های نوستالژیکی چون: قرآن و لباس نو اجرا کرده، تنظیم خلوت و کم ساز و لحن عاشقانه ی کار نفوذ «لباس نو» را بالا برده است.
چرا نقطه عطف؟ قطعه مناسبتی که روح چاوشی در آن غالب شد و به درستی عناصر نوستالژیک در آن گنجانده شد.
هم ردیف: «کلاغ روسیاه»
«کجایی» – تک آهنگ
ترانه سرا: محسن چاوشی
آهنگساز: محسن چاوشی
تنظیم: محسن چاوشی
برش: عزیزم کجایی؟ دقیقا کجایی؟ کجایی تو بی من؟ تو بی من کجایی؟
تحلیل: محبوب ترین کالای فرهنگی دنیای امروز «سریال» است. چاوشی باز هم به موقع انتخاب کرد، ترانه ی کجایی با عباراتی کوتاه بی شباهت به ترانه های رپ نیست، عاشقانه ای که با لحن زخمی و خسته ودرمانده چاوشی به دل می نشیند و البته تنظیمی که با بالا و پایین های به موقع گوش شنوده را قلقلک می دهد، در مورد لحن چاوشی همین بس که واژه ی «کجایی» بیش از ده بار در ترانه تکرار می شود و هر بار با شکلی تازه و غافلگیر کننده.
چرا نقطه عطف؟ استفاده از تعابیری تازه نظیر : حصر در کنار خاطره بازی با مفاهیمی چون: جمعه عصر، در بستری عاشقانه.