تمایل برای خودنمایی و حس تنوع طلبی دو عاملی است که توامان با هم باعث گرایش برخی جوانان و نوجوانان ها به مدل هایی خاص از پوشش،پیرایش،آرایش مو و ریش می شود.اساسا تنوع طلبی از روحیاتی است که کم و بیش در تمامی انسان ها وجود دارد،زیبایی دوستی نیز از دیگر غرایز انسان ها است که همواره نسبت به آن واکنش مثبت نشان می دهد.
اما سئوال اینجاست در طی چه فرآیندی برخی جوانان به مدهایی گرایش پیدا می کنند که نه از باب سلیقه شخصی بلکه نگاه عمومی جامعه حکایت از نازیبایی آن دارد و از سوی دیگر برخلاف ارزش ها،فرهنگ،سنت و عرف حاکم بر جامعه نیز به شمار می رود.
چه می شود که لباس پاره،زنجیر بلند آویزان شده از آن،ریش های عجیب و غریب،موهای آنچنانی و…مد می شود و در مدت کوتاهی،اگر نگوییم اکثریت اما به هر حال تعداد قابل توجهی از جوانان را به خود جذب می کند.
برخی از کارشناسان امور اجتماعی و جامعه شناسان معتقدند یکی از دلایل گرایش به چنین مدل هایی حس تجدید نظر خواهی و تلاش برای نو کرد ظواهر است.
محمد حکیمی،جامعه شناس و آسیب شناس مسائل اجتماعی در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران،اظهار کرد:برای تحلیل علل و عوامل تاثیرگذار در رایج شدن و کشش جوانان به سمت مدل های عجیب و غریب باید در ابتدا مقتضیات سنی فرد را مدنظر قرار داد.
وی افزود:به ندرت افراد میانسال و سالمند به چنین مدل هایی گرایش پیدا می کنند و این امر نشان دهنده موقعیت خاص روحی و روانی جوانان و نوجوانان در سنین بلوغ و تقریبا 1 تا 2 دهه بعد از بلوغ است.
حکیمی عنوان کرد:در کنار این امر،باید به تلاش برای متفاوت بودن در برخی از گروه های سنی توجه کرد و از سوی دیگر میل به هم طرازی و شباهت به گروه های هم سن و سال باعث تشدید تمایل برخی به چنین مدل های عجیب و غریب می شود.
این جامعه شناس و آسیب شناس اجتماعی افزود:شاید این سئوال طرح شود که در میان مدل های مرسوم و زیبا که با مقبولیت اجتماعی همراه است،چرا برخی به مدل های خاص و آنچنانی روی می آورند.
وی افزود:در پاسخ به این سئوال باید گفت؛یکی از ریشه های اصلی در گرایش به چنین شکل و شمایلی،انسداد استعدادی است.
حکیمی گفت:به تعبیر دیگر در شرایطی که فرد به دلیل عدم شناسایی یا شکوفایی استعدادهای موجود در خویش دچار تنگناهای ذهنی می شود و به تعبیری خود را از کاروان و قافله روز جامعه عقب می پندارد امکان گرایش به چنین تیپ هایی نیز افزایش می یابد.
این جامعه شناس افزود:در چنین شرایطی فرد سعی می کند به هر طریقی خود را متفاوت از دیگران سازد و در صورتی که این حس در مقطع سنی بلوغ نوجوانی یا جوانی شکل گیرد،به تبع امکان گرایش و آراستن خود به شمایل عجیب دور از ذهن نخواهد بود.
وی افزود:در برخی مواقع جوان با شکل و شمایل خاص،قصد دهن کجی به جامعه را دارد و به واقع علت چنین رفتاری را باید در نحوه رفتار جامعه،محیط خانواگی و پیرامونی فرد با چنین جوانانی جستجو کرد.
حکیمی گفت:به واقع برخی با شکل و شمایل عجیب و غریب خود سعی می کنند هنجار های جامعه را تعمدا زیر پا بگذارند که این امر واقعه تلخی است که باید هم اندیشی لازم و تدابیر موثر برای برون رفت از چنین مساله ای اتخاذ شود.
**جلب توجه
سیامک رنگرز،آسیب شناس اجتماعی،جلب توجه را یکی از اصلی ترین دلایل تمایل به مدل های عجیب و غریب می پندارد.
وی در این خصوص اظهار کرد:در واقع در چنین شرایطی،جنبه های زیبایی شناختی چندان مطرح نیست،زیرا به تبع شلوارهای پاره،فاق هایی کوتاه،رنگ های خاص و آنچنانی عموما با زیبایی و جذابیت قابل توجهی همراه نیست اما جلب توجه دیگران از لحاظ روحی برای چنین افرادی جذاب تلقی می شود که باعث رضایت روحی و روانی فرد می شود.
رنگرز عنوان کرد:در شرایطی جلب توجه در اولویت قرار می گیرد که توجه کافی به چنین جوانانی در محیط زندگی،مدرسه و خانواده او نشده و فرد گمان می کند به چنان عنصری عادی،خنثی و بی خاصیت مبدل شده که هیچکس او را نمی بیند و از این طریق می خواهد دیده شود و به تعبیری می توان گفت بخشی از دلایل گرایش به چنین مدل ها و پوشش هایی را باید در دوران کودکی و نوجوانی جستجو کرد که نادیده انگاری اطرافیان باعث سرخوردگی های خفیفی در درون فرد شده است.
**مهار مدهای ناهنجار چگونه میسر می شود؟
حکیمی در تشریح راهکارهای پیشگیری از ظهور و بروز چنین تمایلاتی در جوانان عنوان کرد:نخستین نکته ای که باید در این خصوص مدنظر قرار داد معطوف به این نکته می شود که باید حتی المقدور از برخوردهای سلبی و قهری پرهیز کرد زیرا عاملی که باعث گرایش فرد به مدل های عجیب و غریب شده در کوتاه مدت ایجاد نشده است،بلکه چنین روحیه ای محصول فرآیند و طی شدن دوره زمانی میان مدت و بلندمدتی است که فرد را به این سمت و سو سوق داده است.
وی افزود:توجه به جوانان و ایجاد زمینه برای رشد وشکوفایی استعدادهایشان یکی از مهمترین راهکارهایی است که در تحقق این امر خطیر(مهار تمایلات و گرایشات به مدل های ناهنجار)مثمر ثمر خواهد بود.
این آسیب شناس اجتماعی عنوان کرد:درک صحیح جوانان،تلاش برای تعاملات دوستانه و صمیمانه والدین و ا عضای خانواده،تشویق توانمندی ها و استعدادهای موجود در نوجوانان و جوانان،غنی سازی اوقات فراغت این گروه از مولفه های اثرگذاری است که در نائل شدن به موفقیت در این امر خطیر،حائز اهمیت به شمار می رود.
وی افزود:آموزش صحیح و فرهنگ سازی از دیگر عوامل موثری است که باعث می شود لغزش های اینچنینی در جوانان و نوجوانان به حداقل ممکن کاهش یابد زیرا ساز وکارهای ذهنی نقش بسزایی در انتخاب نوع لباس،پوشش آرایش و مد دارد.
حکیمی یادآور شد:در پایان نباید فراموش کرد که دوران جوانی با خصوصیات خاص به خود همراه است و باید با درایت،تدبیر و هوشمندی بگونه ای رفتار شود که هیجانات انباشت شده و فزاینده این مقطع سنی به شکلی صحیح و در مسیری سازنده مدیریت و هدایت شود که مجموعه این عوامل می تواند در پیشگیری از چنین ناهنجاری هایی موثر واقع شود.