هرازنو- سرویس اقتصادی – امروزه در کلیه اقتصاد های دنیا , یکی از محرک های اساسی برای صنایع , ساخت و ساز می باشد . و میتوان اینگونه به این مسئله نگاه کرد که افزایش شاخص ساخت و ساز بطور مستقیم باعث افزایش تولید محصولات مرتبط با این صنعت از قبیل : سیمان و گچ , سیم و کابل , فولاد , مس , شن و ماسه و … میشود و بدنبال افزایش تقاضای بازار و افزایش تولید محصولات نرخ بیکاری نیز در کشور کاهش می یابد . بنابراین در این گزارش با توجه به فضای بازار ساخت و ساز در کشور اقدام به پیش بینی عرضه (ساخت و ساز) کرده ایم و این گزارش میتواند آینده بازار صنایع مرتبط را به تصویر بکشد .
برای این منظور جالب است نگاهی به روند تعداد پروانه های صادر شده برای احداث ساختمان , مساحت زیربنا تعیین شده در پروانه ها ( توسط اشخاص خصوصی , تعاونی و دولتی ) در سال 93 نسبت به سال 92 بیاندازیم .
مقایسه شش ماهه اول سال 1393 با 1392 :
بر اساس آمار اعلام شده از سوی مرکز آمار کشور , شهرداری تهران در نیمه اول سال 1393 , تعداد 5861 پروانه ساختمانی صادر کرده است که 5826 (99.4 درصد ) مربوط به احداث ساختمان و 35 پروانه (0.6 درصد ) مربوط به افزایش بنا بوده است . لازم بذکر است که این مقدار پروانه صادر شده حدود 10.2 درصد از کل پروانه های احداث ساختمان صادر شده توسط شهرداری های کل کشور را تشکیل میدهد .پروانه های احداث ساختمان نسبت به نیمه اول سال گذشته 56 درصد کاهش داشته است .
نکته دیگری که در صنایع مربوط به ساختمان از قبیل شن و ماسه مهم میباشد مجموع مساحت زیر بنای تعیین شده در پروانه های احداث ساختمان میباشد که برای این منظور نگاهی به این مورد نیز می اندازیم .
مجموع مساحت زیر بنای تعیین شده در پروانه های احداث ساختمان صادر شده در نیمه اول سال 1393 از سوی شهرداری تهران حدود 9118.3 هزار متر مربع بوده است که ضمن کاهش 48.5 درصدی نسبت به مدت مشابه سال 1392 , این مقدار مساحت 26 درصد از کل زیر بنای تعیین شده در پروانه های احداث ساختمان صادر شده از سوی شهرداری های کشور را تشکیل می دهد .
مقایسه پاییز 1393 با 1392 :
در پاییز سال 93 نیز تعداد 1907 پروانه ساختمانی توسط شهرداری تهران صادر شده است که نصبت به فصل تابستان حدود 18.5 درصد کاهش و نسبت به فصل مشابه سال گذشته حدود 56.9 درصد کاهش داشته است این تعداد پروانه حدود 8.4 درصد از کل پروانه های ساختمانی را تشکیل می دهد . از کل پروانه های صادر شده 10 پروانه شامل افزایش بنا و 1897 پروانه ( 99.5 درصد ) مربوط به احداث ساختمان بوده است که پروانه های صادر شده برای احداث ساختمان نسبت به فصل گذشته حدود 18.3 درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته 56.8 درصد کاهش داشته است .
مجموع مساحت زیر بنای تعیین شده در پروانه های ساختمانی صادر شده از سوی شهرداری تهران در پاییز سال 93 حدود 2662.1 هزار متر مربع بوده است که نسبت به فصل گذشته حدود 39.8 درصد و نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود 68.1 درصد کاهش داشته است و در حدود 23.2 درصد از مجموع کل زیر بنای تععین شده در پروانه های ساخت صادر شده از سوی شهرداری های کشور را شامل می شود .
مقایسه زمستان 1393 با 1392 :
در زمستان سال 1393 , تعداد 2417 پروانه ساختمانی از سوی شهرداری تهران صادر شده است که نسبت به فصل گذشته در حدود 26.7 درصد افزایش و نسبت به فصل مشابه سال گذشته حدود 33.4 درصد کاهش داشته است , این تعداد پروانه در حدود 5 درصد از کل پروانه های ساختمانی کشور را تشکیل میدهد . از کل پروانه صادر شده 11 پروانه مربوط به افزایش بنا و 2406 پروانه مربوط به احداث ساختمان بوده است که پروانه های صادر شده برای احداث ساختمان نسبت به فصل گذشته حدود 26.8 درصد افزایش و نسبت به فصل مشابه سال گذشته حدود 33.2 درصد کاهش داشته است .
مجموع مساحت زیر بنای تعیین شده در پروانه های صادر شده از سوی شهرداری تهران در زمستان سال 1393 حدود 3907.9 هزار متر مربع بوده است , که نسبت به فصل گذشته حدود 46.8 درصد افزایش و نسبت به فصل مشابه سال گذشته 44.5درصد کاهش داشته است . و در حدود 18.1 درصد از مجموع کل زیر بنای تعیین شده در پروانه های صادر شده برای احداث ساختمان از سوی شهرداری های کشور را تشکیل می دهد .
لازم بذکر است دلیل عمده افزایش در فصل زمستان , تخفیفات خوش حسابی صدور پروانه ساخت می باشد .
با تعمیم دادن اطلاعات کلان شهر تهران به کل کشور جداول زیر استخراج میشود :
جدول پروانه ها و مساحت تعیین شده صادر شده توسط شهرداری های کل کشور در نیمه اول سال 93 :
| تعداد پروانه های صادر شده در سال 92 | تعداد پروانه های صادر شده در سال 93 | درصد تغییر سال 93 نسبت به سال 92 | مجموع مساحت تعیین شده در سال 92(هزار متر مربع) | مجموع مساحت تعیین شده در سال 93(هزار متر مربع) | درصد تغییر سال 93 نسبت به سال 92 |
| 131000 | 57460 | 56- درصد | 68200 | 35070 | 48.5- درصد |
نمودار مقایسه تعداد پروانه های صادر شده در نیمه اول سال 93 نسبت به مدت مشابه سال 92
جدول پروانه ها و مساحت تعیین شده صادر شده توسط شهرداری های کل کشور در پاییز سال 93 :
| تعداد پروانه های صادر شده در سال 92 | تعداد پروانه های صادر شده در سال 93 | درصد تغییر سال 93 نسبت به سال 92 | مجموع مساحت تعیین شده در سال 92(هزار متر مربع) | مجموع مساحت تعیین شده در سال 93(هزار متر مربع) | درصد تغییر سال 93 نسبت به سال 92 |
| 52700 | 22702 | 56.9- درصد | 36000 | 11474 | 68.1- درصد |
نمودار مقایسه تعداد پروانه های صادر شده در پاییز سال 93 نسبت به مدت مشابه سال 92
جدول پروانه ها و مساحت تعیین شده صادر شده توسط شهرداری های کل کشور درزمستان سال 93 :
| تعداد پروانه های صادر شده در سال 92 | تعداد پروانه های صادر شده در سال 93 | درصد تغییر سال 93 نسبت به سال 92 | مجموع مساحت تعیین شده در سال 92(هزار متر مربع) | مجموع مساحت تعیین شده در سال 93(هزار متر مربع) | درصد تغییر سال 93 نسبت به سال 92 |
| 72600 | 48340 | 33.4- درصد | 38900 | 21590 | 44.5- درصد |
نمودار مقایسه تعداد پروانه های صادر شده در پاییز سال 93 نسبت به مدت مشابه سال 92
با در نظر گرفتن آمارهای فصلی فوق جدول سالانه را در زیر ارائه میدهیم :
جدول پروانه ها و مساحت تعیین شده صادر شده توسط شهرداری های کل کشور در سال 93 :
| تعداد پروانه های صادر شده در سال 92 | تعداد پروانه های صادر شده در سال 93 | درصد تغییر سال 93 نسبت به سال 92 | مجموع مساحت تعیین شده در سال 92(هزار متر مربع) | مجموع مساحت تعیین شده در سال 93(هزار متر مربع) | درصد تغییر سال 93 نسبت به سال 92 |
| 197900 | 128502 | 35- درصد | 143100 | 68134 | 52.3- درصد |
با توجه به جدول مقایسه ای سالانه شاهد کاهش تعداد پروانه صادر شده و همچنین مساحت تعیین شده در سال 93 نسبت به سال 92 میباشم . همچنین شاهد کاهش 52 درصدی در مساحت ساختمانهای مسکونی میباشیم , که بدین معناست که پروانه های ساختمانی با متراژ مساحتی پایین صادر شده است . که این موضوع به خوبی رکود اقتصادی و کمبود نقدینگی تقاضا کنندگان و بدنبال رکود در صنعت ساخت و ساز و صنایع مرتبط با ساخت و ساز را نشان میدهد . از این صنایع میتوان به معادن از قبیل شن و ماسه و همچنین صنایع بتن و سیمان و گچ و کاشی و سرامیک و…. . اشاره کرد . که کاهش فروش و افزایش موجودی انبار محصول در شرکت های مذکور نسبت به مدت مشابه سال های گذشته خود مدرکی برای اثبات این موضوع میباشد .
پیش بینی ساخت و ساز برای سال 1394 :
لازم بذکر است آمار منتشر شده از دوره سه ماهه اول سال 1394 نیز نشان از کاهش 30 درصدی صدور پروانه های ساختمانی نسبت به مدت مشابه سال 1393 میدهد .
جدول تعداد پروانه ساخت و ساز صادر شده توسط شهرداری های کل کشور در بخش های خصوصی و دولتی و تعاونی :
| زمستان 1392 | 35200 |
| بهار 1393 | 34194 |
| تابستان 1393 | 23266 |
| پاییز 1393 | 22702 |
| زمستان 1393 | 48340 |
| میانگین پروانه های صادر شده در سال 93 | 32126 |
| بهار 1394 | 24000 |
نمودار , روند تعداد پروانه های صادر شده توسط شهرداری های کشور
با توجه به اطلاعات جدول فوق , اقدام به پیش بینی صدور پروانه ساخت در سال 94 میپردازیم :
در جدول فوق میبینیم که میانگین پروانه های صادر شده در چهار فصل سال 1393 , تعداد 32126 میباشد . تعداد پروانه های صادر شده در بهار سال 1394 , تعداد 24000 پروانه صادره نشان دهنده رکود در صنعت ساخت و ساز میباشد .
جدول پیش بینی تعداد پروانه صادر شده در سال 1394 :
| شرح | تعداد واقعی طی دوره سال 1393 | تعداد پیش بینی طی دوره سال 1394 |
| تعداد کل پروانه های صادر شده در سال 93 | 128502 | 90225 |
| مقدار پوشش فصل بهار نسبت به کل پروانه صادره | 26.6 درصد | 26.6 درصد |
| مقدار پوشش فصل تابستان نسبت به کل پروانه صادره | 18.1 درصد | |
| مقدار پوشش فصل پاییز نسبت به کل پروانه صادره | 17.7 درصد | |
| مقدار پوشش فصل زمستان نسبت به کل پروانه صادره | 37.6 درصد |
در جدول فوق با استفاده از مقدار پوشش واقعی فصل های مورد نظر نسبت به تعداد پروانه صادر شده در کل سال 1393 , به پیش بینی تعداد پروانه صادره در سال 1394 پرداخته است به این صورت که مقدار واقعی پروانه صادر شده در فصل بهار با در نظر گرفتن نسبت پوشش در سال گذشته برای پیش بینی تعداد پروانه صادره در سال 1394 مورد استفاده قرار گرفته است . (24000=26.6%*90225)
عوامل موثر بر سرمایه گذاری :
الف ) ریسک بازار
ب ) نرخ بهره
ج ) شاخص نرخ تورم
د ) نقدینگی
موارد فوق چهار عامل صلی در فرآِیند سرمایه گذاری به شمار می آید , در حال حاضر بدلیل جو روانی توافق سیاسی کشور با گروه 1+5 بازار از این نوع ریسک متاثر میباشد هر چند که خوشبینی نسبت به توافق در بازار وجود دارد ولی با توجه به ریسک گریزی عموم مردم در شرایط فعلی اقتصاد و اینکه با انجام توافق هسته ای حداقل هشت الی نه ماه طول میکشد که اثرات آن در داخل اقتصاد بوضوح دیده شود انتظار رشد در سال 94 اندک است . (در صورت لغو تحریم ها میتوان شاهد سرمایه گذاری خارجی کشور های چینی و روسی و همچنین شرکت های ساخت و ساز عرب و فرانسوی و ترک و هندی و کره ای باشیم) .
همواره نرخ بهره و نرخ تورم به عنوان یکی از مهم ترین عوام تاثیر گذار در سرمایه گذاری به شمار می آید بطوری که با افزایش نرخ بهره واقعی (نرخ تورم – نرخ بهره اسمی) بسیاری از طرح های سرمایه گذاری که در شرایط قبلی اقتصاد توجیح اقتصادی داشتند با بالا رفتن هزینه بهره واقعی توجیح اقتصادی خود را از دست داده , در شرایط اقتصادی امروز کشور نیز با در نظر گرفتن نرخ 26درصدی عقود مشارکتی و با در نظر گرفتن نرخ تورم 16 درصدی شاهد نرخ واقعی بهره به میزان 10 درصد میباشیم که این افزایش هزینه میتواند عاملی برای کاهش مصرف و سرمایه گذاری به شمار آید , همچنین با در نظر گرفتن ایجاد توافق هسته ای و برگشت وجوه بلوکه شده دولت و بانک مرکزی احتمال تزریق وجوه بلوکه شده دولت به بانکها میرود که خود میتواند باعث کاهش نرخ بهره و افزایش مصرف و سرمایه گذاری در بخش های مختلف از جمله مسکن و … گردد .
آخرین عامل مهم در فرآیند سرمایه گذاری نقدینگی میباشد , دولت و بانک مرکزی برای کنترل فضای تورمی اقتصاد در سالهای گذشته ملزم به اجرای سیاست انقباضی شدند که در حقیقت با کاهش نقدینگی و ایجاد رکود , موفق به کاهش و کنترل تورم از نرخ 41 درصدی به نرخ 15.5 درصدی در تابستان 94 شدند . انتظار میرود پس از توافق هسته ای و بازپرداخت بدهی دولت به بانکها و شرکتهای خصوصی از طریق منبع وجوه آزاد شده نقدینگی مورد نیاز وارد اقتصاد گشته و سبب رشد اقتصادی و افزایش مصرف در بلند مدت گردد .
انتظار ما نسبت به صنعت ساخت و ساز و صنایع مرتبط با آن این است که بازار فروش و مصرف در سال 94 نیز همانند سال 93 می باشد و اگر هم رشدی در شش ماهه دوم سال بوقوع بپیوندد با توجه به کاهش 30 درصدی تعداد پروانه های صادره از سوی شهرداریهای کشور تعدیل خواهد گشت .
گزارش وتحلیل ، احمد ضیا هراز نو
منابع : کلیه اطلاعات پروانه های صادر شده در سال 93 و 94 از سایت مرکز آمار استخراج شده است .
کلیه اطلاعات در مورد نرخ تورم و نرخ بهره از بخشنامه ها و گزارشات منتشره توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران استخراج شده است .
با سلام
دقیقا همین طور می باشد.آقای ضیا از بزرگان علوم مالی و بانکی می باشد.
هر چه ایشان بگویند ، دقیقا همان طور می شود.
بسیار سپاسگذارم از گزارش کامل و دقیق شما.مرسی هراز نو