چرا زنان زودتر از مردان به سن تکلیف می رسند؟

هـراز نـو: حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی مفسر قرآن و از مراجع عظام تقلید درباره دلیل زودتر مکلف شدن دختران نسبت به پسران معتقدند: توفيق زن بيش از مرد است زيرا ‏تقريباً شش سال قبل از اين که مرد، مکلف بشود، زن را ذات اقدس اله به حضور پذيرفته است، آن وقتي که هنوز مرد به عنوان يک نوجوان مشغول بازي است، زن مشغول راز و نياز ‏و نماز است.
دین اسلام از بین دیگر ادیان الهی کاملترین و جامع ترین دین به حساب می آید و در قرآ ن کریم نیزبر آن تأکید بسیاری شده است. انسان مسلمانی که خود را تسلیم این دین و فرامین نورانی آن می کند، مفتخر است که چنین آیین مقدسی در همۀ ابعاد زندگی او دارای برنامه بوده و نسبت به پرسشهای احتمالی او پاسخگوست .

در این بین یکی از سؤالات مبتلا به قشر جوان ما “چرایی زودتر مکلف شدن دختران نسبت به پسران” می باشد!آیا خالق هستی بخش تفاوتی بین زن و مرد قائل شده است؟ لذا برآن شدیم تا از در این مجال از بنان مفسر عالی قدر جهان اسلام حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی بهره مند گردیم.

حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی مفسر قرآن و از مراجع عظام تقلید درباره دلیل زودتر مکلف شدن دختران نسبت به پسران معتقدند: توفيق زن بيش از مرد است و اگر انسان تنزل کند حداقل بايد بگويد زن همانند مرد است.
زيرا ‏تقريباً شش سال قبل از اين که مرد، مکلف بشود، زن را ذات اقدس اله به حضور پذيرفته است. زن ‏همين که از نُه سالگي گذشت و وارد دهمين سال زندگي‎ ‎شد، خدا او را به حضور مي‏پذيرد و با او ‏سخن مي‏گويد و روزه را بر او واجب مي‏کند، مناجات هاي او را به عنوان دستور مستحب شرعي ‏گوش مي‏دهد.

ایشان اشتغال پیشترزنان نسبت به مردان به راز و نیاز با خدا را بعنوان یکی ازاساسی ترین تشرف زن به محضر باری تعالی برشمرده و مرقوم داشتند:
آن وقتي که هنوز مرد به عنوان يک نوجوان مشغول بازي است، زن مشغول راز و نياز ‏و نماز است. شش سال زمينه ‏سازي کردن و از دوران نوجواني او را به حضور پذيرفتن، نماز را که ‏عمود دين است بر او واجب کردن، روزه را که سپر دين است و حج را که وفد الي‏اللَّه است و ‏مهمانان در آن سفر به ضيافتگاه خداوند مي‏ روند، بر زن واجب کردن، اينها همه نشانه آن است که ‏زن براي دريافت فضائل، شايسته‏تر از مرد است و اگر اين منطق درست تبيين و اجرا گردد، نتيجتاً ‏معلوم خواهد شد که زن بالاتر از مرد و لااقل همتاي مرد است.‏
مرد وقتي پانزده سالگي را تمام نمود و وارد شانزدهمين سال زندگي شد، ‏شايستگي خطاب الهي را کسب مي‏ نمايد و قبل از آن چنين لياقتي ندارد، زيرا بلوغ زمينه تشرف به ‏مقام عبوديت است.‎

‎این حکیم متأله در مورد اهمیت پاسداشت سن بلوغ و تشرف دانستن این مرحله با استناد به مناجات‏الذاکرين امام ‏سجاد (صلوات اللَّه علیه) ‎ آورده اند:
درباره يکي از علماي بنام شيعه ابن طاووس – رضوان اللَّه عليه – نقل شده است که روز بلوغش ‏را جشن گرفت، او وقتي از پانزده سالگي وارد شانزدهمين سال زندگي شد دوستان و آشنايان خود ‏را به شکرانه اين که من نَمُردم و سنّ من به حدّي رسيد که خداي سبحان با من سخن گفت و از ‏من تکليف طلب کرد، جشن گرفت چون انسان‎ ‎تا قبل از بلوغ، مورد خطاب تکليفي خدا نيست، و به ‏هنگام بلوغ لياقت مي‏ يابد که مورد خطاب خداي سبحان واقع شود.
اين که این جشن در اسلام ‏مشروعيت دارد و جزو سنن هست يا نه؟ مسأله‏اي جداگانه است، کسي به قصد ورودِ سنّت اقدام ‏به برگزاري اين مراسم نمي‏ کند، بلکه اين جشن را به شکرانه يک نعمت برگزار مي‏ نمايد. و شايد ‏مرحوم سيد ابن طاووس زير پوشش اطلاقات اوليه که هر نعمتي به شما رسيده است حق‏شناس و ‏شاکر باشيد، اين چنين عملي را انجام داده است.
بر اين اساس، بلوغ يک شرافت است. آنها که اهل سلوکند مي‏ گويند ما مشرَّف شديم نه ‏مکلّف، چون زحمت و مشقتي در کار نيست، بلکه شرف در کار است. لذا در مناجات‏الذاکرين امام ‏سجاد صلوات اللَّه وسلامه عليه مي ‏خوانيم «يا من ذکره شرف» اي خدايي که نام تو مايه ‏شرافت است.‏
‎اگر کسي به جايي برسد که ذکر خدا گويد و در سايه اين ذکر، به ياد خدا و خدا هم به ياد او ‏باشد، شرافتي نصيب او گرديده است، و زن شش سال قبل از مرد به اين شرافت مي‏رسد. اگر ‏چنانچه به اين نکته دقت شود، قبل از اين که مرد به راه بيفتد و در صراط مستقيم گام بردارد، زن ‏بخش زيادي از اين راه را طي کرده است.
بنابراين هم آن محروميت‏هايي که زن در دوران عادت دارد ‏قابل جبران است و هم اینکه شش سال قبل از مرد، بالغه مي‏شود همه نقص‏ها را ‏ترميم مي‏ کند. بنابراين اگر نقصاني در ايمان باشد و علت آن هم نقص در عبادت باشد، نه تنها قابل ‏جبران است بلکه اگر زن به اين فکر بيفتد که دوران شش ساله را مغتنم بشمارد عظمتي فزونتر نيز ‏خواهد يافت.‏

‎ ‎از آنچه گفته شد روشن مي ‏شود سِرّ بيان حضرت امير سلام‏اللَّه عليه در نهج‏البلاغه که در ‏وصف زن خطاب به امام مجتبي عليه السلام مي ‏فرمايد » فاِنّ المرأة ريحانة وليست بقهرمانة ».‏ ‎ ‎يعني اين که زن ريحان است، بايد او را زودتر از مرد، تحت تربيت و تکليف قرار داد، در غير اين ‏صورت ضايع مي‏شود.
روايتي ديگر نيز از حضرت صادق سلام‏اللَّه عليه نقل شده است که ‏مي ‏فرمايد:‏ ‎ »‎من اتّخذ امرأة فليکرمها فانّما امرأة أحدکم لعبة فمن اتّخذها فلا يضيّعها».‏ ‎ ‎مراد از لعب در روايت، بازيچه و اسباب‏بازي نيست، بلکه يعني زن ريحانه است اين ريحانه را ‏ضايع نکنيد. اسلام به اولياي مدرسه و منزل دستور مي‏ دهد که به دخترها بيش از پسرها رسيدگي ‏کنيد.
اگر تکليف بر دختر، شش سال قبل از پسر شروع مي ‏شود بنابراين اولياي منزل و مدرسه ‏مسؤوليتشان نسبت به دخترها بيش از پسرهاست .
——————————-
منبع: کتاب زن در آئينه جلال و جمال،حضرت آیت الله جوادی آملی