عکس جنین چگونه به دست مادر می‌رسد؟
در اینکه خود مادر عکس جنین‌اش را درخواست کند و یا مرکز پزشکی به او پیشنهاد دهد، بنا بر مکان، تفاوت دارد. برخی از مطب‌ها داشتن عکس‌هایی از جنین را به مادران پیشنهاد می‌دهند و مادران باید به ازای آن هزینه‌ای جداگانه بپردازند. برخی جاهای دیگر ممکن است تصویر جنین را پیش از درخواست مادر در ویزیت او نوشته باشند و بسیاری از بیمارستان‌ها نیز تا زمانی‌که خود مادر نخواهد، جز در موارد پزشکی، داشتنِ عکس جنین را پیشنهاد نمی‌کنند. همچنین تعدادی از بیمارستان‌ها به مادران باردار داشتنِ آلبومی برای کودک را پیشنهاد می‌دهند؛ آلبومی که قرار است همه چیزهای مربوط به دوران جنینی، نوزادی و کودکی یک فرد را، ثبت و ماندگار کند.
در همین حال سید حسن هاشمی وزیر بهداشت درباره معضلات و مشکلات سونوگرافی‌های نابه جا و بی‌رویه به زاویه‌ای دیگری از این مسئله پرداخت و اظهار داشت: نباید رویه سونوگرافی بی‌رویه عمومیت پیدا کند ولی متاسفانه در برخی موارد این چنین است. متاسفانه بعضی از مردم آگاهانه این کار را می‌کنند و حتی از دوره جنینی فرزندشان آلبوم درست می‌کنند تا در فایل‌های شخصی خودشان نگه دارند.
وزیر بهداشت با تاکید بر اینکه نباید سونوگرافی‌های نابه جا و بی‌رویه عمومیت پیدا کند، خاطرنشان کرد: ولی متاسفانه جهت به این سمت سوق پیدا کرده است.
طاهره غلامی –مامای یکی از بیمارستان‌های تهران- در گفتگویی با فرارو، درباره تصاویری که از جنین گرفته می‌شود، می‌گوید: اکثر پزشکان بیمارستان‌ها، دریافت تصویر از جنین را، زمانی تجویز می‌کنند که به آن نیاز باشد. یکی از راه‌هایی که پزشکان بخواهند از طریق آن به تصویر واضحی از جنین دست یابند، تصویربرداری از طریق “سونوگرافی سه‌بُعدی” است. البته این مورد بسیار کم اتفاق می‌افتد و اگر پزشک احساس کند که ممکن است خطری جنین را تهدید کند، چنین تصویری را درخواست خواهد کرد. سونوگرافی سه‌بُعدی هرچند که پیش از هرچیز برای تشخیص وضعیت جنین بوده، اما حال بسیاری از مادران از آن به‌عنوان وسیله‌ای که می‌تواند تصویری از چهره نوزادشان به آن‌ها بدهد استفاده می‌کنند. البته نمی‌توان گفت تعداد این مادران زیاد است؛ چرا که این‌کار هزینه‌بردار است. توان مالی بسیاری از مادران تنها به همان هزینه‌هایی که بارداری و زایمان برایشان دارد می‌رسد، اما برخی که در وضعیت مالی بهتری هستند و یا حواشی دوران بارداری برایشان اهمیت زیادی دارد، بیشتر خواهان داشتن تصویری از جنین‌اند.
ثبت خاطره
اهمیتِ داشتن تصویر از دوران جنینی کودک برای مادران، بیش از همه در تلاشی نهفته که آن‌ها برای ثبت یادگاری و خاطره از خود و فرزندشان انجام می‌دهند. مریم که سی‌ساله است در این‌باره به فرارو می‌گوید “تصویربرداری سه‌بُعدی از جنین را همه می‌توانند انجام دهند. اما من چون شنیده بودم که ممکن است بری نوزاد خطر داشته باشد انجام ندادم. چند عکس از کلیت جنین در یکی از مراجعاتم به پزشک گرفتم تا برای یادگاری باقی بماند و بعدها که فرزندم بزرگ شد به او نشان دهم.” هلیا 28 ساله نیز با اشاره به اینکه تلاش می‌کند تا همه‌چیزهای مربوط به کودکش را از ابتدا تا هروقت که بتواند ثبت و حفظ کند می‌گوید “من خیلی از کارهایی که شاید مادران دیگر در دوران بارداری‌اشان انجام می‌دهند –مانند تصویربرداری از شکم- را انجام ندادم. اما تا جای ممکن تصاویر جنینم را ثبت کرده و گرفتم. تصویر سه‌بعدی او که در اندازه سه در چهار است یکی از بهترین‌های آن‌هاست. دلیل آن هم این بود که دوست داشتم تصویر جنینی او را نیز در کنار تصاویر دیگرش نگه داشته باشم. برای این‌کار آلبومی درست کردم که همه چیزهای مربوط به فرزندم در آن جمع شوند.”
جنین‌ها به دنیای مجازی راه یافته‌اند
جز تصاویر جنین که در دست مادران و در آلبوم‌های خانوادگی نگهداری می‌شوند، پدیده دیگری نیز در حال گسترش است: انتشار تصاویر و فیلم‌هایی از جنین در فضای مجازی. اقدامی که تصاویر جنین را، که تا پیش از این برای پزشکان اهمیت داشت، به گستره بیشتری منتقل خواهد کرد. تصاویری که مادرانِ باردار از مراکز بهداشتی از جنین‌اشان تهیه کرده‌اند، می‌توانند بر روی فضاهای مختلف منتشر شده و دیگرانی آن‌ها را ببینند.
آتلیه‌هایی برای بارداری
اما داستان به همین جا ختم نمی‌شود. گذشته از آن‌چه مشخصا از یک جنین در شکم مادر و به مدد فناوری‌های پیشرفته ثبت می‌شوند، شاید بد نباشد در همین راستا به نوع دیگری از ثبت تصویر در دوران بارداری اشاره کنیم. رشدِ “آتلیه‌های بارداری کودک” نشان دیگری از اهمیت زیاد ما به تصویر دارد. در این رابطه با یکی از آتلیه‌های شناخته‌شده در تهران صحبت کردیم. یکی از مسئولین این آتلیهدر گفتگو با فرارو گفت: آتلیه‌های بارداری کودک در چندسال اخیر گسترش داشته‌اند. پس از رشد آتلیه‌هایی کودک –که مربوط به زمان بعد از تولد کودک می‌شد- حال زنان باردار تنها و یا به همراه همسرانشان به آتلیه‌های بارداری کودک رجوع می‌کنند تا از این دوران عکسبرداری کنند. این تصاویر در قاب‌های مختلفی ثبت می‌شوند؛ مثلا روی شکم مادر نقاشی –نقاشی بال فرشته یا گهواره- می‌شود. یا اینکه روی شکم مادر نوشته می‌شود Loading…. همچنین پاپیونی به شکم مادر می‌بندند و آن را مانند یک جعبه هدیه شکل می‌دهند و زیر آن تاریخ تولد بچه را می‌نویسند… . همه این کارها مادران باردار را خوشحال می‌کند. آن‌ها دوست دارند که روزهای دوران بارداری‌اشان نیز، در کنار دوران دیگر زندگی، ثبت و ضبط شود.
به اعتقاد برخی پزشکان و ماماها، نباید دغدغه مادران از سلامت فرزند به جمع‌آوری خاطره از دوران بارداری تغییر کند. آن‌ها استفاده از وسیله پزشکی، برای تشخیص مشکلات جنین، با هدف ثبت تصویر شخصی را یک معضل اجتماعی می‌دانند. اهمیت تصویر و ثبت تمام لحظات زندگی، از مواردی است که در سال‌های اخیر در همه کشورهای جهان رشد زیادی داشته است. بسیاری این روند را نه مختص به ایران، بلکه مختص به جهان می‌دانند. کارشناسان اجتماعی اما معتقدند که ولع ثبت تصویر و جایگزینی آن به‌جای خیلی چیزهای دیگر، در جامعه ما روند شدیدی پیدا کرده که یکی از دلایل آن ورود فناوری جلوتر از آموزشِ استفاده از آن است.