پس از پایان جنگ تحمیلی، جمهوری اسلامی ایران به تعدادی هواپیمای بمب افکن ضربتی سوخوی 24 دست پیدا کرد که این هواپیماها، مزیت خاصی را به نیروی هوایی کشورمان می داد؛ هواپیمای ضربتی با بالهای متغیر که توان پرواز در ارتفاع بسیار پایین و حمله به اهداف استراتژیک دشمن را دارند.
در ادامه نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران تعداد بیشتری از این هواپیمای ارزشمند را دریافت کرد و در کنار آن و با توجه به درس های جنگ 8 ساله، استفاده از مهمات دورایستا برای این هواپیمای تهاجمی در دستور کار قرار گرفت.
در این مطلب به دو نمونه از مهمات خواهیم پرداخت که نقش بسیار مهی در افزایش نقش آفندی نیروی هوایی ارتش داشته و در حقیقت به عنوان سلاح های استراتژیک نهاجا می توان از آنها نام برد. این دو سلاح یکی موشک ضد رادار KH-58 و دیگری بمب سنگر شکن KAB-1500 به عنوان سنگین ترین بمب هواپرتاب موجود در زرادخانه نهاجا است.
موشک KH-58
این موشک ضد رادار در زمان شوروی سابق مراحل طراحی و توسعه خود را گذرانده و از سال 1982 در نیروی هوایی ارتش شوروی سابق وارد خدمت شد. در دهه 1980 میلادی مدل ارتقاء یافته این موشک با عنوان KH-58U به خدمت ارتش شوروی وارد شد و مدل صادراتی آن نیز بر پایه همین موشک با عنوان KH-58E ساخته شد. در سالهای بعد چند مدل دیگر از این موشک برای بازار صادارات طراحی و ساخته شدند.
با توجه به ورود عمده این مهمات در اوایل دهه 1990 میلادی و عدم وجود اعلام رسمی در مورد مدل دقیق مورد خدمت در نهاجا می توان مدل در حال خدمت در ایران را گونه E تصور کرد. برد این موشک بین 40 تا 200 کیلومتر و سرعت آن در حدود 3.6 برابر سرعت صوت می باشد.
3.6 برابر سرعت صوت یعنی این موشک هر 1234 متر را در یک ثانیه طی می کند و فرضا، براي انهدام مجموعه هاي راداري سامانه دفاع هوايي پاتريوت آمريکا با بيشترين برد 160 کيلومتر، نهايتاً به 2 الی 2.5 دقيقه زمان با توجه به شرایط پرتاب نياز دارد.
برد این موشک همانطور که در بالا به آن اشاره شد از 40 تا 200 کیلومتر متغیر است و این عامل بستگی به ارتفاع رهاسازی موشک مورد نظر دارد. هر چه ارتفاع رهاسازی بیشتر باشد برد این موشک نیز افزایش پیدا خواهد کرد.
البته به دلیل توانایی بالای سوخوی 24 در پروازهای ارتفاع پایین و نفوذ به درون عمق دشمن نیاز آنچنانی برای افزایش ارتفاع به منظور بدست آوردن بیشینه برد نیز احساس نمی شود. سرعت بسیار بالا به همراه جستجوگر غیرفعال نصب شده در این موشک زمان واکنش برای دشمن را بسیار کاهش و احتمال برخورد موفقیت آمیز را بسیار افزایش می دهد.
این موشک از یک موتور سوخت جامد نیرو گرفته و وزن کلی آن 650 کیلوگرم و وزن سرجنگی آن 149 کیلوگرم ماده شدید الانفجار است. این موشک برای اولین بار نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران را به توانایی “سرکوب پدافند هوایی دشمن” مجهز کرد که یکی از مهمترین شاخصه های امروزی برای یک نیروی هوایی به شمار می آید.
با توجه به افزایش برد سامانه های پدافند هوایی در چند دهه اخیر لزوم وجود یک چنین قابلیتی در هر نیروی هوایی بسیار لازم به شمار می آید.
KAB-1500
امروزه بمب های سنگر شکن نقش مهمی در حملات هوایی بر علیه اهداف سطحی را به عهده دارند. در بسیاری از اوقات نیروی مهاجم تنها یک فرصت برای حمله به یک نقطه استراتژیک را دارد و باید در همان حمله ضربه کاری را به هدف وارد کند. هواپیماهای قرار گرفته در آشیانه های ضد بمب، سنگرها و ذاغه های مهمات، آشیانه های بتونی مخصوص سامانه های راداری و پست های فرماندهی و یا هر گونه هدف محافظت شده به وسیله ترکیباتی مثل بتون مسلح برای هر نیروی تهاجمی بسیار دردسر ساز هستند.
بمب های سبک وزن حتی با داشتن دقت بالا، از پس بسیاری از این اهداف برنخواهند آمد.
بمب KAB-1500L موجود در خدمت نهاجا که برای اهداف فوق مورد استفاده قرار می گیرند، از گونه هدایت لیزری بوده و در مجموع 1500 کیلوگرم وزن دارد. این بمب همانگونه که در بالا نیز به آن اشاره شد سنگین ترین بمب هواپرتاب نیروی هوایی ارتش به حساب می آید.
این بمب به طور معمول از ارتفاع 8 هزار متری پرتاب شده و می تواند مسافتی تا حد 17 کیلومتر را، بسته به شرایط پرتابی طی کند.
نحوه کار این بمب ها اینگونه است که به محض برخورد به سطح مورد نظر منفجر نشده و در هدف نفوذ کرده و سپس انهدام صورت می گیرد. برای هدفگیری این بمب هواپیمای سوخوی 24 به سامانه “کایرا” مجهز است که یافتن هدف و قفل بر روی آن را انجام می دهد.
این بمب پس از رها شدن توان نفوذ در 2 متر بتون مسلح و 20 متر خاک را دارد. وزن مواد منفجره به کار رفته در این بمب در حدود 440 کیلوگرم برآورد می شود. این وزن بالا به همراه شتاب حاصل از پرتاب و انفجار پس از نفوذ در هدف KAB-1500 را برای هر هدفی به یک کابوس واقعی تبدیل می کند.
موشک KH-58 در سمت راست و بمب KAB-1500 در سمت چپ در مقابل سوخوی 24 نهاجا مشخص شده است
در این حقیقت این دو سلاح کمتر شناخته شده در اختیار عقابان نهاجا، توان تهاجمی بسیار بالایی را برای ناوگان سوخوی 24 کشور به همراه آورده و نقش مهمی در افزایش توان بازدارندگی کشور ایفا می کند.