چگونه افراد را از روی ظاهرشان قضاوت کنیم؟!

البته امروزه به ما توصیه می‌شود که از روی ظاهر کسی را قضاوت نکنیم. عاقلانه هم همین است که افراد را از ظاهر آن‌ها قضاوت نکنیم. اما روانشناسان به تازگی یافته‌اند که صورت هر فرد می‌تواند دریچه‌ای به رازهای عمیق وجودی آن فرد باشد. حتی اگر شما از عمد چهره خود را بی‌حالت نشان دهید، صورت باز هم ویژگی‌هایی مانند شخصیت، سلامت و هوش شما را بازگو خواهد کرد.

ساختار صورت
کارمن لفِوِر از دانشگاه نورثومبریا می‌گوید: «ایده اصلی این است که زیست‌شناسی ما، مانند ژن و سطح هورمون، بر روی رشد ما تاثیر می‌گذارد. همین مکانیسم بر روی شخصیت ما نیز تاثیر می‌گذارد.»

ساختار استخوانی صورت را در نظر بگیرید. به پهنا، درازا و کشیدگی آن دقت کنید. لفور به این نتیجه رسیده که افرادی که میزان تسترون بالایی دارند، صورتی عریض‌تر با استخوان گونه‌های بزرگتر دارند. این افراد کمی روحیه خشن‌تر و شخصیت تهاجمی دارند.

رابطه بین حالت صورت و روحیه سلطه‌گری نیز بسیار جالب است. در میمون‌های کپوچین، هر چه صورت میمون پهن‌تر باشد، آن میمون رده بالاتری را در سلسله‌مراتب گروهی اخذ خواهد کرد. آماری جالب درباره فوتبالیست‌های حرفه‌ای نیز وجود دارد. کیث ولکِر از دانشگاه بولدر در کولورادو، جام جهانی 2010 را بررسی کرده است. او اخیرا نشان داده که نسبت پهنا و درازای صورت فوتبالیست‌های این جام، تعداد خطای هافبک‌ها و تعداد گل‌های مهاجمان را نشان می‌دهد.

(برای اینکه این محاسبه را خودتان انجام دهید، اندازه فاصله گوش تا گوش و اندازه بالای چشم را لب بالایی را مقایسه کنید. نسبت میانگین پهنا به درازا تقریبا 2 است. عدد مربوط به لینکولن 1.93 است.)

شاید همین نکته سرنخی برای آشکار ساختن انگیزه‌ها و رفتار افراد سیاسی باشد. لفور به صورت داوطلبانه از چندین نفر کمک گرفت تا ویژگی‌های روان‌شناختی روسای جمهور پیشین ایالات‌متحده را با اندازه‌گیری نسبت هر یک بررسی کند. او به این نتیجه دست یافت که حالت صورت میزان جاه‌طلبی و اشتیاق هر یک را منعکس می‌کند.

گونه‌های گوشتی
سلامت و سابقه پزشکی هم در صورت نمایان می‌شود. جزئیات این رابطه شگفت‌آور است. میزان چربی صورت حتی بهتر از اقدامات استاندارد دیگر مانند شاخص توده بدنی، سلامت جسمانی شما را نشان می‌دهد. افراد لاغرتر کمتر از بیماری‌های عفونی رنج می‌برند؛ حتی اگر هم مبتلا شوند، بیماریِ آن‌ها اذیت کننده نخواهد بود. میزان افسردگی و اضطراب هم در این افراد کمتر است. شاید دلیل آن این باشد که به صورت کلی سلامت روانی با سلامت جسمانی در ارتباط است.

گونه‌های گوشتی چگونه می‌تواند اطلاعاتی را درباره سلامت روانی شما بازگو کند. بندیکت جونز از دانشگاه گلاسکو معتقد است که درک جدید از نقش چربی‌ها در بدن می‌تواند این رابطه را توضیح دهد. او می‌گوید: «سلامت جسمانی شما به این معنا نیست که چه میزان چربی در بدن شما وجود دارد؛ در واقع، اینکه آن چربی‌ها کجا ذخیره می‌شوند مهم است.»

او سعی کرده تا این رابطه را در قالب میوه‌ها توضیح دهد. افرادی که از نظر ظاهری به میوه گلابی شبیه هستند از افرادی که شبیه سیب هستند، سالم‌تر هستند. دسته اول مقداری چربی در کفل دارند اما نیم‌تنه بالایی آن‌ها کمی لاغرتر است. دسته دوم در ناحیه پایین سینه، یک لاستیکِ یدک دارند! از این رو، بافت چربی در ناحیه سینه مولکول‌های التهابی را به وجود می‌آورند که می‌تواند به اندام‌های اصلی بدن آسیب برساند. در واقع، اگر صورت چاقی دارید، می‌توان حدس زد که در بخش‌های حساس‌تر نیز چربی انباشته شده است. حتی همان چربی صورت نیز خطرات خودش را دارد.

این علائم البته کمی آشکار هستند. اما نشانه‌های پنهانی هم وجود دارد. تفاوت‌های ظریف در رنگ پوست رازهای سلامتی را نیز افشا می‌کند. البته جونز و لفور تاکید می‌کنند که این مسئله رابطه‌ای با مسائل نژادی ندارد. در واقع، تفاوت‌های بسیار ریزِ رنگ پوست به آسانی قابل مشاهده نیستند، اما سبک زندگی را مشخص می‌کنند. اگر پوست شما کمی رنگ زرد یا طلایی دارد، می‌توان گفت که سلامت جسمانی شما در حالت جسمانی خیلی خوبی قرار دارد. کاروتنوئید رنگدانه‌های پوستی مرتبط با این مسئله است که در میوه‌ها و سبزیجات نارنجی و قرمز یافت می‌شود. لفور می‌گوید: «کاروتنوئید کمک می‌کند تا دستگاه ایمنی بدن قوی‌تر شود. اما اگر زیاد مصرف شود، لایه پوستی آن رنگ آن را زرد می‌کند. ما کاروتنوئید را نشان می‌دهیم، زیرا از آن‌ها در مقابل بیماری‌ها استفاده نکرده‌ایم.» همین مسئله با جذابیت فیزیکی فرد در ارتباط است.

زمانی که سرخ‌شدگی صورت به رنگ صورتی نزدیک است، چرخه مناسب خون در صورت نمایان می‌شود که نشان از سبک زندگی فعالانه است. همین نکته در زنان نشان از بارورى‌ آن‌ها است.

باهوش به نظر برسید
جونز معتقد است که این شواهد همواره در جلوی چشم ما وجود داشته است، اما ما نتوانسته‌ایم زودتر آن را کشف کنیم. همین مسئله باعث شده تا بحث «سیما شناسی» دوباره باز شود؛ بحثی که از زمان ارسطو کمرنگ‌تر شده بود.

این مبحث دوباره اعتبار به خود گرفته است. در عکس‌های سلفی گرفته‌شده، اطلاعات نهانی وجود دارد. در واقع، شاید بتوان از روی ظاهر، هوش فرد را با دقت بالا حدس زد، البته نشانه‌های هوش در افراد متفاوت محل بحث است. نمی‌توان ساده گفت که هر کسی عینک می‌گذارد، فردی باهوش است!

نکته جالب دیگری نیز وجود دارد، ارتباط بین شخصیت، سبک زندگی و ظاهر در طول زمان تغییر می‌کند. پژوهشی رابطه بین شخصیت و ظاهر را بررسی کرد. شرکت‌کنندگان آن متولد دهه 30 میلادی تا دهه 90 میلادی بودند. نتایج نشان داد مردانی که صورت آن حالت بچگانه دارند یا اصطلاحا «بیبی فیس» هستند در دوران نوجوانی کمتر روحیه سلطه‌گری دارند، اما این ویژگی به مرور زمان در آن‌ها بیشتر می‌شود.

علاوه بر این مسئله، پژوهشگران شواهد «اثر دوریان گری» را شناسایی کردند. در این اثر، با گذشت زمان، جنبه‌های شخصیتی خاصی بر روی صورت او به وجود می‌آید. در حالی در زمان جوانی چنین آثاری بر چهره او وجود نداشت. زنانی که تا دوران سی‌سالگی خود با شخصیت‌تر، جذاب‌تر و اجتماعی‌تر بودند و به تبع آن به تدریج از جذابیت فیزیکی برخوردار شدند، در دوران پنجاه‌سالگی خود نسبت به کسانی که در دوران جوانی زیبایی طبیعی داشتند، جذاب‌تر بودند. یکی از پاسخ‌های احتمالی آن این است که این افراد می‌دانستند چگونه بهترین حالت ظاهری خود را داشته باشند و از اعتماد به نفس کافی برای انعکاس این تفاوت‌های ظاهری نیز برخوردار بودند.

نمی‌توان گفت که صورت ما تنها یک محصول بیولوژیک است. درست است که ما نمی‌توانیم ژن‌ها و هورمون‌های خود را تغییر دهیم، اما با تصفیه شخصیتی و ارزش نهادن به خود درونی‌مان، صورت می‌تواند حقایقی درخشان را بازگو کند.