هـراز نـیـوز: مالیات همزاد و همراه جوامع بشری است زندگی اجتماعی خدماتی را از قبیل تامین امنیّت؛ایجاد اشتغال ؛پر داختن به شالوده ها و امور زیربنایی و مبارزه با فقر و بیکاری و بیماری طلب می کند که همه آحاد جامعه به نسبتی از آن منتفع می شوندوهم این فاکتور ها مشروعیت اخذ مالیاتها را از سو ی دولتها موجب می شود که همه در تامین آن باید مشارکت جویند .
در گذشته این مشارکتهادر قالب “بیگار”یا “بیگاری “انجام می شد که یک مالیات غیر نقدی محسوب می شد و این در دوران رضا شاهی بیشتر مشهود بود که مباشرین برای عمران و آبادی رو ستاها و شهرها و احیای با غات و مزارع توتون و چای و ایجاد اشتغال و نتیجتا”توسعه کشورنیر وها رابه رایگان وهمراه با اجبار به کارمی گمار دند که گا ها”با ضرب و شتم و سوی استفاده از قدرت دولتی همراه و خاطرات تلخ آن هنوز در اذهان سنین رضا شاهی مو جود است .
در عصر پیامبر اکرم صل الله علیه و آله قسمی مالیات به عنوان جزیه از غیر مسلمان تحت الحمایه حکو مت اسلامی اخذ می شد و امروز تحت عنوان خمس و زکات برای اداره حوزه های علمیه و…به تکلیف شرعی در ذمهّ مسلمانان است که باید پر داخت شود .مالیات درآغازاز پنچ هزار سال پیش از سرزمین موصوف به سوم یعنی منطقه جنوبی کشور امر وزی عراق بصورت باج و خراج مر سوم بوده است بطوریکه در ادبیات پارسی به زبان سعدی حکایتی برای هوشیاری ارباب معنی نقل می شود :
“غافلی را شنیدم که خانه رعیت خراب کر دی تا خزانه سلطان آباد کند بی خبر از قول حکیمان که گفته اند :هر که خدای را عزوجّل بیازارد تا دل خلقی بدست آرد خداوند تعالی همان خلق براو گمارد تا دمار از روز گارش بردارد”
آتش سوزان نکند با سپند +آنچه کند دود دل درد مند
به هر طریق وصول مالیات با همه تعارضّات همراه با تکامل بشری و گسترش زندگی شهرنشینی و افزایش خدمات ووظایف دولتی و تمرکز بیشتر دولتها در اداره کشور ها و توسعه علوم و فنون ؛عقلایی تر شده بطوریکه امروزه اخذ هر گونه وجهی به عنوان مالیات جز به تصویب پارلمان و نمایندگان مجلس میسر نیست .
مالیاتها امروز تحت عناوین مالیاتهای مستقیم (مالیات بردارائیها وارث و حقوق و در آمدها)و مالیات غیر مستقیم (مالیات برعوارضات گمرکی و سود بازر گانی و مالیات بر مصرف و فروش و سیگار و اشربه …)به حسب قانون مبتنی بر جداول و تعرّفه های مصّوب از صا حبان منافع اخذ می شود و به خزانه جهت انجام هزینه های دولتی از قبیل تامین امنیت ملی و انجام پر داختهای آتی و انتقالی و هزینه های جاری و عمرانی و پر داختن به زیر ساختها و تحصیل اهداف و آرمانها و ایده آلهای دراز مدت هزینه می شوداز میان انواع مالیاتها سهل الوصولترین آنها مالیات های تکلیفی است که به تقسیط 12 ماهه از صاحبا ن در آمد زیر مجموعه دولتها وصول می شود اماّ صرف نظر از تحلیل ها ی مالیاتی و منابع و مواخذ آنها گاها”تنازعاتی دربخش سازمانی با محیط پیرامون دیده می شودکه تحلیل آن برای شناخت گرههاخالی از لطف نیست . باید دانست که هر چقدر مالیات ها سهل الوصول تر باشد هزینه وصول آن برای ادارات مالیاتی کمتر شود نافع به حال دولتهاست در وصول مالیاتها علاوه بر اصل فوق دو اصل دیگری حکم فر ماست که یکی از آنها رعایت بار مالیاتی از اهم وظایف سازمانهای مالیاتی است که ازهر مودیّ متناسب بادرآمد و منافعی که ایجاد می کنداخذ شود نه آنکه براساس سهمیه مالیاتی هر شهر ستان بدون توجه به ظر فیتهامالیات وصول گر دد ودویم رعایت اصل عدالت مالیاتی است که از واحد های کسب و کار مشابه مالیات یکسان اخذ گر دد تا منشائ شائبه نشود که متنفذین سیاسی و اجتماعی
در پر داخت مالیات سهم کمتری دارند! گاه دیده می شود که مغایرتهای مالیاتی در واحد های هم صنف آنقدر بالاست که اگر اطلاعات مالیاتی هر صنف افشا شود عمق مغایرتها در پر داخت مالیاتها تاثر انگیز خواهد بود و این نه تنها منشائ تعارضّات مالیاتی است بلکه با اصل رصین عدالت مالیاتی به عنوان یک اصل مسلّم اسلامی در اخذ مالیاتها منافات خواهد داشت .
ازسویی گاها” ممّیزین مالیاتی هیچ ابزاری برای اندازه گیری دقیق وصول مالیاتها ندارند وبه شیوه کد خدا منشی اقدام به اخذ مالیات می کنند حال آنکه معیار های بسیاری هستند که می تواند ساز مانها ی مالیاتی را برای وصول مالیاتها مساعدت کنند از آنجمله:
الف-عوامل خارجی :نبض اقتصاد بارونق و رکود ؛میزان مطالبات سوخت شده ؛افزایش و کاهش مطالبات مشکوک الوصول ؛میزان چکهای برگشتی ؛کاهش یا افزایش تورم ؛می تپد و باانقباض و انبساط سیاست های پولی و مالی می چر خدواز پر داخت یا عدم پر داخت تسهیلات بانکی تاثیر می پذیرد و با میزان افزایش و کاهش تولید ملی و میزان جمعیت شهری و روستایی و کیفّیت و کمّیت جمیعتی و میزان درآمد سرانه همه و همه می توانند شاخص های اندازه گیری مالیاتی به شماآیند مثلا” افزایش رکود که افزایش تورم و گرانی را به دلیل عدم کاهش عرضه کالا و خد مات را به دنبال دارد لاجرم قدرت خرید مر دم کاهش یافته وکاهش قرت خرید مر دم سبب سقوط در آمد های و احد های کسب و کار شده در چنین شرایطی دولتها باید درر جهت کاهش تعر فه های مالیاتی گام بر دارند تابا ایجاد شوک میل به خریدرادرمر دم افزایش داده و نتیجتا”رونق کسب و کاررا بدنبال داشته باشند اماّاز آنجا که دولت بسیار فربه است و قادر به کاهش هزینه ها نیست و نمی تواند چر خش درستی داشته باشد بر افزایش مالیاتها پا می فشارد و لاجرم به تواتر بر رکود می افزاید و تعارضّات از هر سو بلند می شود و ساز مان امور اقتصادی و دارایی تحت سیاست مالی انقباضی همچنان بر اسب خویش می تازدودر جهت افزایش مالیاتهاست و متاسفانه می خواهند با اهرم فشار قوه قضائیه به مقصود برسند که احساس می شود نباید چنین شود .
تفاوت وصول مالیاتی دو رژیم گذشته و حال آنست که آنیکی در لباس زور مدارانه شاهنشاهی و اینیکی درهیبت اسلامیگری به فکر افزایش در آمد های مالیاتی هستند از حاصل دنیا به جز نام نمی ماند +بد بخت کسی که از او این هم نماند
ب-عوامل داخلی :یکی از معیار هایی که اداره اقتصاد و دارایی در اخذ مالیاتها می تواند در مورد کسب و کار اعمال کند دوری و نزدیکی واحد های کسب و کار به مر کز شهرها ؛تمر کز بازار ها ؛تعدادنیروهای کار و مساحت و احد های کسبی و…است وقیاس و سنجش واحد های کسبی همصنف و تد وین قواعد و ترتیباتی متناسب با واحد های کسبی که بعضا”ممیزین مالیاتی از آن غا فلند ودر سنجش واحد های کسب و کار مشابه می مانند! .
ج-بسط و گسترش دامنه منابع مالیاتی :یکی دیگر از موانع مالیاتی آنست که ماموران و ممیزین مالیاتی برای اخذ مالیاتهاکه هر روز حجم آن در حال افزایش هست تا شاید از کسر بودجه دولت و عدم تطابق درآمد ها و هزینه ها بکاهد مدام به چند منابع قدیمی و مودیّ بسنده می کنند و تمام فشار مالیاتی را روی این گروه مالیاتی مطیع؛ اعمال می کنند و بد نبال منابع جدید و گسترش منابع مالیاتی نیستند و این موجب افزایش فزاینده مالیاتی بر این قشر تسلیم خواهد شد و مخالفتهای پیدا و پنهان آنها را در پی خواهد حال آنکه عدالت مالیاتی حکم می کند که ما به دنبال منابع جدید مالیاتی و گسترش وصول مالیاتها از مودیّان تازه باشیم تاهمه اقشار جامعه را در پر داخت مالیاتها و اداره کشور مشارکت دهیم .
د-تعدیل نرخ های مالیاتی :
بالا بودن نر خ مالیاتی و گرانفروشی از سوی دولت یکی از موانع مالیاتی است دولتها که مشوّق تعدیل قیمت ها واحد های تجاری و تولیدی و خدماتی هستند خود نباید گر انفر وشی پیشه گیرند و با کاهش تعرفه های مالیاتی پر داخت را برای مردم آسان کنند مثلا”مالیاتهای که ازبخش کارمندی وصول می کنند و یا مالیاتهای که از کامیونها در یافت می کنند که متناسب با سنوات و افزایش استهلاک کمتر می شود وتعرّفه آن به اندازه ای است که راغب پر داخت مالیات می شود و این صنف زحمت کش را تحریض به پر داخت می نماید دولتها با کاهش نرخ های مالیاتی و افزایش معا فیت ها می تواند مشوّق واحد های تجاری و تولیدی به مشارکت در تامین هزینه های دولتی باشند که متاسفانه کمتر دیده می شود و گاهی مواقع بدلیل اعتراضات مالیاتی و حضور در شورای حل اختلاف هم هزینه وصول مالیات افزایش می یابد و هم نگرانیهایی در پی خواهد داشت و فر ًضا”هم اگر واحدهای درتامین درآمد های دولت و پر داخت مالیاتهااهمال کنند جای نگرانی نیست زیرا مجموعه درآمد ها و ثروتها و ارزش های آفریده شده در حوزه جغرافیایی ایران باقی می ماند وبه صورتی در مجموعه زندگی شهر وندان ما تاثیر می گذاردخطر آنجاست !که درآمدها ملی به صورت ارزهای نفتی برای امورات ناچیز همچون سیاحت در قاره ها از کشور خارج شود وبرای شهروندان ارو پایی و امریکایی فر صت اشتغال ایجاد کند ومر دم ایران از آن منتفع نشوند و یابه جایی هزینه درر امور زیز بنایی صر ف واردات کالاهای لوکس گر دد و وموجب افرایش رشد اقتصادی اقمار راقیه و رشد منفی ما گر دد که مفید به فایده نیست .
د-شفافیت ها در هزینه ها :اگر به پذیریم به قول حضرت امام خمینی رحمت الله علیه مر دم صا حبان اصلی انقلاب و کشورند و دولتمردان گار گزاران امین آنان لذا مالیات دهندگان و عامهّ باید آثار مالیاتی خویش را ببینند وقتی احساس می شود سوئ استفادهایی در بعضی از صدارتها ومدیریت کشور در حال تزاید است و رانت جوییها و بی نظمی هاو آنارشیست در هزینه های دولتی و تطاول بیت المال که یا از محل در آمد های عمومی و مالیاتهاست و یاازمحل انفال متعلق به ملت هرروز در حال ازدیاد است ویا اثر بخشی دولت کاهش یافته و دست یابی دولت ها به بر نامه های پنج ساله سوم و چهارو …همراه با انحراف بسیاری است و کارایی در واحد محصول و خد مت روند کاهشی دارد و بهر وری و رضایتمندی ملی که شالوده نظام است در حال نزول است و هرکس فارغ از مصوبات بر اسب خویش می تازد و به قول رهبری به “ریل گذاریها”اعتنایی ندارد وانتخاب مدیران نه بر مبنای شایسته سالاری بلکه به روال سلیقه و نفوذ سیاسی در کشور حاکم است که موجب افزایش بیکاری پنهان می شود(شخص سر کار است ولی به دلیل عدم تسلط بر کار عملا”کاری از او ساخته نیست و بازار پاداش و امتیازات برای جلب همکاری داغ است ) و صر فا” شخصی را که 3-2روز صندوق انتخاباتی رااداره کرد ه پست کلان اقتصادی و اجتماعی را به او واگذار کنیم طبیعی است که هزینه ها به هرز می رود و وبر نیاز دولتها به مالیاتها می افزاید و سبب افزایش هزینه های جاری و کاهش هزینه های عمرانی و نتیجتا”افزایش تورم و کاهش رشد اقتصادی وباز خورد آن افزایش نارضایتی عمومی می شود که برای نظام مبتنی برآرای عمومی عیب بزرگی است یکی از اهم و ظایف دولتها برای کاهش هزینها مدیریت هزینه ها و کنترل دقیق ترآنست اینکه در خارج از کشورسفرای ما چندین برابر یک کار شناس در داخل هزینه کنند و هیچ نظارتی بر هزینهای آنان نشود و یا در سفرهای خارجی رعایت انصاف نگردد و خاله و خالو و ایل و تبار فلان مسئول سیاسی و پار لمانی و مدیر عالی سفرهوایی کنندو از کیسه همین ملت به سفر و حضر روند و چشن های آنچنانی بگیرند و تحت عنوان سالگرد انقلاب و دهه فجر و 22بهمن و یا میهمانیهای استانی و شهر ستانی پر خرج بر پا دارند و هدایای آنچنانی توزیع کنند طبیعی است که مخارج بر درآمد ها پیشی می گیرد و موجب تورم و کاهش قدرت خرید مردم و فشار مالیاتی خواهد شد که سعدی علیه الرحمه در مائه هفتم هشتم هجری قمری حکایت کر ده است که :
بر حال آن مر د باید گریست ++که دخلش نوزده خر جش بیست
گاها” انچنان ریخت و پاش وجود دارد که خدا را از اینهمه کفر نعمت خوش نمی آید چه برسد به خلق الله مظلوم که دست شان بسته است و اعتراض شان به جایی نمی رسد تا این موانع اقتصادی و اجتماعی و فر هنگی و سیاسی مو جود است اعتراضات پیدا و پنهان مالیاتی هم ادامه خواهد داشت و با چوب و چماق و حبس هم نمی توانید جلوی به اصلاح” فرار مالیاتی” را بگیرید مگر آنکه العیاذ بالله “لینچانی” بیاید و”کائو چی”ساز مان مالیاتی را متنّبه سازدکه بی کفایتی ها را با فشارمالیاتی جبران سازیم
ترسم نرسی به کعبه ای اعرابی++این ره که تو می روی به تر کستان است
الفبای توسعه مالیات آنست که باید متناسب با توان و رغبت درونی مودیّ باشد نه با فشار و اهرم وزور چه اصالت با ملت است و مالیات فر ع آن؛ آنرا معکوس نکنیم
به بازوان توانا و قوّت سر ودست +خطاست پنجه مسکین نا توان بشکست
هر آنکه تخم بدی کشت و چشم نیکی +دماغ بیهوده پخت و خیال با طل بست
زگوش پنبه برون ار و داد خلق بده +وگر تو می ندهی روز دادی هست
ه-تقویت جایگاه حسابرسان :
بنای سازمان اداری برمبنای تئوری مستحکم بوروکراسی مبتنی تئوری “ماکس وبر” شکل گرفته تا کار ها بر پایه ها ی اصول علمی تقسیم کار و شایسته سالاری وضبط و ثبت و نگهداری اسناد و ار تقای نیر وی انسانی و ایجاد انگیزه وتخصص گرایی و رجوع به اهل فن در کار ها و…شکل گر فته اماّ در عمل با عدم اجرای بورو کراسی اداری روبروبوده و بهای چندانی بدان داده نمی شود بطوریکه علی رغم اینکه حسابرس حین خر ج و بعد از خر ج در سازمانها ی دولتی تعریف شده است اماّ در به دادن بدانها مماشات می شود آنان اعم از ذیحساب و حسابرسان داخلی و ساز مانهای حسابرسی به عنوان چشمان باز قوه مجریه و دیوان محاسبات وابسته به پار لمان همگی به عنوان چشمان بازملت باید آنقدر زهره و قدرت داشته باشند که هر گو نه انحرافات مالی رادقیقا”تا مراحل مستشاری دیوان محاسبات پی گیری کنند و منابع در آمدی ماراکه یا از محل منابع فسیلی تهیه می شود وبه علت بی کفایتی درهزینه درست آن ؛آنرا به غلط به “بلای منابع”تعبیر می کنند و یا از محل مالیاتها تامین می شود تباه نسازیم و با جر س قاطع و عملا”اثبات کنیم که اگر یک ریال از منابع مر دم هدر رود ویا خلخال شود و به پای همسری گذاشته شود؛ باز ستانیم و بیت المال باز گر دانیم انتظار هست به این نهاد های نظارتی بهای بیشتری دهیم و وزارت اطلاعات و بازرسی کشوربا قدرت نظارتی هر چه بیشتر بر هزینه منابع مو صوف داشته باشند تا به این حیف و میل ها پایان دهیم و در بهینه سازی هزینه های در آمدی حکو مت بکو شیم تا به تعارضّات و تزلزلّات درپر داخت مالیاتها پایان دهیم .
از حاصل دنیا به جز نام نمی ماند +بد بخت کسی که از او این هم نماند بدان ساز مانی (پادشاهی)که عدل نکند و نیک نامی توقع دارد بدان ماند که جو همی کارد وامید گندم دارد:
فر یدون فر خ فر شته نبود +به مشک و به عنبر سر شته نبود
به داد ودهش یافت آن نکویی+تو داد و دهش کن فریدون توایی
فریدون ز کاری که کرد ایزدی/ نخستین جهان را بشست از بدی/ بیاتا جهان را به بد نسپریم /به نیکی همی دست نیکی بریم/نباشد همی نیک وبد پایدار/ همان به که نیکی بود برقرار
دوست و عارف عزیز جناب آقای بامداد هاشمی که انشائالله بامدادو صبح صادق دوستی ما باشد از شعر شما حضّ بسیار بردم وازاین همه طبع لطیف شما در ارائه شعر فر دوسی که رحمت بر آن تربت پاک باد لذتّ بسیار بردم خو شا به حال شما که اهل شعر و شاعری و نوشتنید روز گاری به مسئول اداره ارشاد عرض کر دم و باز تکرار می کنم که شهر پر است از تبلیغات تجاری و پولی و مالی هیچ بحث فر هنگ و نوشتن نیست آیا بهتر نیست در کنار این همه بلبرد های عظیم تبلیغاتی چند تابلو فر هنگی هم نصب شود که از یکسو برزگان شهر مان را به ما معرفی کند و از سوی دیگر یک کلام و جمله از آنها قادر است شهری را بتکاند و دلی را بشوراند و بر حلقه ارادتمند ان به انسانیت و کمالات بیا فزایدختما” دوستان عزیز ارشاد اسلامی می دانند رسالت مهم شان تبلیغات است وبه کمال رساندن انسانها از حضیض نفس به علوّ طبع واصلا”انسان را به کمال رساندن از اهم رسالتهای شماست نه تبلیغات تجاری بلکه گاهی نصب و نقل یک جمله از بزرگان قادر است دلها را با شما همراه کند و جانها بیاراید و اسوه گذاری کند که عمده رسالت شماتحولّ جانها ست که بعضا” از آن غا فلند به هر طریق آثار شعر بیان شده جناب بامدادما را آنچنان دگر گون کرد که سطور فوق را به ایشان تقدیم داشته ایم انشائالله همیشه موفق بود ه باشند.
در محفل خود راه مده همچو منی را/افسرده دل افسرده کند انجمنی را . استاد فرزانه جناب صلواتی : از محبت شما نهایت سپاس رادارم بنده کوچکتراز انم که قابل باشم اما واقعیت تلخ همین است که فرمودید. درسالهای قبل جلو سینماویا پارک طلایی تابلویی بود که درکودکی همیشه در دل وجانم نفوذ داشت با این متن ( برای سلامتی هر روز نیم ساعت ورزش کنید) انچنان تاثیر مثبتی گذاشت که سالهاست ورزش سرلوح زندگیم شد.میتوانم حس کنم که اشعار و کلمات چگونه بر روح وجان مردم بخصوص نسل جوان تاثیر خواهدگذاشت امیدوارم پیشنهاد زیبای شما مورد اجرا در اید. ممنونم