وزیر امور خارجه درباره تحریم مجدد شرکت ملی نفتکش ایران از سوی اتحادیه اروپایی با وجود رفع تحریم آن در ماه‌‌های قبل و در پاسخ به این پرسش که آیا این اقدام غربی‌ها، نقض توافق ژنو مبنی بر عدم تحریم جدید نیست، به مهر گفت: این تحریم جدید نیست؛ اینها تکرار تحریم‌های قبلی است که یک حرکت حقوقی لازم دارد که دوستان ما به دادگاه می‌روند و رای می‌گیرند و براساس رای دادگاه، مشکلات فنی را برطرف می‌کنند و پاسخ دادگاه را می‌دهند؛ لذا از نظر حقوقی چندان نمی‌توان گفت توافق ژنو نقض شده است. ظریف تاکید کرد: در عین حال آنچه نقض شده، عقل است؛ چون این کار آنها خلاف عقلانیت است، به‌خاطر اینکه غربی‌ها هنوز به این درک نرسیده‌اند که تحریم‌ها برای خودشان هم به جای اینکه یک سرمایه باشد، یک نوع هزینه است که نمی‌توانند اهدافشان را پیش ببرند؛ من بیش از اینکه نگران یک یا دو مورد از این اتفاقات باشم، نگران این تفکر هستم. این اظهارات جواد ظریف باز هم نشان می‌دهد وزیر امور خارجه همچنان تلاش می‌کند از آنچه 3 آذر 1392 در ژنو انجام داد دفاع کند. به گزارش «وطن امروز»، این برای اولین بار نیست که جواد ظریف در مقابل انتقادات نسبت به افزایش تحریم‌ها پس از توافق ژنو، از این توافق دفاع می‌کند. با این حال اما به نظر می‌رسد اساسا در ایران دیگر این توافق فاقد اعتبار لازم است و دفاع از آن بی‌فایده است. توافق ژنو در واقع با شعار لغو تحریم‌ها منعقد شد. طرفداران دولت و حامیان مذاکره با آمریکا پس از این توافق، یک افق نزدیک را برای لغو همه تحریم‌ها تصویر کردند. آنها معتقد بودند توافق ژنو در مرحله اول مانع افزایش تحریم‌ها علیه ایران شد و همچنین توانست برخی تحریم‌ها علیه ایران را نیز کاهش دهد. در متن توافق ژنو نیز طرف مقابل متعهد شد تحریم جدید علیه ایران تصویب نکند. با این حال اما آنچه در عمل مشاهده شد؛ افزایش تحریم‌ها، به‌رغم انعقاد توافق ژنو بود. در حالی که ایران بر اساس توافق ژنو بخش مهمی از فعالیت‌های هسته‌ای خود را متوقف و تعطیل کرد اما در مقابل از زمان انعقاد توافق ژنو تاکنون آمریکا و اتحادیه اروپایی به بهانه‌های مختلف، تحریم‌های جدید علیه ایران تصویب کردند. در واقع شرط اولیه و بدیهی توافق نقض شد. در مقابل اما جواد ظریف در ایران هربار مدعی شد تحریم‌های اعمال شده «تحریم جدید» نبوده لذا توافق ژنو نقض نشده است! این‌بار نیز که اتحادیه اروپایی شرکت ملی نفتکش ایران را مجددا به لیست تحریم‌های خود افزوده است؛ آقای ظریف گفته است این تحریم خلاف توافق ژنو نیست اما بر خلاف «عقلانیت» است! کارشناسان به این اظهارنظر آقای ظریف، واکنش‌های مختلفی نشان داده‌اند. عمده انتقادات نسبت به این اظهارنظر، درباره نسبت توافق ژنو و عقلانیت است. در مجموع انتقادات صورت گرفته به این رفتار آقای ظریف در قالب چند محور قابل ارزیابی است:
1- پس از توافق ژنو، تحریم‌ها علیه ایران «بیشتر» شد. آقای ظریف چه تحریم‌های جدید را خلاف توافق ژنو تفسیر کند و چه نه، این یک واقعیت است که پس از 3 آذر 1392، تحریم‌های اعمال‌شده توسط آمریکا و اتحادیه اروپایی علیه ایران «بیشتر» شده است! در واقع بیشترشدن تحریم‌ها نشان‌دهنده ناکارآمدی و بی‌اعتباری توافق ژنو است. همان تحریم نخستین پس از توافق ژنو عملا کارکرد این توافق را از بین برد اما به دلایلی که همه می‌دانند؛ جواد ظریف تحریم‌های جدید را خلاف توافق ژنو نمی‌داند! براساس این موضع آقای ظریف، بدیهی‌ترین نکته افزایش تحریم‌ها این است که متن توافق ژنو آنقدر ضعیف نگاشته شده است که طرف غربی می‌تواند همزمان هم تحریم‌ها را بیشتر کند و هم وزیر امور خارجه ایران را وادار کند بگوید این تحریم‌ها خلاف توافق ژنو نیست! در واقع اگر ادعای آقای ظریف درباره عدم منافات تحریم‌های جدید با توافق ژنو را بپذیریم؛ آن وقت باید از او پرسید؛ این دیگر چه توافقی است که به‌رغم تعهدات الزام‌آور سنگین برای ایران اما امکان افزایش تحریم‌ها را به طرف مقابل می‌دهد؟! آیا چنین توافقنامه‌ای جای دفاع دارد؟ افزایش تحریم‌ها پس از توافق ژنو به‌گونه‌ای بوده که حتی در یک نوبت، عباس عراقچی نیز در اعتراض به این رفتار طرف غربی، به رادیو فرانسه گفت که این تحریم‌های جدید هم خلاف روح و هم خلاف متن توافق ژنو است! نکته مهم دیگر اینکه، این تحریم‌ها عدم حسن‌نیت طرف غربی در مذاکرات هسته‌ای را نشان می‌دهد. آنها از یک سو خواستار انجام تعهدات ایران هستند و از سوی دیگر به دنبال افزایش تحریم‌ها علیه ایران! نکته تاسف‌انگیز این است که در مقابل این رفتار طرف غربی، قرینه‌ای که حاکی از رفتار تقابلی وزیر امور خارجه ایران با این بدعهدی طرف غربی باشد؛ مشاهده نمی‌شود.
2- آقای ظریف براساس چه فرمولی تحریم شرکت ملی نفتکش ایران را مغایر توافق ژنو نمی‌داند اما همزمان معتقد است این اقدام خلاف عقلانیت است؟ آیا منظور آقای ظریف از عقلانیت آن است که طرف غربی دست به این قبیل اقدامات برای افزایش تحریم‌ها علیه ایران نزند؟! با توجه به اظهارات آقای ظریف، به نظر می‌رسد منظور او همین بوده است و البته این مایه تاسف است. ظریف به جای توصیه به غرب برای رعایت عقلانیت، موظف است مانع افزایش تحریم‌ها علیه ایران شود. پس توافق ژنو برای چه منعقد شد؟ عقب‌نشینی هسته‌ای برای چه هدفی صورت گرفت؟ بخش عمده‌ای از فعالیت‌های هسته‌ای ایران تعطیل شد تا توافق ژنو منافع مردم ایران را تامین کند! اکنون نه‌تنها این توافقنامه این منافع را تامین نمی‌کند که متاسفانه به خطری برای منافع مردم ایران تبدیل شده است! گویی توافق ژنو همانند طنابی است که دست‌های ایران را بسته است و دست طرف مقابل را برای اعمال هرگونه اقدامی علیه ایران باز گذاشته است. این چه توافقنامه‌ای است که حتی نمی‌تواند مانع افزایش تحریم‌ها شود؟! آقای ظریف اگر دنبال عقلانیت می‌گردد؛ باید توافق ژنو را به او آدرس داد! آقای ظریف باید در توافق ژنو به دنبال عقلانیت بگردد! توافقی که آنگونه که ظریف می‌گوید نقض نشده اما تحریم‌ها علیه ایران افزایش یافته است! بنابراین بهتر بود آقای ظریف به جای انتظار و چشمداشت از طرف مقابل، مطالبات و چشمداشت‌های مردم ایران را به گونه‌ای در توافق ژنو می‌گنجاند که اکنون نیازی به این قبیل گله‌های تاسف‌آور نباشد!
3- توافق ژنو اگرچه ایران را در یک بازه زمانی متعهد به انجام یکسری اقدامات کرده است اما یک توافقنامه رسمی مادام‌العمر نیست. اکنون که بیش از یک سال از اجرای این توافق می‌گذرد؛ شرایط برای قضاوت عاقلانه و واقع‌بینانه مردم نسبت به نوع مراوده و مناسبات با غرب آماده شده است. مهم نیست توافقی که جواد ظریف منعقد کرده نقض شده باشد یا نه؛ آنچه مهم است آشکار شدن ماهیت واقعی آمریکا و کشورهای غربی در مواجهه با ایران است! عقلانیت سیاسی در شرایط فعلی آن چیزی نیست که آقای ظریف در رفتار طرف غربی مشاهده نمی‌کند! عقلانیت سیاسی در شرایط فعلی درباره نوع رفتار خود ما معنی خواهد داشت. واقعیت آن است که اکنون در ایران یک نگرانی مهم در میان جامعه ایجاد شده است و آن احتمال خطراتی است که ممکن است توافقات احتمالی آتی برای کشور ایجاد کند. آقای ظریف چگونه می‌تواند به مردم تضمین دهد اشتباهات توافق ژنو را جبران خواهد کرد؟ بر اساس چه شواهدی می‌تواند به مردم اطمینان دهد ادامه این روند منجر به انعقاد یک توافق جامع مطلوب برای مردم ایران خواهد شد؟