بودجه94 وخداحافظی با یارانه!

هـراز نـیـوز: لایحه بودجه همچون روال همیشگی سالانه، طی روزهای أخیر دردستور کار رسیدگی وتصویب نهایی مجلس شورای اسلامی قرارگرفته است. بودجه سالانه کشور بعنوان برنامه مالی سالیانه ، آیینه تمام نمای برنامه ها،خط مشی ها و فعالیت های نظام بوده، نقش بسیار مهم وحیاتی در توسعه اقتصاد ملی ایفا می کند. دراین بین، یکی از نقاط بحث برانگیز و مورد مناقشه لایحه بودجه94 ، تبصره هدفمندی یارانه ها و طرح حذف یارانه بگیران با درآمد بالا می باشد. اشکال و خلاء اولیه لایحه و مشخص نبودن وضعیت هدفمندی، موجب ورود نمایندگان و بررسی آن در کمیسیون تلفیق شده است.

البته رویکرد دولت در این لایحه مبنی بر کاهش نرخ تورم، افزایش رشد اقتصادی ورفاه عمومی بوده که درجای خود قابل تقدیر وستایش است. انضباط بیشتروشفافیت در فصول لایحه، رساندن لایحه درموعد مقرر ـ که کمک زیادی به انضباط مالی می نماید- کاهش وابستگی به نفت در راستای اقتصاد مقاومتی، کاهش بودجه شرکت های دولتی نسبت به سال جاری درراستای قانون سیاستهای اصل44، پیش بینی تبصره هدفمندی و افزایش بودجه رفاه اجتماعی، از نقاط برجسته و مناسب لایحه می باشد. اما متأسفانه، همچنان وضعیت هدفمندی یارانه ها و حذف اقشار پردرآمد نامشخص ماند که سبب اعتراض و ورود مجلس و کمیسیون تلفیق دراین موضوع شد. طبق بند«و» تبصره 21 قانون بودجه 93 کل کشور، یارانه نقدی صرفاً به سرپرستان خانوارهای متقاضی که به تشخیص دولت نیازمند دریافت یارانه باشند پرداخت می‌شود. البته مجموع درآمد سالانه آنها نیز بایدکمتر از رقم تعیین شده توسط باشد. چنانچه پس از تحقیق مشخص شود که اشخاص با درآمد بیشتر از مبلغ فوق اقدام به دریافت یارانه کرده‌اند به میزان سه برابر یارانه دریافتی جریمه می‌شوند. حالا دولت این بند را از لایحه بودجه 94 حذف کرده است. ازسویی، مباحث چالش برانگیز وقابل تأملی از سوی کارشناسان، نمایندگان و دولت طرح گردید که موجب بروز برخی نگرانی ها در جامعه شده است. موافقان، دولت را برسیاسی کاری وبهانه برای عدم اجرا متهم می نمایند و بر حذف یارانه بگیران مرفه وثروتمند تأکید می ورزند. درطرف مقابل، برخی کارشناسان بر عدم امکان شناسایی دقیق درآمدهای بالا واحتمال وجود درصد خطای زیاد در حذف یارانه بگیران اصرار می ورزند.

به نظر می رسد تصمیم احساسی وغیرکارشناسی وغیرقابل اجرا در حذف برخی از دهک های درآمدی، مشکل ساز و بحران زا خواهد بود و ضروری است برنامه روشن و شفاف وجامعی برای شناسایی افراد پردرآمد ارائه گردد. سوالات وابهامات فراوانی وجود دارد که پاسخ آنان راهگشا خواهدبود. سازوکار شناسایی خانوارهای پردرآمد چیست؟آیا این طرح،تنها به حذف و محرومیت برخی از مشاغل خاص و کارگران وکارمندان منجر نمی شود؟ ملاک حذف یارانه افراد، درآمد سرپرست خانوار است یا مجموع اعضای خانوار؟ آیا عدد 2،5 میلیون تومان ،شاخص مناسبی برای تمکن افراد در وضعیت تورمی و رکود فعلی است؟ آیا رقم مذکور در خانواده های 2نفره با10نفره تفاوتی ندارد؟ حذف یکباره وناگهانی جمع کثیری ازمردم(احتمالاً 20 تا30 میلیون نفر) وایجاد فضای دوقطبی دارا وندار و شیوع استرس وتهییج در فضای جامعه، چه آثارفرهنگی واجتماعی خواهد داشت؟

درهرحال، روشن است طرح حذف یارانه برخی ازاقشارجامعه، به تنهایی موجب توزیع ثروت و عدالت اقتصادی نیست و دولت ومجلس باید در فرایند تصویب و اجرای طرح، بطور همه جانبه وکارشناسی ، با وارسی موشکافانه و راهکاراصولی گام بردارد تا تبعات جانبی آن دراقتصاد و سیاست حذف یا به حداقل برسد.

اکنون پس از سپری شدن بیش از3سال از اجرای قانون هدفمندی و واریز چهل وهشت نوبت یارانه نقدی(پرداخت170 هزار میلیارد تومان)، همه نگاه ها در روند تصویب قانون بودجه، به بند هدفمندی(تبصر21) خواهد بود، تبصره ای دارای ابهام در تصمیم جدی دولت در ادامه اجرای قانون هدفمندی درسال آینده، که بطور قطع و یقین در روند بررسی و نظرات موافقان ومخالفان و نماینده دولت روشن خواهدشد.