عبور جاده از پارک ملی گلستان به‌عنوان قدیمی ترین پارک ملی کشور باعث بروز مشکلات و هزینه‌های زیست محیطی فراوانی شده است.
 همشهری، در سال ۸۳ احداث جاده ای خارج از این پارک ملی به تصویب دولت وقت رسید که متاسفانه اجرای این مصوبه در سال‌های گذشته پیگیری نشده است و حالا خروج جاده بین‌ المللی استان گلستان به مشهد مقدس از این پارک کلید خورده و به زودی اجرایی می‌شود. پارک‌های ملی با سه هدف ایجاد می‌شوند که شامل حفظ و یکپارچگی یک یا چند اکوسیستم برای نسل‌های حاضر و آتی، حذف هر گونه بهره‌برداری یا سکونت زیان‌آور که موجودیت منطقه را به مخاطره می‌اندازد و فراهم‌آوری زمینه‌های لازم برای استفاده‌های معنوی، علمی‌، آموزشی و تفرجگاهی سازگار زیست محیطی و فرهنگی است.

براساس قوانین و مقرارت سازمان حفاظت محیط‌زیست ،دفتر حقوقی، (۱۳۸۰) و مقررات “ای یو سی ان” (۱۹۹۲)، عبور لوله‌های نفت، گاز، ریل‌های راه آهن، اتوبان و غیره در پارک‌ها کاملا ممنوع بوده و تنها احداث آن گونه تسهیلات و خدمات انسان ساخته در پارک‌ها مجازند که در خدمت مدیریت پارک باشند.

پارک ملی گلستان که مهم‌ترین کانون تنوع زیستی ایران به شمار می‌رود، آماج طرح‌های جاده‌سازی وارت راه و ترابری قرار گرفت.

پارک ملی گلستان یا جنگل گلستان منطقهٔ حفاظت شده‌‌ای در شرق استان گلستان و غرب استان خراسان شمالی است. پارک گلستان، قدیمی‌ترین پارک ملی ثبت شده در کشور ایران و پناهگاهی کم‌نظیر برای حیات‌وحش است که هزار و ۳۵۰ گونهٔ گیاهی و ۳۰۲ گونهٔ جانوری، از جمله نیمی از گونه‌های پستانداران ایران را در حدود ۹۰۰ کیلومتر مربع مساحت خود جای داده‌است. این پارک زیبا به خاطر دارابودن شرایط مطلوب از سوی سازمان‌های بین‌المللی به عنوان ذخیره‌گاه زیست‌کره به ثبت رسیده است.

اصلی‌ترین مسیر ارتباطی شمال کشور و استان خراسان (و یکی از محورهای ارتباطی تهران-مشهد) از این جنگل می‌گذرد. این جاده دقیقاً در طولانی‌ترین و گودترین دره این منطقه کوهستانی احداث شده‌است که از روستای تنگ‌راه در غرب پارک ملی آغاز شده و تا روستای دشت مماس با حد جنوبی پارک به سمت بجنورد امتداد می‌یابد. با توجه به قوانین پارک‌های ملی، طی سال‌های گذشته تلاش‌های زیادی برای خروج جاده از پارک انجام شده‌است و حتی ابتکار ، رئیس سازمان محیط زیست کشور و استاندار گلستان نیز وعده این طرح را داده‌اند. اما، وقفه در احداث جاده‌ای جدید خارج از پارک ملی صدمات فراوانی را به این پارک و گونه‌های جانوری آن وارد کرده است که جبران بسیاری از آنها سال‌های سال طول خواهد کشید.

از میان پارک ملی گلستان که یک پارک بین‌المللی است و از قوانین آن تبعیت می‌کند جاده ای عریض رد شده که اصلی‌ترین مسیر ارتباطی شمال کشور و استان خراسان و یکی از محورهای ارتباطی تهران-مشهد است.

مرتضی فرید ،معاون دفتر زیستگاه و امور مناطق سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور درباره تاریخچه خروج این جاده از پارک ملی گلستان می‌گوید: اولین نامه از سوی سازمان حفاظت محیط‌زیست درخصوص جاده پارک ملی گلستان توسط رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست آن زمان دکتر معصومه ابتکار در سال ۱۳۷۷ به وزیر راه و ترابری وقت ارسال و پیگیری‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست در خصوص خروج این جاده از پارک ملی گلستان آغاز شد.

فرید افزود: نهایتا در سال ۸۱ قرار بر آن شد تا گزارش‌هایی درخصوص مطالعه محور جایگزین انجام شود و در سال ۸۳ جاده جایگزین به تصویب رسید اما تلاش برای تامین اعتبار جاده جایگزین تا کنون ادامه یافت و در کنار همه این تلاش‌ها عریض‌شدن جاده با وجود مخالفت‌ها شدید و موضع گیری‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست در این خصوص ادامه پیدا کرد.

معاون دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط‌زیست بیان داشت: در تازه‌ترین اقدام مجمع نمایندگان استان گلستان طی نامه‌ای از دکتر معصومه ابتکار خواستند با توجه به اجرای پروژه خسارت زیست‌محیطی جبران‌ناپذیری ایجاد خواهد شد. در دولت آقای خاتمی مطالعات جاده جایگزین انجام شده‌است که از مسیر سه راهی کلاله-گلیداغ- آشخانه است که هم از نظر خطر سیلاب و هم از نظر هزینه راه‌سازی نسبت به مسیر جنگل گلستان مزیت دارد. خواهشمندیم این پروژه جایگزین با جدیت از طریق دولت و وزارت راه و شهرسازی پیگیری شود تا پارک بین‌المللی گلستان با گونه‌های کمیاب جانوری و گیاهی بیش از این دچار خسارت نشود.

معاون محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط‌زیست نیز در این باره گفت: این پارک ۹۰ هزار هکتار وسعت دارد و بیش از ۲۰ درصد گونه‌های گیاهی ایران و ۴۰ درصد گونه‌های جانوری کشور را در خود جای داده و اصلی‌ترین کانون تنوع زیستی ایران به شمار می‌رود که شمار تنوع گونه‌ای آن حتی در مقایسه با کشورهایی همچون انگلستان و اتریش نیز بیشتر است.

او یکی از مهم‌ترین خطرات زیست‌محیطی جنگل گلستان را وجود این جاده و حجم بالای تردد در آن عنوان و آمار کشته‌شدن پستانداران و حیات وحش پارک ملی گلستان در این جاده بسیار بالا ذکر کرد. بر اساس مصوبه‌هایی در دو دولت گذشته بر خروج جاده تاکید کرده و وزارت راه و شهرسازی را ملزم به اجرای این مصوبه کرده‌اند. با این همه مصوبه انتقال جاده پارک ملی به سه راهی «کلاله-گلی داغ-آشخانه» همچنان به دلیل نبود اعتبار خاک می‌خورد که با روی کار آمدن دکتر معصومه ابتکار، پیگیری‌های جدی توسط سازمان حفاظت محیط‌زیست در این باره انجام شده است.

این در حالی‌ست که حمید جلالوندی ،مدیر کل دفتر ارزیابی و اثرات زیست‌محیطی سازمان حفاظت محیط‌زیست می‌گوید: اقدامات لازم برای ارزیابی جاده پارک ملی گلستان انجام شده است. جلالوندی خاطر نشان کرد: قرار بر آن شده جاده در واریانت شمالی پارک به سه راهی «کلاله-گلی داغ-آشخانه» انتقال داده شود و سازمان حفاظت محیط‌زیست و وزارت راه و شهرسازی طی نامه‌ای از رئیس جمهور خواستار تامین اعتبار این جاده در بودجه سال ۹۴ شده‌اند.

او افرود: در دوران قبل از ریاست دکتر ابتکار در سازمان حفاظت محیط‌زیست موضوع خروج جاده مطرح و پیگیری‌های مقدماتی انجام شد. مدیر کل دفتر ارزیابی و اثرات زیست‌محیطی خاطرنشان کرد: متاسفانه با تغییر دولت، موضوع انتقال جاده مسکوت ماند و بحمدالله با پیگیری‌های مجدد سازمان حفاظت محیط‌زیست و همکاری وزارت راه و شهرسازی همچنین حمایت دولت جدید نتیجه ارزیابی زیست محیطی اعلام شده و در انتظار تامین اعتبار است.

در آخرین اخبار از انتقال این جاده اسماعیل مهاجر ،مدیر کل محیط‌زیست استان گلستان در ۲ آذر ماه ۹۳ درخصوص وضعیت جاده جایگزین پارک ملی گلستان گفت: خروج جاده بین‌المللی استان گلستان به مشهد مقدس از این پارک کلید خورده و به زودی اجرایی می‌شود. مدیر کل استان گلستان خاطر نشان کرد: پیش از سفر قریب‌الوقوع رئیس‌جمهور به استان گلستان در نیمه آذر ماه سال جاری دکتر سعید نمکی ،مشاور معاون برنامه‌ریزی و راهبردی رئیس‌جمهور و مشاور ریاست سازمان حفاظت محیط‌ زیست به‌اتفاق دکتر ابتکار و معاونان خود در خصوص آخرین بررسی میدانی و جاده واریانت شمالی پارک ملی و ذخیره‌گاه زیست‌کره گلستان وارد این پارک شدند.این بازدید از مسیر کلاله، گلیداغ، آش خانه (بجنورد) انجام شد.

در سفر رئیس جمهور به استان گلستان یکی از مواردی که دولت در استان گلستان پیگیری خواهد کرد بحث انتقال جاده (انتقال عبور وسائط نقلیه سنگین) از پارک ملی گلستان است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *