شاید هر کسی این پرندگان بی‌شمار را ببیند تصور نکند که گروهی در کمین هستند تا به شکارهای خاموش دست بزنند.
به گزارش سایت «دیده بان حیات وحش ایران»با شروع فصل سرما در نیمکره شمالی زمین، پرندگان مهاجر زیستگاه‌های در حال یخ زدن خود را به قصد یافتن غذا ترک و به عرض‌های جنوبی کره زمین و سرزمین‌هایی با اقلیم معتدل‌تر مهاجرت می‌کنند.
امسال نیز با شروع فصل سرما، مهاجرت پرندگان به فریدونکنار آغاز شده است. همزمان با ورود پرندگان خسته و گرسنه به شالیزارهای فریدونکنار در روزهای گذشته، صید و قتل عام پرندگان مهاجر توسط عده‌ای سودجو و منفعت طلب با انواع و اقسام روش‌های ناجوانمردانه از جمله نصب دام‌های هوایی نیز آغاز شده است. یکی از این روش‌های غیرقانونی و غیراخلاقی، نصب تورهای هوایی یا شب دام است که پرندگان در طول شب و بعضاً حتی در روز بدون هیچ انتخابی در نوع و گونه پرنده در این تورها به دام می‌افتند.
بسیاری از این پرندگان در فهرست گونه‌های حمایت شده و در معرض خطر انقراض قرار دارند که درنای سیبری، قوی فریادکش، قوی گنگ و قوی کوچک، عروس غاز، غاز پیشانی سفید کوچک، غاز پا زرد، اردک مرمری، اردک بلوطی، اردک سرسفید، بوتیمار بزرگ، آنقوت، طاووسک، پلیکان خاکستری، تنجه، اکراس، خودکا ابروسفید، خروس کولی دم سفید و پاشلک بزرگ و انواع پرندگان شکاری و جغدها از جمله آن‌ها هستند.
همچنین تعدادی از پستانداران نیز که همه ساله با ورود پرندگان برای شکار و تغذیه از پرندگان مهاجر در اطراف تالاب تجمع می‌کنند توسط صیادان به دام افتاده و به شیوه بی‌رحمانه‌ای کشته می‌شوند.
این پستانداران که عمدتاً گربه جنگلی، شغال، گورکن و شنگ هستند به دلیل پایین آوردن امنیت دامگاه، توسط صیادان با استفاده از تله‌های مخصوص زنده‌گیری شده و پس از به دام افتادن در تله برای سالم ماندن لاشه جهت استفاده در تاکسیدرمی، با ضربات چوب یا استفاده از سموم حشره‌کش کشته می‌شوند.
بر اساس گزارش‌های دریافتی از استان مازندران، همزمان با ورود پرندگان و آغاز صید غیرمجاز، بازار پرنده فروشان فریدونکنار نیز در حال آماده‌سازی و نوسازی است و فروشندگان این بازار در کمال خونسردی اقدام به رنگ‌آمیزی دیوارها، اعلام شماره تلفن و حتی تجهیز خود به دستگاه کارتخوان کرده‌اند!
این بازار بدون هرگونه نظارت به مرکزی برای فروش انواع گونه‌های جانوری بخصوص پرندگان مهاجر به‌صورت زنده و مرده تبدیل شده است، به طوری که پرندگان و پستانداران صید شده در سایر نقاط استان مازندران و حتی گلستان برای عرضه به این بازار منتقل می‌شوند.
«محمد علی الله قلی» فعال محیط زیست و کارشناس حیات وحش در این باره می‌گوید: تمرکز جمعیت‌های بزرگ پرندگان و نیز غنای تنوع گونه‌ای آنان در فریدونکنار مازندران این منطقه خاص را تبدیل به منطقه‌ای بی‌نظیر و حیاتی برای بقای پرندگان در سطح جهان کرده است و نمونه‌ای مانند فریدونکنار و سرخرود در هیچ کجای دیگر جهان وجود ندارد.
ناامنی دائمی و شدید سایر تالاب‌های شمال ایران به واسطه حضور شکارچیان – تالاب‌های مهمی مانند خلیج میانکاله در مازندران و تالاب گمیشان در استان گلستان – و خشک شدن قریب به اتفاق همه تالاب‌های کوچک و بزرگ در سراسر کشور به این تمرکز پرندگان در فریدونکنار بیش از پیش افزوده و در واقع فریدونکنار را به یکی از آخرین مأواهای باقی مانده برای انواع پرندگان مهاجر در کشور پهناورمان ایران تبدیل کرده است.
صدها هزار پرنده مهاجر از انواع پرندگان آبزی، کنار آبزی، غواص، حواصیل‌ها، درناها، عقاب‌ها، قوش‌ها، شاهین‌ها، جغدها، گنجشک سانان و غیره هر سال از منطقه فریدونکنار که در قلب شاهراه مهاجرتشان به سمت جنوب تا آفریقا قرار دارد، به عنوان یک ایستگاه استراحت به منظور تغذیه و تجدید قوا یا به عنوان سرزمینی که نیمی از عمرشان را در هر پاییز و زمستان در آن سپری می‌کنند، بهره می‌برند.
شهرت و کیفیت منحصر به فرد برنج فریدونکنار نیز مرهون حضور پرندگان مهاجر زمستان‌گذران در این منطقه است. کودیزه شدن و آفت زدایی طبیعی زمین‌ها و افزایش حاصلخیزی خاک شالیزارها به واسطه حضور جمعیت‌های پرندگان، تنها دلیل کیفیت بالای برنج این منطقه است.
محمد علی الله قلی می‌گوید: این بهشت پرندگان در محاصره عده‌ای خاص و معدود قرار دارد که منطقه را برای صید و استفاده از پرندگان قرق می‌کنند و کمتر کسی تا به حال از حضور میلیونی پرندگان در این منطقه با خبر بوده است.
بسیاری دانشمندان، ارگان‌ها و تشکیلات مرتبط با حفاظت از طبیعت در مقیاس بین‌المللی از منطقه فریدونکنار به عنوان سیاهچاله‌ای برای حیات پرندگان مهاجر یاد می‌کنند.
به گفته محمد علی الله قلی، در این منطقه پرندگان کمتر به وسیله تفنگ شکار می‌شوند اما در گروه‌های بزرگ در دام‌های هوایی و زمینی گرفتار می‌شوند. همین نبود صدای تیراندازی دورنمای به ظاهر امنی از این منطقه در ذهن پرندگان ایجاد می‌کند و موجب جذب پرندگان به این تنها منطقه به ظاهر امن می‌شود.
اما امسال حضور بموقع نیروهای حفاظت محیط زیست مازندران در این منطقه و شروع به اقدام برای حفاظتی که سال‌ها به حال خود رها شده بود، با وجود همه مشکلات و موانع پیش رو نقطه عطفی از حفاظت از زیستگاه‌های ارزشمند باقی مانده پرندگان مهاجر و این سرمایه طبیعی جهانی و ملی است.
این کارشناس حیات وحش می‌افزاید: اکثر پرندگانی که در اوایل و اواسط پاییز وارد منطقه می‌شوند جوجه‌ها و پرندگان نابالغی هستند که برای نخستین بار همراه والدینشان مهاجرت می‌کنند. این پرندگان که اکثر جمعیت کل پرندگان مهاجر را در این فصل در بر می‌گیرند هیچ تجربه و مهارتی در برابر تورهای هوایی و دام‌هایی که در سطح وسیعی از منطقه انتظارشان را می‌کشد، ندارند. علاوه بر اینکه این پرندگان جوان و سایر پرندگان بعد از روزها پرواز و صرف انرژی زیاد بشدت ضعیف و گرسنه شده‌اند و نیاز به تغذیه فوری دارند.
محمد علی الله قلی می‌افزاید: بدون تردید جلوگیری از صید در این زمان خصوصاً با دام‌ها و تورهای هوایی، موجب کاهش درصد بالا و قابل توجهی از میزان کشتار پرندگان مهاجر در کل فصل زمستان گذرانی خواهد شد.
سرشکارچیان مسلح در برابر محیط‌بانان
نیروهای یگان حفاظت محیط زیست مازندران در اقدامی بموقع و همزمان با آغاز فصل مهاجرت پرندگان با بیش از ۷۰ نیرو چهارشنبه دوم مهرماه برای جمع‌آوری دام‌های هوایی راهی منطقه فریدونکنار شدند.
اما همزمان با حضور محیط‌بانان بیش از ۱۵۰ نفر شکارچی همراه سلاح‌های خود در محل دامگاه فریدونکنار مستقر شدند تا از ورود محیط‌بانان و بازرسی از همه بخش‌های دامگاه جلوگیری کنند.
با حضور تعداد زیادی شکارچی مسلح و احتمال بروز درگیری مسلحانه، محیط‌بانان به بخش اصلی دامگاه فریدونکنار وارد نشده و تنها به جمع‌آوری بخشی از تورهای هوایی برپا شده در حاشیه دامگاه اقدام کردند و به نظر می‌رسید حضور پلیس می‌توانست مانع سرکشی شکارچیان در برابر محیط‌بانان باشد.