به انجام توافق خوشبین هستم
محمدجواد ظریف در گفت‌و‌گو با شبکه سی.سی.تی وی چین، نسبت به دستیابی به توافق جامع ابراز خوشبینی کرد. وزیر خارجه درباره دستیابی به توافق جامع تا 24 نوامبر گفت: دلیل اینکه من نسبت به انجام توافق خوشبین هستم این است که همه می‌دانند که گزینه جایگزین بدتر از انجام توافق است. در هر شرایطی تعدادی مخالف در همه پایتخت‌های امریکا، ایران و برخی کشورهای اروپایی وجود دارد.
در اثنای رایزنی‌های هسته‌ای ایران و 1+5 در نیویورک، یک رسانه امریکایی از طرح تازه‌ای خبر داده که از طرف امریکا و سایر کشورهای طرف مذاکره با ایران بر روی میز قرار گرفته است.
روزنامه نیویورک تایمز با اشاره به این پیشنهاد تازه به نقل از دیپلمات‌هایی ادعا کرده است: در صورت پذیرفته شدن این طرح جدید، ایران بدون کاستن از تعداد سانتریفیوژهای موجود در تأسیسات غنی‌سازی هسته‌ای، اتصالات مربوط به تزریق اورانیوم به این دستگاه‌ها را تغییر خواهد داد.
به نوشته این رسانه، مقامات امریکایی به موجب این طرح خواهان تغییر در اتصالات بین سانتریفیوژهای ایران شده‌اند تا در عین حال که غنی‌سازی اورانیوم در این دستگاه‌ها حفظ می‌شود، ایران بتواند آن‌ها را در تأسیساتی که مستقر هستند حفظ کند و بدین ترتیب دیگر سخنی از برچیده شدن سانتریفیوژها نباشد و از سوی دیگر طرف مقابل نیز بتواند مدعی شود که زمان گریز هسته‌ای ایران به‌اندازه‌ای که مد نظرشان بود افزایش داشته است.
این پیشنهاد که به وزیر امور خارجه کشورمان در نیویورک ارائه شد، در سایر رسانه‌ها و محافل خبری غرب هم مورد توجه قرار گرفته است. خبرگزاری آسوشیتد پرس به نقل از منابع آگاه دیپلماتیک اعلام کرد: بر اساس پیشنهاد جدید امریکا، ایران می‌تواند سانتریفیوژهای بیشتری داشته باشد، اما با شرایط تازه ای که توافق خواهد شد.
یک مقام امریکایی درباره این پیشنهاد می‌گوید: زمان بسیاری می‌برد که بتوان یک آبشار راه‌اندازی کرد و اتصال لوله‌ها به سانتریفیوژها به یکدیگر یک روند پرزحمت و زمانبر است. در همین رابطه کارشناسان غربی اعلام کرده‌اند که ایده تغییر در اتصال میان سانتریفیوژها به شکل‌های مختلف در مذاکرات غرب با ایران در بیش از یک دهه گذشته وجود داشته است.
ایران در مذاکرات هسته‌ای پایبند منطق است
این خبر که تاکنون با واکنش رسمی مقامات مذاکره کننده کشورمان و همچنین مسئولان غربی مواجه نشده است در حالی است که علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی در اظهاراتی تازه به انتقاد از سیاست‌های کج دار و مریز مقامات امریکایی در جریان مذاکرات هسته‌ای پرداخته و گفته است: اینکه امریکایی‌ها در آستانه مذاکرات هسته‌ای با حرف‌های نسنجیده و کودکانه قصد انحراف در بحث هسته‌ای را دارند، روحیه دیگر همان خوی استکباری امریکا است که وقتی در مبارزه با ایران عاجز شدند و در مذاکرات هم نتوانستند تحمیلی ایجاد کنند به باید و نباید‌های غیر منطقی در حد و اندازه فعالیت‌های هسته‌ای ایران روی آوردند و خط و نشان کشیدند. رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: اگر این اقدامات را به عنوان مانور مهربانی انجام می‌دهند باید این مسأله را فهمیده باشند که ایران در مذاکرات هسته‌ای پایبند منطق است و علاقه‌ای به کرشمه‌های سیاسی امریکا ندارد. وی با بیان اینکه ایران با گشاده دستی در مذاکرات حضور یافته افزود: مذاکرات هسته‌ای صرفاً بر پایه مقررات بین‌المللی که برای همه کشورها یکسان است مفهوم دارد نه با گردن کشی و گرانفروشی.
واکنش سناتورهای امریکا به طرح تازه
اما همزمان با انتشار گزارش‌ها درباره احتمال بررسی پیشنهاد تازه غرب در مذاکرات، ۳۱ سناتور جمهوریخواه در نامه‌ای خطاب به جان کری، وزیر امور خارجه امریکا از این موضوع انتقاد کرده و خواستار توضیح بیشتری درباره پیشنهاد جدید مقامات امریکایی به ایران شده‌اند. این سناتورها در نامه خود مدعی شده‌اند که امریکا برای دستیابی هرچه سریعتر به مصالحه هسته‌ای با ایران، مواضع خود را در مقابل این کشور تعدیل کرده و به صورت نرم روند مذاکرات را پیش می‌برد. سناتور جمهوریخواه مارک کرک، از تهیه کنندگان اصلی مصوبات مربوط به تحریم‌های ایران و یکی از امضاکنندگان این نامه، مدعی شده که طرح این ایده تازه در مذاکرات به این دلیل است که وندی شرمن، نماینده امریکا در مذاکرات و هیأت همراهش از حصول نتیجه ناامید شده‌اند و این «راهکارهای مبتکرانه» را به منظور مخفی کردن این واقعیت مطرح می‌کنند که نتوانسته‌اند ایران را وادار به توافق با یک گام برگشت‌ناپذیر برای حذف قابلیت تسلیحاتی کنند.
ظرفیت غنی سازی؛ چالش اصلی مذاکرات
سناتورهای امریکایی درحالی از طرح تازه مذاکره کنندگان با ایران ابراز نارضایتی می‌کنند که بحث ظرفیت غنی‌سازی ایران، مهمترین و چالش‌برانگیزترین موضوعی بوده که تاکنون به مانعی بر سر راه امضای توافقنامه نهایی با مذاکره کنندگان 1+5 تبدیل شده است. ایران بارها اعلام کرده که خواهان حفظ ظرفیت کنونی غنی‌سازی (19 هزار سانتریفیوژ نوع اول که در حدود 10 هزار عدد آن فعال است) می‌باشد و این ظرفیت را در بازه زمانی مشخص و متناسب با نیاز داخلی خود افزایش می‌دهد تا در پایان دوره توافق نهایی و جامع بتواند اورانیوم را به صورت صنعتی غنی‌سازی کند و بدین ترتیب نیاز رآکتور هسته‌ای بوشهر و همچنین سایر موارد تحقیقاتی و پزشکی را بر طرف سازد.
با این احتساب کشورمان به ده‌ها هزار سانتریفیوژ نیاز خواهد داشت که بخش عمده‌ای از آن در نیروگاه هسته‌ای بوشهر برای تولید برق به کار خواهد رفت. اما طرف های غربی مدعی اند که نیاز ایران به غنی‌سازی بسیار کمتر از این رقم است. آن‌ها معتقدند تهران باید ظرفیت غنی‌سازی خود را محدود به چند هزار سانتریفیوژ نوع اول نماید.
این موضوع در کنار بحث لغو تحریم‌ها از مهمترین دلایل ناتمام ماندن مذاکرات وین 6 بود که با تمدید گفت‌و‌گوها به مدت چند ماه دیگر، ایران و کشورهای طرف مذاکره اش رایزنی‌ها برای کاستن از این اختلافات را آغاز کردند. این در حالی است که وندی شرمن، پیش از دور تازه مذاکرات در نیویورک از اختلاف عمده دو طرف بر سر ظرفیت غنی‌سازی ایران خبر داده بود. وی به همراه ویلیام برنز، قائم مقام وزارت امورخارجه امریکا در روزهای گذشته با عباس عراقچی و مجید تخت روانچی، معاونان وزیر امور خارجه ایران در نیویورک گفت‌و‌گو کردند.
ادامه رایزنی های هیأت ایرانی با 1+5
گفت وگوهای هسته‌ای در فضای متأثر از پیشنهادات تازه غرب با دیدارهای دوجانبه مذاکره کنندگان کشورمان با مقامات غربی ادامه دارد. این دیدارها روز گذشته (شنبه) با ملاقات دیگری میان ظریف و اشتون ادامه یافت. در ادامه سیدعباس عراقچی و هلگا اشمید معاونان ظریف و اشتون دیدار کردند. معاونان وزیر خارجه کشورمان همچنین در دیدارهای دوجانبه با نمایندگان امریکا، روسیه و چین نیز گفت‌و‌گو کردند.