انتخابات هيات رئيسه شوراهاي شهر و چالشها

در حالي تجربه چهارمين دوره شوراها و گذشت 16 سال از عمر شوراهاي اسلامي شهر را پشت سر گذاشتيم كه به موجب اصل يكصدم قانون اساسي و نيز شرح وظايف و اختيارات شوراها ، سرشت وجودي شوراها بر شالوده تحقق ضرورت تسهيل و تسريع پيشبرد برنامه ها ي اجتماعي،عمراني،بهداشتي،فرهنگي،آموزشي و ساير امور رفاهي از طريق همكاري مردم با توجه به مقتضيات محلي نظارت شوراها به عنوان منتخبان مردم بر عملكرد محلي مسئولين حكومتي قرار دارد .

شوراها حلقه واسط مردم و دولت هستند و وظايف آنان به انتخاب شهرداران و دهياران و نظارت بر آنان محدود نمي شود، بلكه بررسي و شناخت كمبودها و نيازهاي اجتماعي ، اقتصادي ، فرهنگي و آموزشي و نيز برنامه ريزي در خصوص مشاركت مردم در امور و اقدام در خصوص تشكيل انجمن ها و نهادهاي اجتماعي ، امدادي ، توليدي و توزيعي ، ادارات دولتي ، از جمله اهداف و وظايف شوراها است.

در واقع شوراها تجلي و تبلور تحقق ضرورت شكل گيري تشكل مردم نهاد از سوي مردم براي ايفاي نقش نظارتي پارلمان  محلي است.اما اين ضرورت تا چه اندازه تحقق يافته است؟ تا چه اندازه شوراهاي شهر توانسته اند فراتر از محدوده ي تنگ شهرداري ها در راستاي  وظايف ذاتي خود گام بردارند؟تا چه اندازه شوراهاي شهر توانسته اند ضرورت افزايش مشاركت مردمي در تصميم گيري ها و برنامه ريزي هاي محلي براي پيشرفت همه جانبه و فراگير در حوزه هاي مختلف محلي را تسهيل و تسريع كنند؟

بدون شك علل و عوامل مختلفي مي تواند موجب كاهش كارامدي و افزايش ناكارامدي شوراي شهرها ، جنگ قدرت وفرسايش توان شوراها در انتخابات هيات رئيسه نه از طريق يك مكانيسم مبتني بر رقابت سالم كه بر اساس قواعد رقابت هاي ناسالم دارد.

به نظر مي رسد انتخابات هيـات رئيسه شوراها كه هرساله برگزار ميشود در خيلي از شهرها تبديل و شبيه بازي فوتبال شده است كه در آن يك عده با هر ترفندي حتي در جنگ نامشروع به پيروزي خود چشم دوخته اند ، عده اي تماشاچي كه با توجه به حركت توپ و چرخش بازي به سود هريك از رقباي مدعي و خواهان عضويت در هيئت رئيسه ، براي اين و آن هورا مي كشند.

در اين روند ، گاه و بعضي از اعضاي شورا از تفكر ، برنامه  ، شهامت و استقلال لازم براي اتخاذ كنش و واكنش در تصميم گيري براي انتخاب اعضاي  هيات رئيسه برخوردار نبوده و آراي آنان بادي به هر جهت است كه مي تواند تا دقيقه نود و حتي وقت اضافه ، سرنوشت بازي را تغيير دهد. در چنين شرايطي عده اي از افراد سهم خواه بيرون از شورا نيز با ايفاي نقش دلال و گروه فشار بر آن مي شوند تا به سود يا زيان شخص يا اشخاصي از اعضاي شورا با پيش شرط كسب منافع شخصي و باندي وارد بازي شوند.

از سوي ديگر گاه بعضي از شهرداران نيز به علت ترس از استيضاح و احتمال عزل از سوي اكثريت شورا ؛با جانبداري خود از اكثريت اعضاء و مجري اوامر و نواهي اكثريت بودن ، بيش و پيش از آن كه به منافع و مصالح  عمومي بيانديشد ، در جست و جوي راهي براي ابقاء خود به هر قيمتي هستنند.

 درانتخابات هيات رئيسه شوراها كه هر ساله برگزار مي شود ، بويژه براي انتخابات هيات رئيسه در شوراهاي شهر ، گاه از چند ماه قبل لابي هاي سياسي و اجتماعي براي پيروزي در رقابت ها شكل مي گيرد كه انرژي و توان شوراها را از توجه به اهداف اصلي شوراها در راستاي پيشرفت و توسعه امور محلي دور ساخته است.

دقت در جنگ قدرت در چارچوب شيوه هاي رقابتي ناسالم ، از اين واقعيت خبر مي دهد كه عضويت در هيات رئيسه و بويژه رياست شوراها گاه چنان اهميتي مي يابد كه موجب فراموشي اهداف و وظايف اصلي شوراها مي گردد.

لذا با توجه به اينكه اين نوع رفتار از دور اول شوراها بوده و هر دوره تنش ها بيشتر ازدور قبل مي شود  بهتر است تحقيقات علمي و دقيقي به عمل آيد تا راهكارهاي مناسب قانوني و مدني جهت تغيير اين نوع انتخاب با رويكرد انسجام و همدلي شوراها تدوين شود نه اينكه شاهد انتشار خبرهاي مختلفي مثل:عدم تشكيل هيئت رئيسه در فلان شوراي شهر ، به حد نصاب نرسيدن براي انتخاب هيات رئيسه، انتخاب نشدن بعضي از اعضاء شورا در هيچيك از كميسيونها به علت قرار گرفتن در اقليت باشيم. از اينرو اتخاذ راهكار مناسب قانوني جهت انتخاب شهردار و نحوه ي استيضاح و عزل شهردار  بگونه اي كه شهرداران اقتدار بيشتري داشته باشند و نيز تجديد نظر و اصلاح شيوه ها و آئين نامه انتخابات هيات رئيسه شوراها ، يك ضرورت است.