حجت‌الاسلام دکتر مرتضی واعظ جوادی مدیر بنیاد علوم وحیانی اسراء با بیان این که سوژه‌های دینی در کتاب‌ها کم‌رنگ شده است، گفت: فهم نادرست از دین سبب نگارش کتاب‌های سطحی‌نگر شده است.
حجت‌الاسلام والمسلمین مرتضی واعظ جوادی، مدیر بنیاد علوم وحیانی اسراء،با اشاره به ضرورت حضور دین در جامعه گفت: پرسشی که امروز در جامعه مطرح است، نسبت مراجعه مردم و جامعه اسلامی به کتب و منابع دینی است. دین اصلی‌ترین و اولین مؤلفه تشکیل جامعه ماست و جامعه اسلامی می‌خواهد همه جنبه‌های اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و … را از خاستگاه دین داشته باشد، اما چون دین یک حقیقت پیچیده و عمیق و دارای وسعت و گستردگی فراوان است، راهیابی به حقیقت دین و لایه‌های گوناگون آن کار آسانی نیست.
وی افزود: برخی تصور می‌کنند، چون حرف دین به راحتی قابل فهم است، توانایی این را دارند که از دین سخن بگویند و سخنگو و کارشناس امور دینی باشند؛ در حالی که مقوله فهم دین بسیار دشوار است و با وجود اینکه ظاهری روشن و آشکار دارد، باطنی بسیار عمیق و نهفته دارد که ژرف‌اندیشان باید به حقیقت آن راه یابند.
کتب سطحی‌نگر قدرت اندیشه دینی را بالا نمی‌برند
حجت‌الاسلام واعظ جوادی ادامه داد: این که در منابع دین ما، صراط مستقیم از شمشیر تیزتر و از مو باریکتر است، نشانگر آن است که عمق و وسعت دین به حدی نیست که هر فردی بتواند در آن ورود کرده و فهم داشته باشد. عده‌ای وارد دین می‌شوند و گوهرهایی را از دریای دین استخراج می‌کنند و عده‌ای دیگر نیز غور می‌کنند و در دریای دین غرق می‌شوند و فهم حقیقت دین برای آنها امکان‌پذیر نیست.
وی در ادامه بیان کرد: این مسئله وجود دارد که عده‌ای به دلیل علاقه‌ای که به دین دارند و به راحتی قابل دسترسی است، گاهی اوقات دست به قلم شده و کتاب می‌نویسند و از دین سخن می گویند، در حالی که این امر راحت و امکان‌پذیر نیست و یکی از دلایلی که مراجعه به کتب دینی و نه اصل دین کم شده، برای این است که مردم با وسعت و رشد فرهنگی که یافته‌اند، می‌فهمند که اظهاراتی که از ناحیه دین در برخی کتب می‌شوند، فهم نادرست برخی‌ها از دین است.
مدیر بنیاد علوم وحیانی اسراء با اشاره به کاهش آمار چاپ کتاب‌های دینی در کشور گفت: این آمار می‌تواند از یک جهت مثبت ارزیابی شود؛ چرا که مردم برخی از کتاب‌های دینی را سطحی پنداشته و دید مثبتی به آنها ندارند و کتبی که قدرت اندیشه دینی را بالا نمی‌برند و سطحی‌نگر هستند، براساس یک نگرش ضعیف به موضوعات دینی نوشته شده و طبعاً مورد توجه قرار نخواهد گرفت.
کتاب‌های مرتبط با حیات دینی جامعه مورد علاقه مردم هستند
حجت‌الاسلام واعظ جوادی ادامه داد: از طرفی این موضوع نیز باید روشن شود که کتاب‌های دینی که مورد مراجعه قرار گرفته و توجه جامعه اسلامی و دین‌مدار را به خود جلب می‌کند، چه کتاب‌هایی هستند و چه آثاری از عقبه نشر خارج شده‌اند که این بررسی‌ها نشان خواهد داد که چرا چاپ کتاب‌های دینی کم شده است.
وی افزود: البته نمی‌توان این واقعیت را انکار کرد که شرایط اجتماعی، سیاسی و فرهنگی جوامع هم در مراجعه یا عدم مراجعه به دین دخیل‌اند. اگر این شرایط مهیا باشد چه بسا مراجعه به دین به عنوان یک امر اثرگذار فراهم‌تر می‌شود.
حجت‌الاسلام واعظ جوادی تصریح کرد: برخی از کتب که با حیات دینی جامعه در ارتباط هستند و انسان‌ها با مراجعه به آنها حقیقت دین را آنگونه که هست، می‌یابند، بیشتر مورد علاقه است؛ به عنوان مثال کتاب «مفاتیح‌الحیات» آیت‌الله جوادی آملی، در حدود یک سال به یک میلیون تیراژ می‌رسد و این مسئله نشان می‌دهد که مردم علاقه‌مند به دین هستند و می‌خواهند جنبه‌های مختلف زندگی، معیشت و معاد خود را از دین الهام بگیرند و این دسته از کتاب‌ها که از متن دین سخن می‌گوید و به مباحث مختلف جامعه نیز نظر دارند، هرگز نسبت به آنها بی‌مهری نمی‌شود.
دین را در فضای سنتی خود محبوس کردیم
وی با بیان این که سوژه‌های دینی در کتاب‌ها بسیار کم‌رنگ هستند، اظهار کرد: متأسفانه ما دین را در فضای سنتی خود محبوس کردیم و اجازه ندادیم به صحنه‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و بین‌المللی راه یابند و این امر سبب می‌شود مراجعه به کتب دینی کم‌رنگ‌تر شود و در جامعه‌ای که به فضای بین‌المللی می‌اندیشد و خود را در عرصه فرهنگ جهانی حاضر می‌بیند، نمی‌تواند در نظام‌های سنتی اظهار وجود کند، بلکه علاقه دارد سوژه‌های جدیدی که در عرصه جهانی است، با دین پیوند خورده و از خاستگاه این موضوعات مورد توجه قرار گیرند و تفسیر و شرح مناسبی برای آنها پیدا شود.
مدیر بنیاد بین‌المللی اسراء گفت: در فضای حقوق بشر، آزادی قلم و بیان، ازدواج، طلاق و اشتغال و .. که با جریان‌های روز جامعه در ارتباط هستند، کمتر می‌توانیم از خاستگاه دین و از منظر فقه، اخلاق، علم فلسفه، کلام و عرفان نظرات جدیدی داشته باشیم و جامعه‌ای که در عرصه جهانی حضور دارد، وقتی ببیند دین در این زمینه‌ها رهنمودهای تازه‌ای ندارد، طبیعی است که توجهش به دین کم خواهد شد و از جمله مسائلی که جا دارد رسانه‌ها به آن بپردازند، این است که راه، نقد و نفوذی از خاستگاه دین به جریانات اجتماعی در ابعاد گوناگون انجام شود تا این سوژه‌ها از منظر دین رصد شوند.
افزایش یا کاهش آمار نمی‌تواند خوشحال‌کننده و یا نگران‌کننده باشد
وی با بیان این که اگر آمار صرفاً کم شود، دلیل بر حقانیت نیست، عنوان کرد: ممکن است با تبلیغ یک کتاب آمار فروش آن افزایش یابد، اما این پایدار نیست و امروزه باید توسعه پایدار را به عنوان اصلی‌ترین امر لحاظ کرد و منظور از آن این است که فرهنگ مراجعه به دین به اندازه‌ای توسعه یابد که به هیچ وجه، تزلزلی در آن رخ ندهد. به عنوان مثال اگر با انجام تبلیغ مراجعه به یک کتاب و فیلم و … افزایش یابد، دلیل بر این نیست که در این زمینه توسعه پایدار رخ داده است.
حجت‌الاسلام واعظ جوادی با بیان این که صرف افزایش یا کاهش آمار نمی‌تواند خوشحال‌کننده و یا نگران‌کننده باشد، اظهار کرد: اگر این موضوع تهدیدی باشد، باید به فرصت تبدیل شود. چون جامعه اسلامی ما به دین علاقه‌مند و معتقد هستند و این نحو از مراجعه یا عدم مراجعه آسیبی به اصل بنیان‌های دینی جامعه ما نمی‌زند. گرچه مسئولیت و پاسخگو بودن نظام از یک سو و متولیان فرهنگی از سوی دیگر، نباید اجازه دهند خلأ و نفوذی برای فرهنگ بیگانه به وجود آید، چرا که اگر مراجعه به حقیقت دین کم شود، جا برای فرهنگ‌های دیگر باز خواهد شد.
مدیر بنیاد بین‌المللی اسراء با تأکید بر جنبه‌های مختلف روزآمد کردن حققیقت دین و پیوند حقیقت دین با جریان‌هایی که در جوامع مختلف می‌گذرد، افزود: اکنون نحوه ارائه فیلم‌ها و کتاب‌ها وسیعتر شده‌اند و فضای مراجعه به سایت‌ها و فضای مجازی که از دین سخن می‌گویند و یا مجلات الکترونیکی افزایش یافته‌اند که در استخراج آمار کتاب‌های دینی نیز باید به آنها توجه شود و این فضا نیز مورد ارزیابی قرار گیرد.ایکنا