جناب آقای دکتر روحانی
ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران
با سلام و احترام؛
به استحضار میرساند شورای هماهنگی سازمانهای مردمنهاد زیستمحیطی شمال ایران به نمایندگی از 24 سازمان مردم نهاد در استانهای گیلان، مازندران، گلستان، خراسان شمالی و زنجان خواستار بررسی و پیگیری عاجل معضلات و چالشهای زیستمحیطی به ویژه در منطقه حاشیه دریای خزر میباشد. با توجه به اینکه هماینک دولت بزرگتری مجری و سیاستگذار توسعه در ایران است و همزمان بزرگترین ناقض حقوق محیط زیست نیز میباشد، حل بحرانهای این حوزه نیازمند یاری ریاست محترم دولت است.
در این راستا مهمترین چالشهای محیط زیست حاشیه دریای خزررا به شرح ذیل به استحضار میرساند:
چالش آلودگی منابع آبی
1. آلودگی منابع آب سطحی و زیرزمینی ناشی از تخلیه پساب کارخانجات صنعتی؛
2. جاری‌شدن فاضلاب منازل، سازمان‌ها و ارگان های دولتی یا خصوصی در آب دریا یا رودخانهها؛
3. جاری‌شدن شیرابه زباله‌های انباشته‌شده (عمدتاً در مناطق جنگلی) به درون آب‌های جاری رودخانهها و آب‌های زیرزمینی؛
4. پسابهای خطرناک ناشی از استفاده بیرویه از سموم و کودهای شیمیایی در بخش کشاورزی؛
5. آلودگی ناشی از فعالیت غیراصولی و دفع نامناسب پساب و پسماند استخرهای تولید ماهیان سردابی؛
6. پیشروی آب شور دریا به داخل آبخوان‌های ساحلی به دلیل برداشت بیرویه و غیرمجاز از منابع آب زیرزمینی؛
7. آلودگی ناشی از فعالیتهای اکتشافی و استخراجی در حوزه نفت و گاز در کشورهای حاشیه خزر
چالش تخریب منابع طبیعی
1. تخریب و آسیبرسانی به حوزههای آبریز و به ویژه طرحهای غیرکارشناسی انتقال آب از حوزه آبریز خزر به سایر استانها
2. احداث سد بر روی حساسترین مناطق اکولوژیک حاشیه خزر و تخریب زیستگاهها در محدودة سد
3. تغییر وسیع کاربریهای زمین به ویژه در مناطق جنگلی و مراتع و سودجوئی غیرمولد ناشی از آن
4. روند صعودی فرسایش خاک ناشی از مداخلات انسانی
5. قطع درختان و جنگلتراشی سیستماتیک به دنبال هماهنگی با مراجع به ظاهر متولی
6. برداشت بی رویه و مخربشن، سنگ، خاک و دیگر منابع طبیعی از معادن و رودخانهها
7. تخریب تالابها و بروز بحران در اکوسیستم تالابهای شمال ایران
8. گسترش بیضابطه و فاقد پیوست زیستمحیطی راهها و جادهها در مسیرها و مناطق بکر جنگلی و مرتعی
9. شکار غیرقانونی احشام و حتی گونههای نادر گوشتخواران و صید بیرویه آبزیان در کنار ناتوانی دستگاههای متولی در مقابله با آن
چالش کاهش تنوع زیستی
1. افزایش جمعیت گونههای جانوری و گیاهی در حال انقراض
2. کاهش بحرانی توان تجدید شوندگی جنگل ها و مراتع شمال به لحاظ کمی و کیفی
3. نابودی طیف وسیعی از گونههای گیاهی نادر
4. نبود بانک تنوع زیستی جانوری و گیاهی و در اختیار نداشتن آمار و اطلاعات دقیق از تنوع گونهها
چالشهای پیش روی سازمانهای مردم نهاد شمال کشور
1. مشکلات مربوط به اخذ مجوز سازمانهای مردمنهاد
2. ایجاد مانع در فعالیت و به ویژه ماموریتهای نظارتی سازمانهای مردمنهاد
3. همکاری کمرنگ دستگاههای متولی با سازمانهای مردمنهاد
4. مدنظر قرار ندادن نقش مردم، جوامع محلی و سازمانهای مردمنهاد در حل مسائل زیست محیطی و طرحهای توسعه
بدیهی است با عنایت به سرعت بالای گسترش چالشهای فوق الاشاره، هریک از این عناوین به زودی میتوانند به مواردی بحرانی مبدل شده و حتی امنیت ملی کشور را در آیندهای نزدیک مورد مخاطره قرار دهند. در این راستا به نظر میرسد اتخاذ سیاستها و راهکارهای ذیل ضروری باشد:
1. اجرای طرح ملی آسیبشناسی محیطزیست شمال ایران
2. تغییر رویکرد دولت در استفاده از منابع طبیعی به عنوان منابع درآمدی ( پایان دادن به طرحهای برداشت جنگل؛ راهسازی و دستور تجدیدنظر در مجوزهای برداشت معادن در ذخیرهگاههای زیستی)و رعایت مصوبهشماره24120ت/20147 مورخه 1/5/80 هیات دولت مبنی بر نقض مجوزهایی که منجر به کاهش سطح جنگل میشودو ماده 15قانون افزایش بهرهوری سازمان جنگلها و مراتع در برنامه قانون پنجم توسعه مبنی بر افزایش سرانه جنگل و ضریب حفاظتی
3. ایجاد تغییرات ساختاری در متولیان محیطزیست کشور به ویژه ضرورت تغییر نقش سازمان جنگلها و مراتع از نقش یک بهرهبردار مخرب به نقش حافظ جنگلها و مراتع
4. تقویت نقش و توان حاکمیتی سازمان محیط زیست به ویژه از طریق برقراری تعامل بیشتر با دستگاههای حاکمیتی از جمله شورای عالی امنیت ملی (نابودی جنگلهای شمال ایران به زودی به معضلی امنیتی بدل شده و حل آن نیازمند هدایت شورای عالی امنیت ملی خواهد بود) و سازمان بازرسی کل کشور
5. برقرای تناسب بیشتر مواد قانونی برنامههای توسعه ملیِ تنظیمی از سوی معاونت راهبردی ریاستجمهوری با ملاحظات زیستمحیطی و اکولوژیکی
6. فرهنگسازی و آموزش مردم در حوزههای مرتبط با محیط زیست به ویژه از سوی مقام محترم رئیسجمهور، مسئولین ارشد نظام و به ویژه صدا و سیما
7. مبارزه با حاشیه امن ایجاد شده برای متخلفین و متجاوزین به عرصه محیط زیست و منابع طبیعی کشور از طریق مساعی دولت در روزآمد سازی قوانین محیط زیست کشور و قطع دست رانتخوران در این حوزه
8. رسمیت بخشیدن به جایگاه مشورتی و نظارتی سازمانهای مردم نهاد مطابق اصل 50 قانون اساسی
شورای هماهنگی انجمنهای زیستمحیطی شمال ایران آمادگی دارد در صورت صلاحدید آن مقام محترم در تعامل با دستگاههای ذیربطنسبت به بررسی چالشها و تبیین پیشنهادات اقدام نماید.
در عین حال،مستدعی است نسبت به بررسی ویژه این موارد دستور مساعد فرمائید. پیشاپیش از حسن عنایت و توجه حضرتعالی کمال سپاسگزاری و تشکر را داریم.
منوط به اوامر عالی است./
با احترام و سپاس مجدد
شورای هماهنگی سمن های زیست محیطی شمال
رونوشت:
1- ریاست محترم سازمان محیط زیست کشور جهت استحضار و دستور
2- معاون محترم برنامهریزی و نظارت راهبردی رئیسجمهور جهت استحضار و دستور
3- دبیر محترم شورای عالی امنیت ملی جهت استحضار و دستور
4- وزیر محترم جهاد کشاورزیجهت استحضار و دستور
5- وزیر محترم نیروجهت استحضار و دستور
6- رئیس محترم کمیسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامیجهت استحضار و دستور
7- مدیرکل محترم بازرسی سازمان حفاظت محیط زیست جهتاستحضار و پیگیری
استانداران محترم گیلان، مازندران وگلستان جهت استحضار و پیگیری