در نشست مبتکرانه و تخصصی میان دانشجویان رشته ارتباطات و جمعی از خبرنگاران مازندرانی، از نقد رسانه‌های استانی تا بی‌اعتمادی دانشجویان به حوزه خبر مطرح شد.
این روزها حال و هوای رسانه‌های مازندران نیاز به نگرشی نو دارد.
در دورانی که همه خبرنگاران فعال و باسابقه از ورود بی‌ضابطه و بدون آموزش افراد به عرصه خبر گلایه دارند و در زمانی که مازندران به شدت از فقر خبرنگار حرفه‌ای رنج می‌برد حضور افراد تحصیل کرده با رشته‌های تحصیلی مرتبط در حوزه رسانه و خبر و ارتباطات یک نیاز ضروری است.
گلایه‌هایی که فعالان عرصه رسانه به حوزه حرفه‌ای خبر در مازندران وارد می‌کنند حضور خیل عظیمی از افراد به نام خبرنگار در این حوزه است که تنها اخبار روابط عمومی‌ها را پوشش می‌دهند و صفحات آگهی‌های روزنامه‌ها را پر می‌کنند.
در دورانی که هیچ نهادی متولی آموزش و پرورش خبرنگار حرفه‌ای نیست و نهادهای مانند خانه مطبوعات نیز توان ساماندهی افراد موجود در این سیستم را ندارد باید طرحی نو در انداخت.
در دورانی که نقد حرفه‌ای خریداری ندارد و خبرنگار نیز به رسالت خود واقف نیست، مدیر مسئول و سردبیر به حیات اقتصادی خود بیشتر از حیات حرفه‌ای و خبری اهمیت می‌دهند باید به دنبال شیوه‌هایی برای احیای هنر خبرنگاری و رسالت حرفه‌ای رسانه‌ای بود.
امروز که جایگاه روابط عمومی و خبرنگار بودن تغییر کرده و خبرنگار و رسانه‌اش مانند روابط عمومی عمل می‌کند و روابط عمومی خود را در جایگاه خبرنگار معرفی می‌کند وجود قشر تحصیل کرده خبر، رسانه و ارتباطات در این حوزه خالی است تا چالش‌های اصلی و نقدهای حرفه‌ای را به دنیای رنگ و رو رفته و رنگ باخته رسانه‌های مازندران بیاورد.
در دورانی که سطح تحصیلات فعالان عرصه رسانه مازندران چندان بالا نیست و افراد با رشته‌های تحصیلی مرتبط در این حوزه تنها به اندازه انگشتان یک دست هستند باید زمینه‌های ورود اقشار تحصیل کرده با رشته‌های تحصیلی مرتبط به این حوزه فراهم شود.
امروز نقد جدی نیز به حوزه دانشگاهی وارد است؛ دانشگاه‌ها به ویژه در حوزه علوم انسانی و در بخش ارتباطات تنها به مباحث تئوری محض تکیه کرده و دانشجویان را با فضای کسب و کار و حوزه عملی آشنا نمی‌کنند.
دانشگاه‌ها امروز تنها به کتاب و جزوه بسنده می‌کنند و دانشجویان در مقاطع مختلف را با این ابهام که قرار است چه سرنوشتی در انتظار رشته‌ای که چهار یا هشت سال برای آن وقت گذاشته‌اند تنها می‌گذارند.
همه اینها دلایلی بود که انجمن صنفی خبرنگاران شهرستان آمل از سال گذشته بنای خود را برای رسیدن به این هدف دنبال و تلاش کرد با گرفتن ارتباط با دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی راهکاری برای جان بخشیدن به فضای رسانه‌ای مازندران پیدا کند.
حضور در هر یک از دانشگاه‌ها و نهادهای آموزشی که به بهانه روز قلم، روز معلم و یا روز ارتباطات صورت گرفت تجربه‌ای ارزنده از تمایل این موسسات برای تربیت دانشجو و یا برگزاری دوره‌های آموزشی در حوزه، خبر، رسانه و روابط عمومی داشت اما در این زمینه موسسه آموزشی غیرانتفاعی سبز آمل که به نظر می‌رسد فعلا تنها دانشگاهی در مازندران است که کارشناسی و کارشناسی ارشد رشته روزنامه‌نگاری و ارتباطات اجتماعی را دارد پیشقدم این عرصه شد.
حضور هیئت مدیره انجمن صنفی خبرنگاران شهرستان آمل در این دانشگاه به صورت اتفاقی به هم‌نشینی و مصاحبت با دو تن از اساتید مطرح رشته جامعه شناسی و ارتباطات کشور منجر شد و با پیشنهاد دکتر تقی آزاد ارمکی جامعه‌شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و دکتر مهری بهار استاد گروه ارتباطات اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران نشست مشترک با دانشجویان این دو رشته در دانشگاه سبز ترتیب داده شد.
نشستی که با حضور اساتید و دانشجویان ارتباطات و علوم اجتماعی و هیئت مدیره انجمن خبرنگاران آمل صورت گرفت اگر چه ابتدای راه رسیدن به دستاوردهای مورد نظر بود اما طرحی نو در این عرصه نیز به شمار می‌رفت تا هر دو گروه که به گونه‌ای رشته کاری و تحصیلی آنان به هم مرتبط است برای نخستین بار در برابر یکدیگر به چالش و کنکاش بنشینند.
انتقادات وارد شده از هر دو گروه به گروه مقابل هر یک بحثی مفصل داشت که مسلما در صورت پیگیری‌های بیشتر می‌تواند به دست یافتن به راهکاری موثر منجر شود.
انجمن صنفی خبرنگاران آمل که به عنوان نماینده رسانه‌های مازندران به دنبال گروه‌های تحصیل کرده دانشگاهی مرتبط با حوزه رسانه و ارتباطات بود تشویق کرد که گروه‌های تحصیل کرده باید وارد فعالیت حرفه‌ای رسانه شوند و در مقابل گروه دانشجویانی بودند که به تعبیر دکتر بهار نمی‌دانستند قرار است چه سرنوشتی در برابر آینده شغلی‌شان باشد و به تاکید ایشان این دو گروه مکمل هم بودند برای رسیدن به یک هدف.
رسانه و دانشگاه
نعمت قربانی رئیس انجمن صنفی خبرنگاران آمل در این نشست با تاکید برقراری ارتباط میان رسانه‌ها و دانشگاه یادآور شد: امروز جامعه رسانه‌ای به اقشار تحصیل کرده نیاز دارد و این رویکرد انجمن صنفی است که می‌خواهد از این قشر بهره بگیرد.
وی با اشاره به اینکه دنیای امروز به سرعت در حال پیشرفت است و افراد تحصیل کرده در آن موفق خواهند بود خواستار تعامل بیشتر رسانه‌ها و قشر دانشگاهی برای افزایش کارکرد در این حوزه شد.
قربانی افزود: امروز رسانه‌های مازندران برای ورود به دنیای حرفه‌ای نیاز به آموزش در حوزه خبرنگاری دارند و باید بیشتر از قشر تحصیل کرده بهره بگیرند.
وی دنیای رسانه و دفاتر مطبوعات را کارگاه آموزشی برای دانشجویان این رشته‌ها توصیف کرد و گفت: رسانه‌ها و مدیران آن در مازندران از حضور دانشجویان در میان خود استفاده کنند.
خبرنگاران امدادگران اجتماعی
روزبه نصیری دبیر انجمن صنفی خبرنگاران آمل نیز با تاکید براینکه خبرنگاران امدادگران اجتماعی هستند و به سرعت در صحنه‌های اجتماعی حضور پیدا می‌کنند، بیان کرد: این سرعت عمل خبرنگاران و رسانه‌ها در سایه تلاش برای نوشتن رخ می‌دهد و دانشجویان باید بدانند که نوشتن گام اصلی برای ورود به عرصه ارتباطات است.
مدیر مسئول سایت استانی هرازنیوز با طرح این سئوال که چرا فارغ‌التحصیلان تحصیلات تکمیلی وارد فضای رسانه‌ای نمی‌شوند، اظهار داشت: امروز جای خالی دانشگاهیان و نخبگان در فضای رسانه‌ای مازندران خالی است و مطبوعات مازندران باید به این اقشار نیز توجه بیشتری داشته باشند.
وی تاکید کرد : 60 تا 70 درصد و در برخی موارد 90 درصد مطالب و تصاویر رسانه های نوشتاری در مازندران شامل سخنان مسوولان است ، اما نخبگان و دانشگاهیان کمترین سهم را از مطالب منتشر شده در مطبوعات دارند .
نصیری با طرح سوالی به دانشجویان گفت : چه دلیلی وجود دارد که دانشجویان کارشناسی ارشد رشته ارتباطات دست به قلم نمی برند و دغدغه هایشان را رسانه ای نمی کند ، کوتاهی از سوی کیست ؟ رسانه ها یا شما ؟
فقدان رابطه میان حوزه تئوری و تجربی در عرصه ارتباطات
الناز پاک‌نیا نایب رئیس انجمن صنفی خبرنگاران آمل نیز در سخنانی با بیان اینکه یک فقدان مشهود در حوزه تئوری و تجربی در عرصه ارتباطات و رسانه وجود دارد، عنوان کرد: این فقدان از طریق دو راهکار قابل بازیابی است یکی اینکه دانشجویان این حوزه با مطالعه عمیق‌تر در حوزه رسانه‌ها و مطبوعات خود را برای ورود به بازار کار آماده کنند و بدانند که در حوزه ارتباطات خوب گوش کردن و خوب نوشتن را باید یاد بگیرند.
خبرنگار خبرگزاری فارس در مازندران افزود: از سویی رسانه‌ها نیز باید بدانند دوره روزنامه‌نگاری تجربی به ویژه در مازندران به سر آمده است و حوزه رسانه‌های استان نیاز به ورود افرادی با رشته‌های تحصیلی مرتبط دارد.
پاک‌نیا نبود خبرنگار حرفه‌ای و تحصیل کرده را آفت رسانه‌های مازندران عنوان کرد و گفت: معتقدیم در این حوزه رسانه‌های مازندران نیاز به خبرنگاران حرفه‌ای دارد که می‌توانیم از دانشجویان این عرصه کمک بگیریم.
وی تصریح کرد: دوره اینکه خبرنگارانی مثل ما با شیوه استاد شاگردی وارد عرصه رسانه شوند رو به پایان است و باید کاری کنیم ضمن افزایش سطح سواد رسانه‌ها در مازندران از قشر تحصیل کرده نیز در این بخش استفاده کنیم.
عکس مغفول رشته ارتباطات
مجید نیکجو بازرس انجمن صنفی خبرنگاران آمل نیز با تاکید بر اینکه امروز در حوزه ارتباطات نقش فتوژورنالیست نادیده گرفته شده است، اظهار کرد: ارتباطی که در حوزه عکس در رسانه‌ها با مخاطب برقرار می‌شود به مراتب بیشتر از یک نوشته است.
وی افزود: امروز مطبوعات مازندران در حوزه عکس از عکس‌های حرفه‌ای استفاده نمی‌کنند و با ایجاد تغییراتی در کادر، مفهوم عکس را تغییر می‌دهند از سوی دیگر در حوزه دانشگاهی نیز کاهش واحدهای درسی فتوژونالیسم و نبود متخصص آموزش دهنده به این حوزه آسیب زده شده است.
مسئول سابق خبرگزاری ایسنا در مازندران با اشاره به اینکه دانشجویان ارتباطات بدون اینکه مبانی عکاسی را بگذرانند وارد مباحث فتوژورنالیست شده‌اند، یادآور شد: لزوم مطالعه دانشجویان در حوزه عکاسی و عکس در حوزه ارتباطات وجود دارد.
عدم خرید مطبوعات توسط مردم
بناگر مدیرمسئول هفته نامه پیام آمل که از سوی دانشگاه به این نشست پیوسته بود در سخنانی با یادآوری هزینه بالای چاپ و نشر مطبوعات در مازندران یادآور شد: این هزینه سنگین موجب می‌شود مطبوعات نتوانند به درستی و به موقع چاپ و توزیع داشته باشند.
وی افزود: از سوی دیگر مردم دیگر هزینه خرید مطبوعات را پرداخت نمی‌کنند و انتظار دارند به صورت رایگان روزنامه‌ها و مطبوعات در اختیار آنها قرار گیرد.
بناگر نبود اقبال عمومی به مطبوعات را برای بخش فرهنگی یک آسیب توصیف کرد.
نبود حرفه‌ای گری آسیب مطبوعات
رضا کسب‌ور سردبیر اخبار شبکه تبرستان و از اساتید دانشگاه سبز نیز در این نشست با بیان اینکه امروز آموزش تکنیک خبر برای چگونه نوشتن در پنج جلسه آموزشی سپری می‌شود، اذعان کرد: مشکل امروز ما نداشتن سواد رسانه‌ای در هر دو بخش است.
وی گفت: زمانی که مطبوعات حرفی برای گفتن نداشته باشند و نتوانند مخاطب را راضی نگه دارد مردم نیز هزینه‌ای برای خرید پرداخت نمی‌کنند و به سراغ مطبوعات کشوری و پرمحتواتر می‌روند.
کسب‌ور یادآور شد: از سوی دیگر دانشجویان نیز باید بیشتر مطالعه کرده و با رسانه‌های مختلف آشنایی داشته باشند.
صمدی معاون پژوهشی دانشگاه سبز از سخنرانان این نشست بود که بیان داشت: زمانی که ارتباطات مستحکم‌تر باشد روابط قوی‌تری شکل خواهد گرفت.
وی افزود: زمانی هم که نقص اطلاعات وجود داشته باشد مشکلاتی مانند مشکلات اقتصادی بیشتر خواهد بود.
این استاد دانشگاه یادآور شد: اگر به روزنامه‌ها و روابط عمومی‌ها اجازه فعالیت حرفه‌ای داده نشود از یک طرف روابط ناسالم شکل می‌گیرد و از سوی دیگر بیماری رواج پیدا می‌کند که باید برای آن دنبال دارویی بود.
افزایش زمینه‌های همکاری
دکتر محمود شارع‌پور رئیس دانشگاه سبز آمل نیز در سخنانی با اشاره به تاریخ تشکیل این دانشگاه یادآور شد: این دانشگاه بیشتر در رشته‌های ارتباطات استوار است و از سال 91 کارشناسی ارشد را وارد این دانشگاه کردیم و امیدواریم در آینده به سوی دکترای این رشته‌ها نیز پیش رویم.
وی با تاکید براینکه برخلاف موسسات دیگر از اقشار محقق جامعه برای رسیدن به هدف استفاده کردیم و بنا داریم فعالیت‌های پژوهشی را برای پربارتر کردن کارنامه عملی خود ادامه دهیم، افزود: این دانشگاه از معدود موسسات دانشگاهی مازندران است که مجله علمی پژوهشی دارد و هر سال هم به مناسبت‌های مختلف در دهه سوم اردیبهشت ماه برنامه روز ارتباطات گرامی داشته می‌شود.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه حرکت انجمن صنفی خبرنگاران آمل در معرفی انجمن و رسانه‌های مازندران و شهرستان برای ما ارزشمند بود، تصریح کرد: برگزاری یک کارگاه، سمینار و برنامه آموزشی با یک تشکل صنفی برای برقراری یک رابطه ارگانیک برای ما بسیار ارزشمند بود و امیدواریم بتوانیم زمینه‌های همکاری دانشجویان ارتباطات و انجمن صنفی را برقرار سازیم.
وی گفت: این عرصه را به کنشگران دو گروه واگذار می‌کنیم تا با دسترسی به شاهراه‌های ارتباطی بتوانیم به موفقیت افراد هر دو گروه کمک کنیم.
شارع‌پور تاکید داشت: آینده و عرصه جدید متعلق به عرصه ارتباطات است و شناسایی زمینه‌های همکاری دو مجموعه می‌تواند به این آینده کمک کند.
ضرورت ارتباط رسانه و دانشگاه
دکتر مهری بهار استاد گروه ارتباطات اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران که به همراه دانشجویانش میزبان بودند پیشنهاد مطرح شده درباره ارتباط میان رسانه‌ها و دانشجویان گروه ارتباطات را بسیار ارزنده توصیف کرد و گفت: متوجه شدیم که یک فقدان و خلا در رابطه میان دانشگاه به عنوان تربیت کننده تئوریک مباحث ارتباطات و رسانه‌ها به عنوان بخش عملی حوزه ارتباطات وجود دارد.
وی با تاکید بر استمرار این جلسات افزود: امیدواریم این ارتباط میان دانشگاه و رسانه‌ها برقرار شده و این خلا از میان برود.
بهار با اشاره به اینکه مهم‌ترین سئوال دانشجویان از ما این است که زمانی که فارغ‌التحصیل می‌شوند قرار است وارد کدام بازار کار شوند، یادآور شد: از رسانه‌ها می‌خواهیم بگویند دانشجویان چه کمکی می‌توانند به این قشر داشته باشند و در عوض نیز به دانشجویان بگویند چه می‌کنند می‌توانند از آنها بگیرند.
این استاد دانشگاه با اعلام اینکه نارسایی هم در بحث سرفصل‌های علوم ارتباطات وجود دارد، افزود: این سرفصل‌ها چه عمدا چه غیرعمد حذف شده و بسیاری از روش‌های کیفی ما وجود ندارد و می‌توان در این سرفصل‌ها تجدید نظر کرد.
وی تصریح کرد: یکی از آینده‌های شغلی دانشجویان همین ورود به عرصه ارتباطات و رسانه است که امیدواریم بتوانیم از نشست‌های هم‌اندیشی به راهکارهای جامعی در این زمینه دست یابیم.
حوزه ارتباطات جامعه پرحادثه ما رمق ندارد
دکتر تقی آزاد ارمکی جامعه‌شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با بیان اینکه جامعه ما پرحادثه و پر ماجرا است ولی حوزه ارتباطات آن رمق ندارد، گفت: این سوال خوبی است که مطرح شد و به نظر من باید بحث کنیم اینکه در اینجا کار رسانه‌ای می‌کنیم ولی همه چیز در خود می‌میرد و وقتی مفهوم مهمی مطرح می‌شود در همان کلاس یادداشت نشده و بیان نمی‌شود.
وی با تاکید براینکه این امر ربطی به حوزه سیاسی ندارد و بخش عمده‌ای از آن به ما باز می‌گردد، اظهار کرد: برای ارتباطات خوب است که مساله‌ای را عنوان و در جامعه از آن پرسش کنیم و این را بپرسیم که چرا در جامعه پرحادثه همه چیز را سیاسی می‌کنیم و اجتماعی نمی‌کنیم.
آزاد ارمکی تصریح کرد: چرا رسانه محلی خوب شکل نمی‌گیرد و این همه حادثه داریم اما نمی‌توان با آن ارتباط برقرار کنیم پس باید به هم کمک کنیم و در حوزه آکادمیک بیشتر حرف بزنیم.
وی در پاسخ به سئوال یکی از دانشجویان که پرسیده بود به رسانه‌ها اعتماد نداریم چون دروغ می‌گویند، گفت: در این حوزه ملاحظات سیاسی وجود دارد ولی آن را برجسته نکنید زیرا ربطی ندارد و بیشتر به این باز می‌گردد که خوب گوش نمی‌کنیم چون باور نداریم اتفاقی در حال رخ دادن است.
این استاد دانشگاه افزود: جامع ما سنتی نیست، مدرن هم نیست یک چیز دیگر هستیم، وقتی مدرنیم هزار جور مدرنیم و هزار جور روایت داریم پس نباید انتظار داشتیم حوزه ارتباطات و رسانه از آن پیروی کند.
وی یادآور شد: چرا در رسانه دروغ است چون ما به عنوان دانشجو و استاد واقعیت را نمی‌گوییم، وقتی حوزه اجتماع و جامعه واقعیت را بگوید حوزه سیاسی و رنگ آن فرو می‌پاشد.
این جامعه شناس بیان کرد: چرا سیاست غلبه دارد؛ وقتی کسی که کار تصویر می‌کند و عکس می‌گیرد واقعیت را در اختیار می‌گیرد وقتی واقعیت را گرفت دیگر اجازه نمی‌دهد تغییر کند.
وی با تاکید براینکه من نمی‌گویم سیاست نیست و اثرگذار نیست بلکه می‌گویم باید حرفه‌ای کار کنیم و حرفه‌ای درک کنیم تا سیاست رنگ ببازد، بیان داشت: ما با قدرت دیدن و اینکه بشنویم و ببینیم آن زمان واقعیتی از آن در می‌آید که پاسخگوی ماست.
آزاد ارمکی عنوان داشت: نباید دنبال عنصر بیرونی باشیم بلکه باید از درون خودمان و واقعیت اطرافمان دنبال خواسته‌های خود باشیم.
این نشست با مباحثی در زمینه کارکرد رسانه‌ها و انتقاد دانشجویان به وضعیت اطلاع‌رسانی و ارتباطات به پایان رسید و این انتقاد به رسانه‌های مازندران وارد شد که اجازه ورود دانشجویان را به بخش رسانه نمی‌دهند.
به پیشنهاد اساتید برای دوره بعدی نشست یک کارگاه عکاسی مستند اجتماعی از سوی انجمن صنفی خبرنگاران آمل برای دانشجویان برگزار شود و نیز نشست دوره‌ای بعدی نیز به تحلیل و بررسی وضعیت مطبوعات محلی مازندران اختصاص پیدا کند.
گزارش از الناز پاک‌نیا / خبرنگار فارس
حرکت خوب و امید وار کننده ای را آغاز کردید .از دغدغه شما برای ضعف رسانه ی استان متشکرم .
روابط عمومی شورا