مدیریت جهادی در پرتو مولفه های اسلامی

با صلوات بر محمد و ال محمد و به بهانه نامگذاری سال 93 به نام اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی از طرف رهبر فرزانه انقلاب حضرت امام خامنه ای (دامت افاضاته )  چند سطری به مقوله مدیریت جهادی در پرتو مولفه های اسلامی می پردازیم

مدیریت جهادی به عنوان الگویی برآمده از دل انقلاب اسلامی و با تکیه بر مولفه های هویتی ایرانی- اسلامی امروزه به عنوان الگوی مطلوب مدیریت در کشور در برابر نمونه های غربی الگوهای مدیریتی مطرح است.

اما متاسفانه علی رغم بومی بودن این نوع مدیریت و تاکیدات و اشارات مقام معظم رهبری نسبت به بسط و توسعه مدیریت جهادی همچنان این نوع مدیریت و مولفه های گفتمانی آن مورد اغفال واقع شده است.

در اینجا سعی کردیم  به برخی از مهمترین مولفه ها و ارزش های هویت ساز گفتمان مدیریت جهادی اشاره کنیم.

1- خدمت با نیت الهی: در مدیریت جهادی خدمت رسانی به مردمی نه برای کسب مال و مقام دنیوی بلکه در جهت قرب الهی و رضایت پروردگار انجام می شود و مدیر جهادی در قبال خدمتی که به مردم ارائه می دهد هیچگونه چشمداشت مادی و دنیوی ندارد و هدف خود را رضایت پرودگار خویش می داند.

2- رعایت تقوا: پايه‌ى همه‌ى خيرات در جامعه، تقواست. تقواى فردى؛ يعنى هر كس بين خود و خدا سعى كند از جاده‌ى صلاح و حق تخطى نكند و پا را كج نگذارد. تقواى سياسى؛ يعنى هر كس كه در كار سياست است، سعى كند با مسائل سياسى صادقانه و دردمندانه و از روى دلسوزى برخورد كند. سياست به معناى پشت هم اندازى و فريب و دروغ گفتن به افكار عمومى مردم، مطلوب اسلام نيست. سياست يعنى اداره‌ى درست جامعه؛ اين جزو دين است. تقواى سياسى، يعنى انسان در ميدان سياست، صادقانه عمل كند. تقواى اقتصادى؛ يعنى اگر هر كس براى گذران زندگى و ضمنا آباد كردن محيط خود مجبور است تلاش اقتصادى داشته باشد، راه درست را انتخاب كند.

3- احساس مسئولیت: یك نكته‌ى اساسى در اینجا وجود دارد كه همه‌ى ما باید به آن توجه كنیم – بنده بیشتر از شما به توجه به این نكته احتیاج دارم؛ همه‌ى شما هم به اقتضاى مسئولیت، احتیاج دارید – و آن، احساس تكلیف است؛ اخلاص نیت و عمل براى خداست. این اگر شد، همه‌ى مشكلات حل خواهد شد، همه‌ى راهها گشاده خواهد شد؛ این اگر شد، رحمت الهى و كمك الهى شامل حال خواهد شد؛ «ان تتّقوا الله یجعل لكم فرقانا» – همین آیاتى كه الان تلاوت كردند – این اگر شد، توهّم غلطِ انهزام در مقابل دشمن و تسلط دشمن از بین خواهد رفت. توكل به خدا، ارتباط با خدا – كه ناشى از این نیت خالص است – همه‌ى مشكلات را حل میكند.

4- تخصص، علم و درایت: تخصص می تواند افزایش بهره وری شود و توجه به علم زمینه را برای به روز رسانی خدمات و فعالیت ها آمده می کند و هر دوی اینها میسر نمی شود مگر در سایه درایت و کاردانی.

5- تداوم و استقامت در کار: مدیر جهادی به راحتی در برابر مشکلات دست ها را به نشانه تسلیم بالا نمی برد، بلکه از ناکامی ها و شکست ها پلی برای پیروزی می سازد و چونکه به درستی هدف و نیت خود ایمان دارد به حرکت خود ادامه می دهد تا به سر منزل مقصود برسد.

6- شوق خدمت و روحیه خدمتگزاری بی منت:  در مدیریت جهادی اصل بر خدمت رسانی به مردم و رفع مشکلات آنان است و مدیر جهادی در این راه از هیچ گونه اقدامی فروگذاری نمی کند و چونکه نیت او الهی و در جهت رضایت پروردگار است فعالیت خود را بدون هیچ گونه منتی انجام می دهد و در مقابل آن از مردم انتظاری ندارد.

7- انعطاف پذیری و سرعت عمل: در مدیریت جهادی سرعت عمل و رفع نواقص و کمبودها یکی از مولفه های مهم و حیاتی خدمت رسانی محسوب می شود. زیرا ایجاد وقفه در فعالیت ها و کار امروز را به فردا انداختن نتیجه ای جز نارضایتی مردم به همراه نخواهد داشت.

8- اعتماد به جوان ها در مدیریت: در مدیریت جهادی در کنار مدیران و چهره های با تجربه و کارآزموده سعی می شود که از جوانان نیز استفاده شود تا در آینده در صورت کنار رفتن مدیران با تجربه جامعه از نیروهای شایسته و کاردان تهی نشود و نیروهای جوان بتوانند جای آنها را پر کنند.

9- اعتماد به نفس و خودباوری: یک مدیر جهادی در درجه اول باید داری اعتماد به نفش و خودباوری باشد زیرا در غیر اینصورت نمی تواند برنامه های خود را پیش ببرد و تحت تاثیر فشارهای گروهی و جناحی از اهداف و برنامه های خود دور می شود.

10- ابتکار عمل و خلاقیت: خلاقیت و نوآوری داشتن در فعالیت ها و پرهیز از تکرار و الگو برداری از برنامه ها و راهکارهای دیگران یکی از مولفه های موفقیت در این نوع مدیریت محسوب می شود و مدیر جهادی باید شخصی خلاق و هوشمند باشد و در راه رسیدن به اهداف خود از روش های خلاقانه بهره بگیرد.

11- کار گروهی و مشارکت اجتماعی: در مدیریت جهادی سعی می شود که از تکروی و حرکت های انفرادی پرهیز شود و در مقابل بر کار گروهی و مشترک تاکید بسیار می شود.

12- توجه ویژه به محرومین و مستضعفین: محرومان و مستضعفان جامعه به عنوان اقشار آسیب پذیر و نیازمند جز اولین گروه های هدف و مرجع در حدمت رسانی محسوب می شوند.توامند سازی این اقشار و فراهم کردن امکانات رفاهی و برابر با سایر اقشار جامعه برای مستضعفان و محرومان جز اهداف اولیه مدیریت جهاید جهت برقررای عدالت اجتماعی محسوب می شود.

13- پرهیز از فساد و مراقبت از انحراف: در مدیریت جهادی پاکدستی مدیران و مسئولان یک اصل مهم و حیاتی است و عامل تداوم و بقای این نوع مدیریت محسوب می شود.

14- توجه به کیفیت و قانونمندی: رعایت قانون و خارج نشدن از مرزها و خط قرمزهای قانونی باید سرلوحه فعالیت های یک مدیر جهادی باشد و همیشه رعایت و احترام قانون را از یاد نبرد.

15- فرهنگ کار: ترویج و تقویت فرهنگ كار، تولید، كارآفرینی و استفاده از تولیدات داخلی به عنوان ارزش اسلامی و ملی با بهره‌گیری از نظام آموزشی و تبلیغی كشور… يك كشور اگر بخواهد عزت خود را، هويت خود را، منافع خود را، امنيت خود را به دست بياورد، احتياج دارد به ابتكار، به كار. با نشستن، با خوابيدن، با غفلت از اطراف، نميشود به اهداف عالى دست پيدا كرد.

16- وجدان کاری: وجدانِ كارى هم، جزئى از فرهنگ عمومى است كه بسيار پسنديده است. وجدانِ كارى، يعنى افراد يك جامعه، خود را در قبالِ آن كارى كه پذيرفته‏اند متعهّد بدانند و نوعى احساس وجدان نسبت به آن داشته باشند و سرِهم‏بندى و رفع تكليف نكنند و آن كار را به صورت كامل انجام دهند. اين‏ها از جمله‏ى خُلقيّات يك ملت است كه تأثيرش در زندگى و سرنوشت آن‏ها خيلى زياد است.

17- جهاد کاری: كسالت، كم‌كارى و تنبلى، يك انسان را، يك خانواده را، يك كشور و يك ملت را تباه ميكند. همه بايد كار كنند؛ كار جهادى.

اسماعیل رمضانی