«تابناک»به نقل از ال مانیتور نوشت: پیشنهاد ایران مواردی از جمله تعلیق غنی‌سازی بیست درصدی، قول تبدیل ذخایر بیست درصدی به میله‌های سوخت و دست کشیدن از اورانیوم مصرف شده در راکتور آب سنگینی که قرار است در اراک ساخته شود را در بر می‌گیرد. ال مانیتور مدعی است که این اطلاعات را از منبعی ایرانی دریافت کرده است که در گذشته اصالت خود را ثابت کرده است.
این تعهدات در کنار پذیرش افزایش بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باعث خواهد شد که غرب بتواند به این اطمینان برسد که ایران ناگهان به سمت ساخت سلاح اتمی خیز بر نمی‌دارد.
طرف ایرانی که به سبب درخواست محرمانه ماندن مذاکرات ژنو خواسته است نامش فاش نشود به ال مانیتور گفته است که وزیر خارجه ایران، پیشنهاد خود را در قالب دو مرحله شش ماهه ارائه کرده است.
در مرحله اول، ایران تولید اورانیوم بیست درصدی را متوقف می‌کند و تلاش می‌کند که ذخایر موجود خود را به میله‌های سوخت برای راکتور تحقیقاتی تهران تبدیل کند. ایران تاکنون بخشی از این 370 کیلوگرم اورانیوم غنی شده تا بیست درصد را به میله‌های سوخت تبدیل کرده و یا ذخایر خود را به این کار اختصاص داده است ولی در مورد توانایی فنی ایران برای انجام این کار تردیدهایی وجود دارد.
بنا به گفته این منابع، دیگر بخش‌هایی که در این پیشنهاد ارائه شده است، عبارتند از:
– ارائه اطلاعات بیشتر در مورد راکتور آب سنگین اراک و از جمله دسترسی آژانس برای نظارت بر ساخت آن. تکمیل این راکتور بارها به تاخیر افتاده است و اخیرا برای پایان سال 2014 برنامه‌ریزی شده است. در گذشته دسترسی آژانس به این راکتور محدود بوده است. بنا به گفته این منبع، می‌توان در زمان تکمیل این راکتور توافقی را با آژانس برای مدیریت سوخت مصرف شده در آن به سرانجام رساند. سوخت مصرف شده در این راکتور حاوی پلوتونیوم خواهد بود که می‌توان با آن هم بمب هسته‌ای ساخت. این توافق شبیه به توافقی خواهد بود که اکنون ایران با روسیه دارد و سوخت مصرف شده در نیروگاه بوشهر را به این کشور باز می‌گرداند.
– نظارت کامل بر تاسیسات غنی‌سازی در فردو که به یک مرکز تحقیقاتی تبدیل خواهد شد و مذاکره بر سر محدود کردن میزان تولید در تاسیسات هسته‌ای نطنز
– تصویب پروتکل الحاقی پیمان عدم اشاعه که امکان بازرسی‌های سرزده را فراهم خواهد کرد.
نمایندگان طرف مقابل به سوالات ال مانیتور در مورد جزئیات ادعایی در مورد پیشنهاد ایران پاسخی نداده‌اند و قول خود در مورد محرمانه نگاه داشتن مذاکرات در این مرحله حساس را یادآور شده‌اند.
این پیشنهاد هرچند ایده‌های جدیدی را در بر می‌گیرد ولی شامل درخواست‌های پیشین 5+1 برای خروج اورانیوم بیست درصدی از ایران، تعلیق فعالیت فردو و توقف کار تکمیل راکتور اراک نمی‌شود و اشاره‌ای هم به حجم ذخایر رو به افزایش اورانیوم غنی شده با غلظت پایین‌تر ایران نمی‌کند که اکنون به حدود ده تن رسیده است.
طرف مقابل پس از پایان مذاکرات هر چند از ارائه جزئیات مربوط به پیشنهاد ایران سر باز زد ولی رویکرد جدید ایران به مذاکرات را ستود. وندی شرمن معاون وزیر خارجه آمریکا که ریاست تیم آمریکا در مذاکرات را بر عهده دارد به سی ان ان گفته است که تیم ایران این بار با پیشنهادی مفصل و دارای جزئیات وارد مذاکره شده است که وی در مدتی که پیش از این با ایرانی‌ها مذاکره کرده است، شاهد آن نبوده است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود گفته است که ما و طرف ایرانی چارچوبی برای مذاکرات داشته‌ایم. ما مذاکراتی خواهیم داشت تا روشن شود که هدف نهایی مذاکرات چیست، گام‌هایی که باید برداشته شود کدام است و گام نخست اعتمادساز چگونه گامی خواهد بود.
پیش از این گفته شده بود که ایران با پیشنهاداتی جدی وارد مذاکرات خواهد شد ولی بر این نکته تاکید دارد که هدف نهایی مذاکرات در ابتدا روشن شود.
مقامات ایرانی همچنین گفته‌اند که می‌دانند کنگره آمریکا تحریم‌ها را در ابتدا لغو نخواهد کرد و این ایده در شرایطی که کنگره از تحریم‌های جدید سخن می‌گوید واقع‌بینانه به نظر می‌رسد. بعضی از سناتورهای آمریکایی طرح‌هایی را پیشنهاد کرده‌اند که به رئیس جمهور این کشور اجازه استفاده از نیروی نظامی علیه برنامه هسته‌ای ایران را می‌دهد. به همین سبب، پیشنهاد ایران بیشتر قطعنامه‌های سازمان ملل و نه قوانین آمریکا را هدف گرفته است.
البته طرف آمریکایی نیز باید گام‌هایی را در برابر اقدامات ایران بردارد که می‌تواند بعضی فشارها بر ایران را بر دارد و نیاز به موافقت کنگره آمریکا نیز ندارد. یکی از این گزینه‌ها برداشتن موانع خرید دارو توسط ایران از آمریکا و اروپا خواهد بود که هر چند ادعا می‌شود از تحریم‌ها مستثنا شده است ولی به دلیل نبود کانال مستقیم و مجاز بانکی بین ایران و بانک‌های اروپا و آمریکا به مانع برخورد کرده است.
آدام ژوبین رئیس دفتر کنترل دارایی‌های خارجی در وزارت خزانه‌داری آمریکا که مامور اجرای قوانین تحریمی ایالات متحده است برای اولین بار در ژنو در تیم آمریکایی مذاکرات حضور داشت.
شرمن در مورد چرایی حضور ژوبین در تیم آمریکایی حاضر در ژنو به سی ان ان گفته است: «دلیل حضور تیم مربوط به تحریم‌ها در این جا این است که ایران درخواست رفع تحریم‌ها را کرده است ولی آنها باید محدوده تحریم‌ها را بدانند، بدانند که الزامات تحریم‌ها چیست، آنها چگونه اجرایی می‌شوند و شیوه رفع آنها چیست و این که حفظ کدام تحریم‌ها از دید ما ضروری است.»