محمد اطبایی معتقد است: فیلم «گذشته» اصغر فرهادی، مناسب‌ترین فیلم ایرانی برای معرفی به آکادمی اسکار است.
این کارشناس بین‌المللی سینمای ایران در گفت‌وگویی با خبرنگار بخش سینمایی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، در پاسخ به اینکه، سینمای ایران فیلم مناسبی برای معرفی به اسکار دارد؟ گفت: بارها درباره ویژگی‌های فیلم مناسب برای معرفی به اسکار بحث شده است و پیش از هر چیزی باید فیلم یا فیلم‌های در نظر گرفته شوند که دارای کیفیت ساخت مناسب، قصه جذاب و جهان شمول، ظرفیت ارتباط با مخاطب بین‌المللی، موفقیت در عرصه‌های جهانی و پخش کننده معتبر آمریکایی را دارا باشند، بنابراین مجموع این فاکتورها می‌تواند معیار انتخاب مناسب‌ترین گزینه برای معرفی به بخش اسکار خارجی زبان باشد و تنها یکی از این ویژگی‌ها و یا حتی صرف نام و یا جنسیت کارگردان نمی‌تواند دلیل انتخاب نماینده ایران به اسکار باشد.
وی ادامه داد: اگر فیلم‌های به نمایش عمومی درآمده یک ساله اخیر را مرور کنیم، بی‌تردید با توجه به سلیقه‌ی افراد و صاحب‌نظران، آثار با کیفیت مختلفی وجود دارند اما همان‌طور که گفتم، غالب این فیلم‌ها،واجد همه شرایط لازم برای موفقیت در پروسه انتخاب اسکار خارجی را ندارند. شماری از فیلم‌ها علی رغم موفقیت در بازار داخلی، شانسی برای ایجاد ارتباط مناسب با مخاطب غیر ایرانی را ندارند و شماری دیگر هنوز در هیچ رویداد بین‌المللی به نمایش درنیامده‌اند.
اطبایی در پاسخ به اینکه گزینه‌های دیگر چیست؟ توضیح داد: مثلا فیلم «زندگی مشترک آقای محمودی و بانو» که در بخش مسابقه رسمی جشنواره‌ی فیلم «مونترال» حضور دارد، هنوز در ایران به نمایش عمومی درنیامده است و یا فیلم‌هایی مانند «برف روی کاج‌ها» و«قاعده‌تصادف» که به نمایش عمومی درآمده‌اند، هنوز در خارج از کشور به نمایش درنیامده‌اند.
وی تاکید کرد: با ذکر همه این موارد، به نظرم تنها فیلمی که دارای شانس بالایی در رقابت اسکار خارجی است، «گذشته» ساخته اصغر فرهادی است.
اطبایی در ادامه‌ی گفت‌وگو با ایسنا در پاسخ به اینکه آیا این فیلم می‌تواند به عنوان محصول فرانسه و ایتالیا و با حضور کارگردان ایرانی،از سوی ایران به آکادمی اسکار معرفی شود، به ایسنا گفت: اگر تنها مقررات اتحادیه اروپا را برای تعیین هویت ملی یک فیلم در نظر بگیریم، فیلم «گذشته» امتیاز لازم را برای یک تولید ایرانی بودن، ندارد اما مقررات آکادمی اسکار، داستان دیگری است.
وی تصریح کرد: فیلم «گذشته» با کارگردانی (3 امتیاز)،فیلم‌نامه‌نویسی (3 امتیاز)، بازیگر اصلی (3 امتیاز) و فیلمبردار ایرانی (1 امتیاز)، صدا (1 امتیاز) و حضور یک بازیگر فرعی ایرانی (1 امتیاز) 12 امتیاز دارد، اما مقررات اتحادیه اروپا حداقل 15 امتیاز را برای تولید یک کشور در نظر می گیرد. اما قوانین آکادمی برای اسکار خارجی، تصریح دارد که تنها کشور معرفی‌کننده فیلم باید تایید کند که بخش عمده کنترل خلاقانه‌ی فیلم توسط هنرمندان و دست اندرکاران تابع کشور مذکور صورت گرفته است و در مورد فیلم «گذشته» این نکته موضوعیت دارد.
این کارشناس بین‌المللی سینمای ایران تصریح کرد: بنابراین با توجه به این امکان دست کمیته انتخاب فیلم ایرانی به اسکار خارجی باز است و با توجه به ایرانی بودن کارگردان، فیلم‌نامه‌نویس، بازیگر اصلی، بازیگر فرعی، مدیر فیلمبرداری و صدای آن به راحتی می‌توان بخش عمده خالقان این اثر را ایرانی دانست بنابراین، ما از لحاظ مقررات آکادمی اسکار،هیچ منعی برای معرفی فیلم «گذشته» نداریم.
وی در ادامه یادآور شد: نکته دیگر آنکه، علی رغم شانس این فیلم جهت معرفی از طرف کشور فرانسه، اصغر فرهادی مایل است تا «گذشته» از طرف ایران به اسکار معرفی شود. موفقیت‌های مختلف فیلم در عرصه‌های بین المللی در چند ماه اخیر، دریافت جایزه اسکار توسط فرهادی و داشتن یک پخش‌کننده معتبر و قوی آمریکایی مانند «سونی پیکچرز کلاسیک» نباید دیگر تردیدی در معرفی این فیلم به اسکار باشد.
اطبایی در عین حال توضیح داد: البته ما نمونه تقریبا مشابهی مانند فیلم «عشق» میشل هانکه داریم که شرایطی مانند فیلم «گذشته» داشت و به جز کارگردان و یکی از تهیه کننده‌های اتریشی آن، بقیه عوامل فرانسوی بودند اما اتریشی‌ها پیش دستی کرده و این فیلم را از طرف کشور خود به آکادمی معرفی کردند.
این کارشناس بین‌المللی سینمای ایران اظهار امیدواری کرد: کمیته‌ی معرفی فیلم ایرانی به اسکار مسائل ملی را بیش از هر چیزی در نظر بگیرد و با یک تصمیم درست و منطقی، فیلم «گذشته» را با هویت ایرانی به اسکار معرفی بکند.
اطبایی در بخش پایانی این گفت‌وگو در پاسخ به اینکه چرا بحث معرفی فیلم به اسکار در ایران، خصوصا در سالهای اخیر دچار حاشیه شده است به ایسنا گفت: مشکل از آنجا ناشی می‌شود که اساسا، شیوه‌ی ارایه‌ی فیلم ایرانی به آکادمی اسکار، دچار مشکلاتی است. حضور یک نهاد دولتی در روند معرفی فیلم، شبهاتی را در چند سال اخیر به وجود آورده هر چند مقررات آکادمی بر دولتی و یا غیر دولتی بودن این سازمان، هیات داوری و یا کمیته صراحت ندارد اما با توجه به تجربه‌های ناخوشایند سالهای اخیر، خانه سینما مناسب ترین نهاد برای معرفی فیلم ایرانی به اسکار است. حتی اگر نیت این دوستان را همواره خیر بدانیم، تجربه نشان داده که یک نهاد دولتی استقلال عمل یک نهاد صنفی را در چنین حوزه‌هایی ندارد.
وی یادآور شد: اگر در مقطعی بنیاد سینمایی فارابی این وظیفه را به ضرورت زمانه به عهده گرفت، دیگر سال‌هاست که این ضرورت موضوعیت خود را از دست داده و داستان مانند فعالیت‌های دیگر بنیاد در حوزه‌هایی است که بخش خصوصی اولویت بیشتری برای کار داشته اما مدیران فارابی در دو دهه اخیر هم‌چنان بر ماموریت‌های دهه شصت فارابی و ادامه‌ی آن، اصرار دارند!