حسام‌الدین آشنا، مشاور فرهنگی حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران گفته است که در دوره هشت ساله ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد، قدم‌های بسیار بلندی در گذار معکوس دولت‌داری در ایران به سمت دولت قاجاری برداشته شده است.
به گفته آشنا در این دوره تلاش زیادی شده بود تا تصمیمات متمرکز در حلقه بسیار کوچکی گرفته شود. «گاهی سوء تدبیر تصادفی اتفاق می‌افتد و گاهی به صورت ساختاری و حساب‌شده پیش می‌رود. این اتفاق بسیار بیشتر از هشت سال می‌توانست کشور را عقب ببرد.»
مشاور رئیس‌جمهور ایران و سرپرست مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری این موضوع را به مجله «اندیشه پویا» گفته است.
آشنا از برخی از اتفاقاتی که در دولت محمود احمدی‌نژاد رخ داده با عنوان «مین‌گذاری در اداره کشور» نام برده و گفته «برخی از مین‌ها کشف شد، برخی هم در آستانه انفجار است و فقط کافی است که پایمان را از روی آن برداریم.»
او در توضیح این توصیف گفته است که «در موضوع یارانه‌ها پای ما الان روی مین است؛ نه می‌توانیم ادامه دهیم و نه می‌توانیم قطع کنیم. آیا به مردم می‌توان گفت که اشتباه شده است؟ مسکن مهر هم همین طور است.»
مشاور رئیس‌جمهور گفته «دولت قبل در هفته آخر کاری خود نمایشگاه بین‌المللی را بدون طی مراحل قانونی به صداوسیما واگذار کرد. صداوسیما هشت سال نمایشگاه بین‌المللی را می‌خواست، به او ندادند و یک‌باره در هفته آخر کاری دولت آن را به صداوسیما دادند. این مشخص است که در دولت بعدی نمایشگاه را به صداوسیما نخواهند داد و این یعنی گذاشتن مین در رابطه صداوسیما و دولت جدید.»
آشنا همچنین گفته «در یک مورد دیگر دولت آقای احمدی‌نژاد، شرکتی را که ۱۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان قیمت دارد به آستان قدس واگذار کرده که باز هم مشخص است دولت بعدی آن را ابطال می‌کند و این می‌شود مین‌گذاری در رابطه آستان قدس و دولت تازه. در آخرین هفته دولت، دفتری را که مهندس موسوی در آن کار می‌کرده به صورت ۱۵ ساله به یک شخص بسیار محترم حقیقی ولی با عنوان حقوقی واگذار شده. دولت بعد آن دفتر را بگیرد یا نگیرد؟ و خیلی موارد دیگر.»
حسام الدین آشنا به موضوع هولوکاست و انکار کشتار یهودیان توسط محمود احمدی‌نژاد هم اشاره کرده و گفته «قبل از هر کسی مرحوم دکتر مجید شریف که جزو مقتولان مظلوم قتل‌های مشکوک بود کتاب آقای روژه گارودی را ترجمه کرده بود؛ یعنی افراد منتسب به نهضت آزادی موضوع افسانه پنداشتن هولوکاست را اولین بار در جامعه ما ترجمه کردند. پس مساله کشف آقای احمدی‌نژاد نبود. تبدیل کردن هولوکاست به یک گفتمان و تحمیل هزینه‌ای سنگین برای کشور نتیجه‌اش قفل کردن کل روابط خارجی ایران با غرب بود … و من اصلا نمی‌توانم بروز چنین اتفاقی در سیاست خارجی خودمان را تصادفی بدانم.»
حسام‌الدین آشنا گفته مدت کوتاهی در دوره شهرداری احمدی‌نژاد در جلسات مشورتی که او تشکیل داده بوده شرکت می‌کرده اما آیت‌الله مهدوی کنی رئیس مجلس خبرگان، وی را از رفتن به جلسات منع کرده بود.
آشنا می‌گوید «خودم هم در همان جلسات در سال ۸۲ فهمیده بودم که آقای احمدی‌نژاد با اصراری که در درگیری با دولت داشت قصد دارد رئیس‌جمهور شود.»
مشاور رئیس‌جمهور می‌گوید «وقتی آقای احمدی‌نژاد در سال ۱۳۸۴ به ریاست جمهوری انتخاب شد یک بار برای دیدن ایشان رفتم. آقای حدادعادل اتاقش در مجلس شورای اسلامی را به ایشان داده بود و خودش رفته بود بهارستان و رئیس‌جمهور منتخب در مجلس می‌نشست. از آقای احمدی‌نژاد شنیدم که می‌گفت من وامدار هیچکس در ریاست جمهوری نیستم و فقط وامدار زیارت عاشورا و دعاهای ندبه هستم. راجع به وزارت اطلاعات و وزارت ارشاد با ایشان صحبت کردم … در حدود یک ربعی که من صحبت می‌کردم ایشان زیر شیشه میز را درست می‌کرد.»
آشنا می‌گوید «آقای احمدی‌نژادی که من سال ۱۳۸۴ دیدم با آقای احمدی‌نژادی که انتهای سال ۸۲ ترک کردم، یک تفاوت داشت و آن افزایش بی حد و حصر اعتماد به نفس او بود.»
او می‌گوید که اسفندیار رحیم‌مشایی، نزدیک‌ترین فرد در دولت آقای احمدی‌نژاد به رئیس‌جمهور پیشین، در دوره‌ای که آنها در شهرداری تهران بودند یک تئوری بیشتر نداشت و آن اینکه می‌گفت کار اساسی نکنید چون خرج کار اساسی زیاد است و به جای آن کاری کنید که مردم خوششان بیاید. در واقع تخصص ایشان فیل هوا کردن بود.
«از خودش شنیدم که گفت درست کردن یک بزرگراه خیلی خرج دارد و یک ماه بعد هم کسی به یاد ندارد که چه کسی آن را ساخته است. این تفکر برای یک ذهن تبلیغاتی درجه یک است اما برای کشورداری مشکل ایجاد می‌کند که کرد.»
مشاور رئیس‌جمهور ایران گفته «دولت روحانی دولت پاسداران آشتی و امید است. پاسداران یک تحمل موقت که می‌تواند به قهر دائم یا به آشتی پایدار تبدیل شود.»
وی در خصوص سابقه آشنایی و حضور در ستاد انتخاباتی آقای روحانی گفت: آقای روحانی دوستان دیرینه‌ای از دوران جنگ و دوستانی قدیمی از زمان حضور در شورای امنیت ملی دارند که من از دوستان دیرآمده ایشان هستم که این دوستان مربوط به دوران انتخابات هستند.
مشاور رئیس‌جمهور با بیان اینکه به واسطه یکی از دوستان در آذرماه ۹۱ دعوت شدم تا با آقای روحانی صحبت کنم، گفت: به ۳ دلیل موافق کاندیداتوری ایشان نبودم. بررسی‌های من نشان می‌داد بعد از ریاست جمهوری مقام معظم رهبری، هر دوره حدود ۱۰ سال از سن رئیس‌جمهور کم شده و در نتیجه الان باید کسی رای بیاورد که به لحاظ سنی متولد دهه ۴۰ باشد.
آشنا ادامه داد: دلیل دوم که به ایشان گفتم این بود که مردم بعد از آقای احمدی‌نژاد دیگر به یک روحانی رای نمی‌دهند. دلیل سوم این بود که بعد از احمدی‌نژاد افرادی که وجهه مردمی ندارند به سختی می‌توانند از مردم رای بگیرند و به ایشان گفتم شما مردمی نیستید.
وی در ادامه به پاسخ روحانی اشاره و اظهار کرد: روحانی به من گفت دقیقا به همین ۳ دلیل در انتخابات رای خواهم آورد. او گفت «به این دلیل که مردم دیده‌اند مملکت بچه‌بازی شده، منتظرند یک نفر بیاید که سرد و گرم را چشیده باشد. دوم اینکه مردم دیدند این کلاهی‌ها کار را خراب کردند و حالا می‌گویند صد رحمت به آخوندها و سوم اینکه مردم از کارهای خیابانی خسته شدند و کسی را می‌خواهند که حرف، قیافه و پرستیژش اعتبارآور باشد.»
وی با اشاره به منطق روحانی تصریح کرد: احساس کردم با فردی بسیار باهوش و موقعیت‌شناس و بااراده مواجه هستم.
مشاور فرهنگی رئیس‌جمهور در پاسخ به سوالی در خصوص جاافتادن آقای روحانی پس از رد صلاحیت آقای هاشمی و کنار رفتن آقای عارف و حمایت آقای خاتمی از روحانی گفت: بیشترین تاثیر در رای آوردن آقای روحانی جمع‌بندی مردم بود که برخی مسائل تجربه‌شده را نمی‌خواستند مجددا تجربه کنند.
آشنا با بیان اینکه از فروردین ۹۲ مطمئن بودم که آقای روحانی رای می‌آورد، به تشریح این مسئله پرداخت و گفت: فروردین ۹۲ بعد از اینکه وی در جمع راهیان نور صحبت کرد احساس کردم یک رئیس‌جمهور متولد شده است. رئیس‌جمهور شدن دکتر روحانی برای من مثل برکشیدن شاخه‌ای بود که فقط دیدن اولین جوانه‌اش شما را از رویش آن مطمئن می‌کند.
مشاور فرهنگی رئیس‌جمهور به گذشته کمی دورتر هم اشاره می‌کند و با بیان اینکه آقای روحانی سال ۷۶ هم برای کاندیدا شدن آمادگی داشت اما در جمع‌بند‌ی‌ها به دلیل عدم تشخیص موقعیت، آقای ناطق کاندیدا شد، می‌گوید: در سال ۸۴ با برآورد اشتباهی که دیگران انجام دادند، آقای هاشمی کاندیدا شد و سال ۸۸ هم آقای روحانی آمادگی داشت که مسئولیت بپذیرد اما باز هم مصلحت‌سنجی‌هایی باعث شد جلو نیایند و حالا در ۹۲ با فردی مواجه بودیم که ۱۶ سال در سطح بالا به اداره کشور فکر کرده بود و به تدریج جمع‌آوری داده‌های راهبردی را انجام داده بود.
آشنا روحانی را برای خود همچون شهید بهشتی در زمان درست خود دانست و اظهار کرد: شهید بهشتی مردی مناسب برای زمانی نامناسب بود اما آقای روحانی درست سر وقت رسیده بود.
سرپرست مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری در پاسخ به این سوال چه شد که آقای روحانی به سراغ شما آمدند، آیا آشنایی وی با شما پیشینه قدیمی‌تری داشت، خاطرنشان کرد: من در یک مورد با ایشان همکاری نزدیکی داشتم. سال ۷۷ در جریان مسئله رفع حصر آیت‌الله منتظری با ایشان از نزدیک کار کردم و فکر می‌کنم خاطره خوبی از آن تجربه داشتم.
وی نقش خود را در آن ماجرا مشاور خواند و افزود: آقای دری‌نجف‌آبادی از من خواستند که به آقای روحانی کمک کنم.
مشاور روحانی در پاسخ به این سوال که گفته می‌شود حسام‌الدین آشنا مشایی آقای روحانی است، گفت: من این نگاه را خیلی خطرناک می‌دانم. هیچ‌وقت مشاور ارشد آقای روحانی نبودم و نیستم. آقای روحانی هیچ‌وقت به حرف یک نفر گوش نکرده و الان هم گوش نمی‌کند.
آشنا در پاسخ به سوالی در خصوص روز ثبت‌نام کاندیداها و انتشار یک سناریوی ۳ پرده‌ای در وبلاگش مبنی بر اینکه شورای نگهبان روحانی را تائید صلاحیت نمی‌کند و آقایان هاشمی، ناطق، روحانی، رضایی، مصباح، قالیباف و خاتمی از صحنه سیاست ایران محو می‌شوند، اظهار کرد: ۲ مسئله را باید از هم تفکیک کرد، اول چیزهایی که نوشته می‌شود و دوم چیزهایی که خوانده می‌شوند. مخاطب وبلاگ من لزوما شما نیستید. برای من مهم خوانده شدن است و نه فقط نوشتن. مهم این است کسانی که این متن‌ها را می‌خوانند با آن چه می‌کنند. برخی از خواننده‌ها از این نوشته‌ها متوجه شدند که سناریوی خطرناکی در جریان است و باید مراقب باشند که اتفاق نیفتد.
وی در پاسخ به پرسشی درباره نتایج انتخابات گذشته نیز اظهار کرد: من نتیجه انتخابات سال ۷۶ را حاصل پیروزی شهر بر روستا می‌دانم. انتخابات ۸۴ و ۸۸ را حاصل پیروزی روستا بر شهر و ۹۲ را حاصل همکاری شهر و روستا می‌دانم … من کاملا قانع هستم که آقای احمدی‌نژاد در سال ۸۸ انتخابات را برده است. با تدلیسی که سعید حجاریان گفته موافق نیستم. با واژه‌ها نباید بازی کنیم.
آشنا افزود: همه دولت‌ها تلاش می‌کنند با به کار بردن برخی روش‌ها در دوره دوم هم پیروز شوند. بعضی روش‌ها را ما دوست داریم و بعضی را هم دوست نداریم. همه دولت‌ها در سال آخر دوره اول خود قیمت‌ها را کنترل می‌کنند و ثابت نگه می‌دارند، همچنین تلاش می‌کنند مردم را راضی نگه دارند. می‌گویند می‌خواهیم مشارکت را افزایش دهیم، اما واقعیت این است که مشارکت را به نفع خود افزایش می‌دهند. این کارهای آقای احمدی‌نژاد هم نه عجیب و نه دفعه اول بود که اتفاق می‌افتاد.
وی در پاسخ به این سوال که گویا آقای روحانی مبتنی بر تجربه سال‌های گذشته روش‌هایی را به کار برد که پیروزی‌اش غیرمحتمل نشود، گفت: بله؛ پروژه ۸۸ مجددا داشت اجرا می‌شد. حتی برخی درخواست بازداشت ما را هم داده بودند.
مشاور فرهنگی رئیس‌جمهور درباره اینکه چه کمک تبلیغاتی به آقای روحانی کردید و ایده کلید از کجا آمد، اظهار کرد: دوستان احساس کردند سرمایه‌گذاری تبلیغاتی روی کلید ایده جالبی است. از نظر ما تدبیر، کلید حل مشکلات بود. کلید یعنی اینکه قفلی وجود دارد و راه‌حلی هم وجود دارد. ما به نمادی مجسم احتیاج داشتیم که برای همه قابل فهم باشد.
آشنا درباره رنگ بنفش نیز گفت: انتخاب رنگ بنفش ۳ دلیل داشت. اول اینکه جمع قرمز و آبی است. رنگ سال هم بود و سوم اینکه در روانشناسی رنگ بنفش افتخار، غرور و پیچیدگی تعریف شده است.
وی در خصوص کارنامه ۱۰۰ روزه دولت نیز گفت: مسئله اصلی آقای روحانی انجام ۳ کار بزرگ بود؛ اول اینکه بتواند برنامه‌ای تنظیم کند که صرفا تبلیغاتی نباشد، دوم اینکه افرادی برنامه را بنویسند که می‌خواهند آن را اجرا کنند و سومین کار بزرگ آقای روحانی اداره کردن یک دولت تدبیری و ترکیبی بود که نه منافع اعضا آنها را به هم گره زده باشد و نه مسائل عقیدتی و ایدئولوژیک.
مشاور فرهنگی رئیس‌جمهور ادامه داد: تشخیص آقای روحانی این بود که کشور بیمار است و این بیماری بحرانی شده و بیماری در CCU بستری است. او می‌خواهد بیمار را به بخش بیاورد. پیدا کردن افراد مورد نیاز برای رفع این وضعیت و از آن سخت‌تر تبدیل کردن این افراد کاردان جاافتاده به یک تیم کاری اصلی‌ترین دغدغه آقای روحانی بود.
مشاور فرهنگی رئیس‌جمهور در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا منطقی است که فیس‌بوک فیلتر باشد اما وزرای دولت فیس‌بوک داشته باشند، گفت: مگر فیس‌بوک در ایران فیلتر است؟ اگر فیلتر است پس معنای فیلتر چیست؟ اینکه همه دارند از فیس‌بوک استفاده می‌کنند توهین به فیلترینگ است. ما آش نخورده و دهن سوخته‌ایم. فیلترینگ یک معنا بیشتر ندارد و آن یعنی نظارت. در واقع سیستم فیلترینگ ما فقط دولت را از اینکه شما را ببیند محروم می‌کند.
آشنا درباره اعلام آمادگی احمدی‌نژاد برای مناظره با بیان اینکه به عنوان یک شهروند از این اعلام آمادگی استقبال می‌کنم، تصریح کرد: به ایشان توصیه می‌کنم قبل از اینکه مناظره کنند ۳ کار را انجام دهند. آقای روحانی متن گزارش ۱۰۰ روزه خود را روی سایت منتشر کردند، لطفا آقای احمدی‌نژاد نیز یک متن مکتوب در پاسخ به آن بنویسند. تیم لادن که الان جای دیگری مستقر شده و وزرای ایشان که کابینه سایه تشکیل می‌دادند به خودشان زحمت بدهند و گزارش را نقد کنند. دوم اینکه با توجه به سوءسابقه‌ای که ایشان در استفاده از فرصت مناظره دارند، یک بار از ملت ایران راجع به شیوه مناظره‌شان عذرخواهی کنند و از اتهام زدن به اشخاصی که در جلسه حضور نداشتند و از گفتن سخنانی که بعدا کذب آن محرز شده از مردم عذر بخواهند چرا که بعید می‌دانم تا اطلاع ثانوی کسی در ایران به ایشان تریبون مناظره زنده بدهد. سومین کار آقای احمدی‌نژاد رفتن به دانشگاه‌های کشور و پاسخ به سوالات آنان است. این برای این است که تمرین کنند که وقتی رئیس‌جمهور نیستند چگونه قرار است دیگران با ایشان مواجه شوند. اگر این ۳ کار را انجام دهند آن وقت زمینه فراهم می‌شود تا ببینیم باز هم ایشان تقاضای مناظره با رئیس‌جمهور را دارند یا خیر.
وی گفت: برای آقای احمدی‌نژاد بسیار مناسب است که موقعیت جدیدشان را درک کنند و بتوانند با این موقعیت جدید کنار بیایند؛ یعنی موقعیت رئیس‌جمهور نبودن را قبول کنند.
آشنا درباره طیف مخالف دولت نیز اظهار کرد: آقای روحانی متوجه است کسانی هستند که به خاطر منافعی که به دلیل آمدن دولت جدید از دست داده‌اند هیچگاه از دولت راضی نخواهند بود. درباره آنها راه‌حل کاملا متفاوت است. ما کلیدی داریم که به قفل‌های عادی می‌خورد اما کسانی هستند که قفلشان خراب است. اینها کلید نمی‌خواهند و چیز دیگری لازم دارند. اینها کلیدخورشان خراب است و باید برای آنها فکری دیگر کرد.
وی در خصوص اشاره جزئی‌تر به این افراد گفت: منظورم کاسبان فتنه و تحریم هستند. کسانی که تحریم‌ها منافع اقتصادی زیادی برایشان تامین کرده است، کسانی که پول ایران را از یک بانک به بانک دیگر جابجا می‌کردند و از یک تا ۷ درصد می‌گرفتند. وقتی که رفع تحریم می‌شود او حاضر است کفن هم بپوشد البته خودش حتما کفن نمی‌پوشد اما می‌تواند هزینه هزاران کفن‌پوش را بدهد.
مشاور فرهنگی رئیس‌جمهور در خصوص کاسبان فتنه نیز به گزارش رئیس‌جمهور اشاره کرد و گفت: اتفاقاتی تمام شده و برخی می‌خواهند دوباره در آتش آن بدمند. درباره بحث فتنه من معتقدم که فتنه فقط یک سر نداشته و الا فتنه نبوده است.
آشنا در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه «در دوره اصلاحات خیلی حرف‌ها زده شد اما تبدیل به نهاد سیاسی نشد، آیا این دولت آن تجربه را تکرار نمی‌کند؟»، تصریح کرد: فرق آقای روحانی و خاتمی این است که آقای روحانی کمتر حرف می‌زند، دیرتر حرف می‌زند، کمتر عمل می‌کند ولی تقریبا غیرقابل تغییر عمل می‌کند. در اجرایی‌کردن تغییرات آنهایی که مربوط به دولت است حتما زمینه‌سازی می‌شود. آنهایی که مربوط به دولت و مجلس است سخت‌تر است و آنهایی که مربوط به مجلس و دولت و قوه قضائیه است باز هم سخت‌تر می‌شود.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه «آقای روحانی در گفت‌وگو با فایننشال‌تایمز اشاره کردند که گره رفع حصر باز خواهد شد. به نظرتان در کوتاه‌مدت باز می‌شود؟»، گفت: مسئله حصر چندجانبه است. همه جوانب را که شما حل کنید باز یک جانب باقی می‌ماند و آن کسی است که تحت حصر است. او باید تصمیماتی بگیرد. اگر او نتواند و یا نخواهد تصمیم بگیرد، کار برای همگان دشوار می‌شود. اگر تصور شما این باشد که آقای موسوی مظلومی است که تحت حصر است یک جور راهبرد می‌طلبد و اگر تصور این باشد که او از باب رأفت اسلامی در خانه‌اش حصر شده یک جور دیگر درباره موضوع فکر می‌کنید. بیان این ۲ فاصله زیادی است که تا وجه مشترکی میان نگاه مظلوم و ظالم‌بین پیدا نکنید و یک مصالحه اتفاق نیفتد همیشه سوال باقی خواهد ماند.
سرپرست مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری در پاسخ به این سوال که شما تجربه حضور در ماجرای رفع حصر از آیت‌الله منتظری را دارید آنجا چه مسیری طی شد گفت: درباره آقای منتظری به رغم اینکه شاید فرزندانشان حاضر نباشند قبول کنند اما حصر آقای منتظری برداشته نشد مگر اینکه آیت‌الله منتظری هم قبول مسئولیت کرد.
آشنا درباره اینکه آیت‌الله منتظری چه مسئولیتی قبول کرد، گفت: امیدوارم فرزندان ایشان در خاطراتشان بنویسند. ببینید مسئله حصر غیر مسئله زندان است. در زندان شما دادگاه می‌روید و مجازاتتان هم معلوم است. چه قبول داشته باشید مجرم هستید و چه قبول نکنید، بعد از گذراندن دوران محکومیت از زندان آزاد می‌شوید. مسئله حصر اما غیر از مسئله حقوقی جنبه اخلاقی هم دارد و به سادگی نمی‌توان از آن عبور کرد.
وی در پاسخ به این سوال که آیا در کوتاه‌مدت حصر برداشته خواهد شد، گفت: بسیار امیدوارم که در کوتاه‌مدت حل شود.
مشاور فرهنگی رئیس‌جمهور در پاسخ به این سوال که به هر حال دولت آشتی ملی یعنی چه اظهار کرد: دولت آشتی ملی دولت آشتی جناح‌هاست. در موضوع حصر، بحث از جناح عبور کرده است.
روزگار پر سیاست
مردمان سیاسی
طبقه زباله چین
کلاه فرنگی