معجزه ابدی پیامبر(ص) ابعادی گوناگون دارد که بعقد عددی آن درعصرحاضر- که سیطره کمیت و ریاضی گرایی علامت آن است – بیشتر خودنمایی می کند. گذشتگان ما می دانستند که سوره توحید که به تعبیر روایاتنَسَب یا شناسنامه خداست(1) 66 حرف دارد(2) که برابر ارزش ابجدی اسم جلاله “الله” (1+30+30+5=66) است. تعداد حروفبسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ(یعنی19 حرف) درسالهای اخیر موجب بازکاوی این امرشده است(3). درمقاله حاضر از ابعاد باطنی و عرفانی و اشراقی و کاربردهای اهل دل و ختومات و سایرعجائببسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِتنها به بعد ظاهری و آشکار عددی اکتفا می کنیم و به رابطه حروف بسمله و عدد کامل و مشهور و رازآمیز 7 پرداخته می شود. این مقاله مبین این امراست که حتی یک حرف ازقرآن را نمی توان زائد دانست وکاهش هیچ حرفی در رسم الخط توقیفی قرآن بی حکمت نیست کههمه چیز را به ” عدد” احصاء فرمود:و أحصی کل شیءعددا(الجن/28).

بسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِاقرب آیات به اسم اعظم (4) بل اسم الله الاکبر (5) و افضل سبع المثانی(6) و امان الهی(7) و اکرم و اعظم آیات قرآن(8) است. آغاز هرکتاب آسمانی به آن بوده است(9). از تمام سوره حمد که مختص پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم است تنها این آیه به سلیمان (ع) داده شد و آن را برتر از ملک خویش دید (10) که :
بسم الله الرحمن الرحیم هست کلید در گنج حکیم(11).

ثقلبسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِدرمیزان عمل برهرعملی فائق است(12) اما از برخی اهل قرآن به سرقت رفته است(13 و در مورد جهر بسمله از قول فخر رازی نوشتم (اینجا): هر کس علی (ع) را امام دینش قرار دهد به عروة الوثقی در دین و جانش چنگ زده است). هم با گفتنش بنایی در بهشت ساخته می شود(14) و هم جواز ورود به بهشت با آن آغاز می شود(15) و برلواء حمد سه کلمه نوشته و نخستین آنهابسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِاست (16)و اولین نوشته خدا با آن آغاز شده است (17).

اگر تعداد حروف چهار کلمه بسمله (18)را به ترتیب بنویسیم، خواهیم داشت :

عددحاصل به ترتیبی که به دست آمده از مضارب 7 می باشد :6643= 7 × 949

بسامد حروف اسم (الله) درنخستین آیه کتاب الله
دراینجا نیز نظم عددی 7 تایی به چشم می خورد .اگربسامد هرکلمهبسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِرا نسبت به حروف غیرتکراری اسم جلاله یعنی ” الف ولام وهاء ” درنظرگیریم نتیجه شمارش چنین است :

عدد حاصل مضرب 7 می باشد :2240= 7 × 320

أسْمَاءالله جلَّ وعلا
آنچه درمورد اسم جلاله “الله” آمد درمورد دواسم دیگرجاری است ؟ توزیع ریاضی دراینجا نیزفرید و شگفت آوراست. قبلا باید بگویم که شدت عکس رحمت است و درآیه صفت تنْزیه و شدت و عَظَمت در کلمة (الرَّحْمنِ)، و صفت رحمت و مغفرت و رأفت در کلمة (الرَّحِیمِ) جمع شده است. در کتاب الله کلمة (الرَّحْمنِ) غالباً در مواضع شدت و مواضع تنْزیه خداوند تعالى می آید، مثل: (وَمَا یَنبَغِیلِلرَّحْمَنِأَن یَتَّخِذَ وَلَداً) [مریم: 19/92]. و قوله تعالى: (وَقَالُوا اتَّخَذَالرَّحْمنِوَلَداً سُبْحَانَهُ بَلْ عِبَادٌ مُّکْرَمُونَ) [الأنبیاء: 21/26]. و قوله تعالى: (یَوْمَ یَقُومُ الرُّوحُ وَالْمَلَائِکَةُ صَفّاً لَّا یَتَکَلَّمُونَ إِلَّا مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمنِ وَقَالَ صَوَاباً) [النبأ: 78/38].
و کلمة (الرَّحِیمِ) غالباً درمواضع رحمت ومغفرت ، مثلا: (قُلْ یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِن رَّحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُالرَّحِیمِ) [الزمر: 39/53]. وقوله تعالى: (أَلَمْ یَعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ هُوَ یَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ وَیَأْخُذُ الصَّدَقَاتِ وَأَنَّ اللّهَ هُوَ التَّوَّابُالرَّحِیمِ) [التوبة: 9/104].
حال اگر این دو صفت متعاکس ازحیث دلالت لغوی وبلاغی را از نظرعددی بررسی کنیم چه می شود؟ این حالت تعاکس در نظم عددی هم هست !

توزیع حروف اسم (الرَّحْمنِ)

اسم مبارک “الرحمن” وبسامد حروف آن را درتناسب با حروف بسمله می نویسیم:

عدد حاصل را اگر به ترتیب معکوس بنویسیم مضرب 7 می باشد:1365= 7 × 195

توزیع حروف اسم (الرَّحِیمِ)

این کار را برای اسم مبارک “الرحیم”‌انجام می دهیم:

عدد حاصل باهمان ترتیبی که دارد ازمضارب 7 می باشد:6531= 7 × 933

چقدرزیباست که نظام عددی ونظام معنوی ونظام لغوی منعکس کننده یک حقیقت هستند.

آیا یکی ازمعانی “مثانی” این امر است ؟ یقول تعالى: (اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدِیثِ کِتَاباً مُّتَشَابِهاًمَّثَانِیَتَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذِینَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ ثُمَّ تَلِینُ جُلُودُهُمْ وَقُلُوبُهُمْ إِلَى ذِکْرِ اللَّهِ ذَلِکَ هُدَى اللَّهِ یَهْدِی بِهِ مَنْ یَشَاءُ وَمَن یُضْلِلْ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِنْ هَادٍ) [الزمر: 39/23], والله تعالى أعلم.

باردیگرتأمل فرمایید تا از نظم شگفت آورقرآنی مبتهج شوید و جبهه خشوع برآستان حق بگذارید:

آیااین معجزه نیست وآیه ای درآفاق که: (سَنُرِیهِمْ آیَاتِنَا فِی الْآفَاقِ وَفِی أَنْفُسِهِمْ حَتَّى یَتَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ أَوَلَمْ یَکْفِ بِرَبِّکَ أَنَّهُ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ شَهِیدٌ) [فصلت: 41/53].

حروف أولین کلمه وآخرین کلمه
نظم محکم عددی شامل أول وآخر بسمله نیزهست ، اولین کلمـة (بسم) 3حرف وآخـرین (الرَّحِیمِ) 6حرف دارد، می نویسیم :

این عدد که برابر سن پیامبر(ص) است نیز ازمضارب 7 می باشد (الله اکبر):63= 7 × 9

نظم تکرار حروف (بسامد حرفی بسمله)

درآیه (بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ) 10 حرف ازحروف الفبا بکاررفته است که بسامد آنها به قرارذیل است :

جدول کلی بسامد حروف بسمله

اگربسامدهای به دست آمده ازکوچک به بزرگ بنویسیم خواهیم داشت :

جدول ترتیبی بسامد حروف بسمله

واقعا” شگفت آوراست که این عدد 10 رقمی هم مضرب 7 می باشد (الله اکبر) :
1111122334= 7 × 158731762

آیا این کار بشر است ؟ این جز معجزه الهی چیست ؟

* نظم انباشتی (تراکمی یا تجمعی) حروف
اگربه روش انباشتی به حروف هرکلمه بسمله بپردازیم خواهیم داشت:

عدد حاصل ازاین روش نیز ازمضارب 7 می باشد:191373= 7 × 27339
اگراین کاررا برعکس کنیم نیز چنین خواهدشد:

عدد حاصل نیز مضرب 7 می باشد :6121619= 7 × 874517

اینجاست که باید تسلیم حق شد و پذیرفت که تحدی با قرآن کارهیچ موجودی نیست که: (قُل لَّئِنِ اجْتَمَعَتِ الإِنسُ وَالْجِنُّ عَلَى أَن یَأْتُواْ بِمِثْلِ هَـذَا الْقُرْآنِ لاَ یَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَلَوْ کَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِیراً ) [الإسراء: 17/88].

ارتباط بسمله با معوّذتین
در ( بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ) استعانت به خدا و استعاذة به او مستتر است(19). اگربه رابطه آن با دو سوره پایانی قرآن بپردازیم نیز نکات شگفت آوری به دست می آید.

ســورة الفـلـق

از عجائب بسمله ارتباط حروف آن به سور قرآنی است (20) ,حال ترتیبی را که از بسامد حروف بسمله ذکر شد، با آیات سوره فلق مقایسه می کنیم نتیجه به قرار ذیل است:

اگرعدد مذکوررا به ترتیب بنویسیم می بینیم که این عدد 26رقمی نیزازمضارب 7 می باشد:

گمان نکنیدکه تصادفی است.اگردو قطعه مرتبط سوره رادرنظرگیریم نیز همین امر هویداست:

1 ـاستعاذة بالله:این قطعه درآیة أول سورة متجلی است: (قل أعوذ برب الفلق).
2ـاستعاذة من شر خلق الله:درمابقی سوره متجلی است : (من شرّ ما خلق * ومن شرّغاسق إذا وقب *ومن شرّ النفثت فی العقد* ومن شرّ حاسد إذا حسد).

شگفت آنکه نظم عددی با این دو قطعه منطبق است:

و این عدد مضرب هفت است: 3311= 7 × 473

درمورد قطعه دوم نیز چنین است :

وعدد 22رقمی حاصل بازهم مضرب 7 می باشد (الله اکبر) :

باز می توان گفت که قطعه دوم خود دوبخش دارد یکی استعاذه از شرخلق و دومی از شر اعمال آنها :
استعاذة از شرِّ ما خلق واستعاذة از شرِّ أعمال خلق ، عجیب آنکه در این دو بخش هم اعداد حاصل مضارب 7 می باشند :

1221201212= 7 × 174457316

223120213120= 7 ×31874316160

این امر نمی تواند نتیجه یک تصادف کور باشد و آنکه نمی پذیرد مصداق شعر مولاناست که :
چشم باز وگوش باز وین عمی حیرتم ازچشم بندی خدا

بسامد حروف بسمله درسوره فلق
اگر به بسامد حروف بسمله درسوره توجه کنیم می یابیم که در9 کلمه آن یک حرف بسمله و در 10 کلمه آن دو حرف و در 4 کلمه آن سه حرف بسمله تکرارشده است، پس داریم:

عددحاصل نیز ازمضارب 7 می باشد:4109= 7 × 587

سورة الناس

براساس روش پیشگفته نتیجه به قرارذیل است:

عدد 21 رقمی حاصل مضرب 7 می باشد:

این امرتصادفی نیستکه اعداد حاصل ازهردو قطعه این سوره نیزمضارب7 می باشند:

1 ـاستعاذه به خدای تعالى وصفاتش:(قل أعوذ برب الناس * ملک الناس * إله الناس).

53525311= 7 × 7646473
2 ـاستعاذه از شیطان و صفاتش:(من شرّ الوسواس الخناس * الذی یوسوس فی صدور الناس * من الجنة والناس).

5042511335512=7 × 720358762216

بسامد حروف بسمله درسوره ناس :
چنانچه بسامد حروف بسمله را در کلمات سوره حساب کنیم داریم :

عدد این بسامد نیزمضرب 7 می باشد:71435= 7 × 10205

** ارتباط بسمله با آیة الکرسی (بسامد حروف بسمله درآیة الکرسی)

و به نقل ازرسول الله (ص)، أعظم آیات قرآن آیة الکرسی است که مشتمل بر50 کلمه است :
(اللّهُ لاَ إِلَـهَ إِلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ لاَ تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلاَ نَوْمٌ لَّهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الأَرْضِ مَن ذَا الَّذِی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ یَعْلَمُ مَا بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلاَ یُحِیطُونَ بِشَیْءٍ مِّنْ عِلْمِهِ إِلاَّ بِمَا شَاء وَسِعَ کُرْسِیُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ وَلاَ یَؤُودُهُ حِفْظُهُمَا وَهُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ) [آیة 255 سورة البقرة].

چنانچه بسامد حروف بسمله را در آیة الکرسی حساب کنیم نتیجه به قرارذیل است :

اینعدد 56 رقمینیز ازمضارب 7 می باشد!

جالب است که اگر کلمه (السماوات) بدون ألف (السَّمَوَتِ) نبود این نتیجه به دست نمی آمد و نظم عددی مختل می شد. پس آنها که می خواهند رسم الخط جدید رادرقرآن بکارگیرند باید بدانند که به نوعی تحریف دست یازیده اند.(البته درسایرموارد هم همین است مانند النفثت درسوره الفلق یا در خود بسمله که الف اسم حذف شده است و…..).

توزیع شگفت آور

در قرآن کریم 114 بسمله با نظمی خاص وجود دارد اما سوره توبه فاقد بسمله است و سوره نمل دو بسمله دارد یکی در ابتدا و دومی قوله تعالى: (إِنَّهُ مِن سُلَیْمَانَ وَإِنَّهُ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ) [النمل: 27/30]. واقعا” بسیار شگفت آور است که این توزیع بسمله در سوره ها نیز حاوی حقیقتی عددی و معجزه ای قرآنی است. اگر به تعداد سوره های قرآن عددی114 رقمی بنویسیم و متناظر هر بسمله عدد یک بگذاریم و در محل عدد نهم که متناظر سوره توبه است عددصفرو در محل عدد بیست وهفتم که متناظر سوره نمل است عدد2را بگذاریم خواهیم دید که اینعدد بسیاربزرگ 114 رقمینیز مضرب 7 می باشد(الله اکبر! و قابل توجه آنها که این را بازی با اعداد می دانند) :

عجیب آنکه عملیات تقسیم این عدد برهفت19بارتکرارشدنی است وپس ازآن باقیمانده غیرقابل تقسیم می شود (الله اکبر) وعدد19 تعداد حروف بسمله است . والحمدلله اولا وآخرا وظاهرا وباطنا

منابع:
نرم افزارهای نور2(جامع الاحادیث) و مکتبه الحدیث الشریف (الاصدارالثامن – العریس )
الاعجازالعددی فی سوره الفاتحه – طلحه جوهر- الحکمه – سوریه 1418
جذوات میرداماد تفسیرسوره توحید
کشف اعجازی جدید فی القرآن الکریم – مهندس عدنان الرفاعی – سوریه 1415
***************************
این مقاله قبلااینجاواینجاواینجاواینجاو پندجای دیگر ناقص منتشر شده است.
*************************

پی نوشتها :
1) بحارالأنوار ج 18 ص 367 سوره قدر هم شناسنامه اهل بیت (ع) است .
2)جذوات میرداماد تفسیرسوره توحید
3)از میان آنها این کتاب خواندنی است و در آتی به آن می پردازیم ان شاءالله تعالی از جمله اینکهبسامد حروف 19 گانه بسمله در حمد برابر133 است که حاصلضرب دو عدد 19و7 می باشد: الاعجازالعددی فی سوره الفاتحه – طلحه جوهر- الحکمه – سوریه 1418
4)تهذیب‏ الأحکام ج2ص 289 عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ أَبِیهِ قَالَبِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ أَقْرَبُ إِلَى اسْمِ اللَّهِ الْأَعْظَمِ مِنْ نَاظِرِ الْعَیْنِ إِلَى بَیَاضِهَاو درمنابع اهل سنت آمده است : عن ابنِ عَبَّاسٍ :«أَنَّ عُثْمَانَ بنَ عَفَّانَ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ سَأَلَ رَسُولَ اللَّهِ عَنْ {بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ}؟ فَقَالَ:هُوَ اسْمٌ مِنْ أَسْمَاءِ اللَّهِ تَعَالٰى وَمَا بَیْنَهُ وَبَیْنَ اسْمِ اللَّهِ الأَکْبَرِ إِلاَّ کَمَا بَیْنَ سَوَادِ الْعَیْنِ وَبَیَاضِهَا» (ابن النَّجَّارِ).جامع الاحادیث والمراسیل ج 18 ص 253

5) مستدرک ‏الوسائل ج 4 ص 157 :بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ هُوَاسْمُ اللَّهِ الْأَکْبَرُ
6) تهذیب‏ الأحکام ج 2 ص 289 : عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنِ السَّبْعِ الْمَثَانِی وَ الْقُرْآنِ الْعَظِیمِ هِیَ الْفَاتِحَةُ قَالَ نَعَمْ قُلْتُ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ مِنَ السَّبْعِ قَالَ نَعَمْ هِیَأَفْضَلُهُنَّوشاعرخوب سروده که: ولست تری فی محکم الذکرسورة – تقوم مقام الحمد والکل قرآن (اسرارمعجزه القرآن الکریم – عبدالحلیم الخطیب ص 215)

7)مستدرک ‏الوسائل 4 229أَنَّ الْبَسْمَلَةَأَمَانٌ
8) مستدرک‏ الوسائل 4 165 و166 بحارالأنوار 89 238
9) کافی ج3 ص 313:أَوَّلُ کُلِّ کِتَابٍ نَزَلَ مِنَ السَّمَاءِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِو نظیرآن درمنابع اهل سنت : 9924)ــ قالَ النَّبِیُّ صلى الله علیه وسلم: «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِمُفْتَاحُ کُل کِتَابٍ» عن أَبی جعفرٍ مُعْضَلاً . (جامع الاحادیث والمراسیل ج 4 ص16و الفتح الکبیرج2 ص4)

10) باتوجه به روایت پیشین معلوم است که مرادبسمله سوره حمد است که اشرف بسمله قرآن است. نک : بحارالأنوار ج 14 ص 128 إن الله خص بسورة الفاتحة محمدا ص و شرفه بها و لم یشرک معه فیها أحدا من أنبیائه ما خلا سلیمان عفإنه أعطاه منها بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ….. فرآها أشرف من جمیع ممالکه کلها التی أعطیها فقال یا رب ما أشرفها من کلمات إنها لآثر من جمیع ممالکی التی وهبتها لی قال الله تعالى یا سلیمان و کیف لا تکون کذلک و ما من عبد و لا أمة سمانی بها إلا أوجبت له من الثواب ألف ضعف ما أوجبت لمن تصدق بألف ضعف ممالکک
11) شایداین بیت ملهم ازاین روایت است : مستدرک‏ الوسائل 4 168 عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ قَوْلِ اللَّهِ جَلَّ وَ عَزَّ وَ لَقَدْ آتَیْناکَ سَبْعاً مِنَ الْمَثانِی وَ الْقُرْآنَ الْعَظِیمَ قَالَفَاتِحَةُ الْکِتَابِ مِنْ کُنُوزِ الْجَنَّةِ وَ فِیهَا بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ
12) مسند احمد ج 2 ص430 :ولا یثقل شیء بسم الله الرحمن الرحیم
13)عن عبد الله بن عباس : رضی الله عنهما أنهُ قالَ:إن الشیطانَاسْتَرَقَمِنْ أهْلِ القرآنِأعظمَآیةٍ فـی القرآنِ بِسمِ الله الرحمنِ الرحیـمِ.(سنن البیهقی الکبری ج2ص348) و نیزدرکتب شیعه داریم : عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام قَالَ:سَرَقُوا أَکْرَمَ آیَةٍ فِی کِتَابِ اللَّهِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ(مستدرک ‏الوسائل 4 167 )معلوم است که این سرقت برای اذهان صدر اسلام آشنا بوده که به نقل برادران اهل سنت درموردی به معاویه اعتراض کرده اند : عن إسماعیلَ بن عبـید بن رِفَاعَةَ عن أبـیه أنَّ معاویةَ رضی الله عنه قَدِمَ الـمدینةَ فصلَّـى بِهِم وَلَـمْ یقرأْ بِسمِ الله الرحمنِ الرحیـمِ وَلَـمْ یکَبِّرْ إذَا خَفَضَ وإذَا رَفَعَ، فنادَاهُ الـمهاجرونَ والأنصارُ حینَ سلَّـمَ:أیْ معاویةُ سَرَقْتَ صلاتَکَ أین بِسمِ الله الرحمنِ الرحیـمِ وأینَ التکبـیرُ إذَا خَفَضْتَ وإذَا رَفَعْتَ، فصلَّـى بِهِم صلاةً أخرى فقالَ ذلِکَ فِـیْهَا الَّذِی عابُوا علـیه.(سنن البیهقی الکبری ج2ص347 و مسند شافعی ج1 ص 100) وعجیب آنکه می گویند که : أوَّلُ مَنْ قَرَأَ بِسمِ الله الرحمنِ الرحیـمِ سرًّا بالـمدینةِ عمرو بن سعید بن العاص، و کان رجُلاًحَیِـیًّا!!!!(سنن البیهقی الکبری ج2ص348) و با آنکه انس به جهر بسمله گواهی داده (688)ــ عن أَنسٍ بن مالک رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ:
«قُمْتُ وَرَاءَ أَبِی بَکْرٍ الصدیقِ وَعُمَرَ بنِ الخَطَّابِ وَعُثْمَانَ بنِ عَفَّانَ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُمْفَکُلُّهُمْ کَانَ یَقْرَأُ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحمٰنِ الرَّحِیمِ إِذَا افْتَتَحَ الصَّلاَةَ» (مالک ق).جامع الاحادیث والمراسیل ج 18 ص 253 . نیزدرسنن البیهقی الکبری ج2ص350 نکته ای را ازشافعی در مورد افتتاح به حمد گفته که منافات جهر به بسمله نیست . کسانی هم جهر به بسمله داشته اند از جمله عمر: سنن البیهقی الکبری ج3ص25- نیز در سنن الدارقطنی ج1 ص 304 بابوجوب قرائه بسملهدر نماز می نویسد:حدثنا أبو بکر النیسابوری ثنا محمد ابن عبد الله ابن عبد الحکم حدثنا أبی وشعیب ابن اللیث قالا: أخبرنا اللیث ابن سعد عن خالد ابن یزید عن سعید ابن أبی هلال عن نعیم المجمر أنه قال: «صلیت وراء أبی هریرة فقرأ {بسم الله الرحمن الرحیم} ثم قرأ بأم القرآن حتى بلغ {غیر المغضوب علیهم ولا الضالین} قال: آمین وقال الناس: آمین و یقول کلما سجد: الله أکبر و إذا قام من الجلوس من اثنتین قال: الله أکبر ثم یقول إذا سلم: والذی نفسی بیده إنی لأشبهکم صلاة برسول الله صلى الله علیه وسلم» . هذا صحیح ورواته کلهم ثقات. ) عکس آن هم از او روایت می شود (مانند: سنن النسائی الکبری ج 1 ص 215 ) و قصه را به سوء استفاده مسیلمه نسبت داده اند!! ( و عن ابنِ عبّاسٍ قالَ: کانَ رسولُ الله صلى الله علیه وسلّم إِذَا قَرَأَ بسمِ الله الرّحمن الرّحیم هَزَأَ مِنْهُ المُشْرِکُونَ وَقالوا: محمدٌ یَذْکُر إِلهَ الیمامةِ، وکانَ مُسَیْلمةُ یَتَسَمَّى الرّحمنَ الرّحیم، فلما نزلتْ هذه الآیةُ أَمرَ رسولُ الله صلى الله علیه وسلّم أنْ لا یُجْهَرَ بها.رواه الطبرانی فی الکبیر والأوسط ورجاله موثقون.مجمع الزوائد ج2 ص 281نیز: جامع الاحادیث والمراسیل ج 11 ص 35) مزید استحضار آنکه درروایت اهل سنت ازامام باقر(ع)نقل شده : عن أَبِی جعفرٍ مُحَمَّد بن عَلِی بن الحسین رضیَ اللَّهُ عنهُ قَالَ:«لِمَ کَتَمْتُمْ { بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِیمِ } فَنِعْمَ الاسْمُ وَاللَّهِ کَتَمُوا، فَإِنَّ رسولَ اللَّهِ کَانَ إِذَا دَخَلَ مَنْزِلَهُ اجْتَمَعَتْ عَلَیْهِ قُرَیْشٌ، فَیَجْهَزُ بِـ { بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِیمِ } وَیَرْفَعُ صَوْتَهُ بِهَا، فَتَوَلّىٰ قُرَیْشٌ فِرَاراً، فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالىٰ: { وَإِذَا ذَکَرْتَ رَبَّکَ فِی الْقُرْآنِ وَحْدَهُ وَلَّوْا عَلىٰ أَدْبَارِهِمْ نُفُوراً}”,3 (ابن النَّجَّار).جامع الاحادیث والمراسیل ج 21 ص 459
14) (17838)ــ قَالَ النَّبِیُّ صلى الله علیه وسلم: «لَوْ قُلْتَ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحمِنِ الرَّحِیمِ لَرَأَیْتَ بِنَاءَکَ الَّذِی بَنَىٰ اللَّهُ لَکَ فِی الْجَنَّةِ وَأَنْتَ فِی الدّنْیَا» (جامع الاحادیث والمراسیل ج 6 ص 12)

15) عن سلمان الفارسی قال: قال رسول الله صلى الله علیه وسلّم: «لا یَدْخُلُ الجَنَّةَ أَحَدٌ إِلاَّبِجَوَازِبِسْمِ الله الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ (هذا) کِتَابٌ مِنَ الله لِفُلانِ بنِ فُلانٍ، ادْخُلُوهُ جَنَّةً عَالِیَةً قُطُوفُهَا دَانِیَةٌ» . رواه الطبرانی فی الکبیر والأوسط(. مجمع الزوائد ج10 ص 735 نیز جامع الاحادیث والمراسیل ج 8 ص 133)
16) فضائل الصحابه ج2 ص 663 :مکتوب علیه ثلاثةأسطر الأول بسم الله الرحمن الرحیموالثانی الحمد لله رب العالمین والثالث لا إله إلا الله محمد رسول الله
17) عَنْ عَلِیَ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ: «إِنَّأَوَّلَ شَیْءٍ کَتَبَهُ اللَّهُ فِی اللَّوْحِ المَحْفُوظِ: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ، إِنی أَنَا اللَّهُ لاَ إِلٰهَ إِلاَّ أَنَا، لاَ شَرِیکَ لِی، إِنَّهُ مَنِ اسْتَسْلَمَ لِقَضَائِی، وَصَبَرَ عَلٰى بَلاَئِی، وَرَضِیَ بِحُکْمِی، کَتَبْتُهُ صِدیقَاً، وَبَعَثْتُهُ مَعَ الصدیقِینَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ» (ابنُ النَّجَّارِ) جامع الاحادیث والمراسیل ج 18 ص 253 نیز همان ج 1 ص 99

18) درمورد حروف بسمله روایات جالبی داریم که فهم آنها ذوق عرفانی می طلبد وشایددرآینده به آنها اشاره کنیم ازجمله: قال النَّبِیُّ صلى الله علیه وسلم: «إِذَا کَتَبَ أَحَدُکُمْ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ فَلْیَمُدَّ الرَّحْمٰـنَ» و: «إِذَا کَتَبْتَ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ فَبَینِ السینَ فِیهِ» (جامع الاحادیث والمراسیل ج 1 ص 264) «إِذَا کَتَبْتُمْ کِتَابَاً فَجَودُوا سِینَ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ تُقْضَىٰ لَکُمْ الْحَوَائِجُ وَفِیهِ رِضَىٰ الرَّحْمٰنِ عَزَّ وَجَلَّ» (همان ج 1 ص 373) «مَنْ کَتَبَ { بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَّنِ الرَّحِیمِ } فَلَمْ یُعْوِرِ الْهَاءَ الَّتِی فِی اللَّهِ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ عَشْرَ حَسَنَاتٍ، وَمَحَىٰ عَنْهُ عَشْرَ سَیئَاتٍ، وَرَفَعَ لَهُ عَشْرَ دَرَجَاتٍ، وَمَنْ قَرَأَ الْقُرْآنَ بِإِعْرَابٍ فَلَهُ أَجْرُ شَهِیدٍ، وَمَنْ مَاتَ غَرِیباً مَاتَ شَهِیداً» (همان ج 7 ص 363)
ـ عَنْ عَلِیَ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ: :«تَنَوَّقَ رَجُلٌ فِی { بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ } فَغُفِرَ لَهُ» (همان ج 18 ص 253 ) درکتب شیعه هم کاملتر آن روایت شده است :عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع أَنَّهُ قَالَتَنَوَّقَ رَجُلٌ فِی بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ فَغُفِرَ لَهُ وَ عَنْهُ ص قَالَ أَعْرِبُوا الْقُرْآنَ وَ الْتَمِسُوا غَرَائِبَهُ(مستدرک‏ الوسائل ج 4 ص 371 ) ضمناجالبست که بدانیمزنی مدعی نخستین کتابت بسمله شده است: عن أُمِّ خَالِدٍ بِنْتِ خَالِدِ بْنِ سَعِیدٍ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهما قَالَتْ: «إنِّی أَوَّلُ مَنْ کَتَبَ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ» (جامع الاحادیث والمراسیل ج 18 ص 253 )

19)الکافی ج 3 ص 313 عنْ أَبِی جعْفَرٍ ع قَالَ سمعْتُهُ یقُولُأَوَّلُ کُلِّ کِتَابٍ نَزَلَ مِنَ السَّمَاءِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِفَإِذَا قَرأْتَ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ فَلَا تُبالِی أَلَّا تَسْتَعِیذَ و إِذَا قَرأْتَ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ ستَرتْک فِیما بیْن السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ

20) و چقدرخطا رفته اند آنها که این آیه را از سوره های قرآن دزدیده و فراموش کرده اند که “کل امر ذی بال لم یبدء باسم الله فهو ابتر” و چقدر درست می فرمود امام راحل که بسمله هرسوره مختص آن است بگونه ای که به فتوای ایشان اگر در نماز سوره ای را شروع کنیم و بخواهیم رها کنیم چون بسمله هر سوره مختص به آن است باید دوباره از بسمله آغاز کنیم تا نمازمان درست باشد. نیز بحارالانوار ج82ص19-20

********************************

تکمله :

به نوشته محمد امین اجمدی فقیه (اینجا) آیه عظیمه ﴿بسم الله الرحمن الرحیم﴾ دارای روابط عددی و ریاضی بسیاری است که حق جویان و خدا محوران را حیرت زده می کند و اعجاز تمام نشدنی و جاویدان قرآن حکیم را نشان می دهد.
این جمله و آیه دارای یک نظم تراکمی یا تجمعی بوده که نشانه ای از کل قرآن مجید (114 سوره) را به همراه دارد که گوشه و نمونه ای دیگر از آن در جدول ذیل نشان داده شده است:

کلمات بسم الله الرحمن الرحیم
1. تعداد حروف 3 4 6 6 6643=7*949
2. تجمع حروف از راست به چپ 3 7 13 19 191373=7*27339
3. تجمع حروف از چپ به راست 19 16 12 6 6121619=7*7*124931
جمع کل 12 عدد 114(به تعداد سوره های قرآن کریم)

همان گونه که در جدول فوق مشاهده می گردد اعداد به دست آمده در سه مرحله شامل 6643 و 191373 و 6121619 می باشد که هرکدام به تنهایی مضرب 7 را نشان می دهند. جمع این سه عدد نیز برابر 6319635 است و مضرب 7 دارد (6319635=7*902805).
جمع مضارب به دست آمده در سه مرحله فوق (949، 27339، 124931) برابر 153219 است که جمع ارقام آن برابر 21 می باشد (21=7*3).
جمع اعداد 12 خانه متعلّق به سه مرحله فوق برابر با 114 است که معادل تعداد سوره های قرآن کریم می باشد.

**********************************
اسرار و فواید بسم الله الرحمن الرحیم

از مولای متقیان حضرت علی (علیه‌السلام) روایت شده است: وقتی که بسم الله الرحمن الرحیم بر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نازل شد، آن حضرت فرمود: اولین بار که این آیه بر حضرت آدم نازل شد فرمود: تا زمانی که فرزندان من این آیه را قرائت کنند از عذاب (الهی) در امان خواهند بود.[۱]

نور دل‌ها

بسم الله نور دل دوستان است، آیینه جان عارفان است، چراغ سینه موحدان است، آسایش رنجوران و مرهم خستگان است، شفای درد و طبیب بیمار دلان است.[۲]

سوگند مقدس

جابر بن عبد الله انصاری می‌گوید: هنگامی که بسم الله الرحمن الرحیم نازل شد، ابر به سوی مشرق گریخت و باد آرام گرفت و دریا طوفانی شد و حیوانات گوش فرا دادند و شیطان‌ها از آسمان رانده شدند و خدای متعال به عزت و جلالش سوگند یاد کرد که
بسم الله بر هر چه خوانده شد خداوند آن را با برکت گرداند.[۳]
درس اول
امام باقر (علیه‌السلام) فرمود: چون حضرت عیسی (علی نبینا و آله و علیه السلام) متولد شد به سرعت رشد کرد تا آن جا که در هفت ماهگی، مادرش دست او را گرفت و نزد معلم برد. در ابتدای تعلیم، معلم گفت: بسم الله الرحمن الرحیم و عیسی (علی نبینا و آله و علیه السلام) آن را تکرار کرد… .[۴]

نامی شگفت

در کتاب تفسیر فاتحه الکتاب در بحث مربوط به بسم الله الرحمن الرحیم از مفاتیح الغیب نقل شده است که: یکی از خواص اسم الله جل جلاله این است که چون الف آن را حذف کنند لله باقی بماند و این هم مختص خدای سبحان است لله الامر من قبل و من بعد[۵] اگر لام اول لله را بیفکنند، له می‌ماند، آن نیز مخصوص حق تعالی است، زیرا غیر خدا مالکیت حقیقی ندارند له الملک و له الحمد[۶] و اگر لام له را حذف کنند، آن نیز بر ذات او دلالت دارد، مانند هو در قل هو الله احد[۷].[۸]

شهر رحمت

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: در بهشت شهری است به نام مدینة الرحمة که بی نهایت زیباست، هر که به آن رسید از زحمت رست و به رحمت پیوست. در آن شهر خانه‌ای است به نام بیت الجلال که درهای بسیار دارد و کلید درهای آن
بسم الله الرحمن الرحیم است. چون بنده مؤمن بسم الله را با اخلاص بر زبان راند درها باز شود و از سوی خداوند ندا شود که مُلک این خانه و ولایت این شهر را به تو سپردیم.[۹]

سه هزار نام در سه نام

بعضی گفته‌اند: خدای متعال سه هزار نام دارد، هزار نام مخصوص فرشتگان مقرب است که آنان می‌دانند؛ هزار نام مخصوص پیامبران و نهصد و نود و نه نام مربوط به امت‌هاست. خدای سبحان از آن سه هزار نام یک نام را برای خود برگزیده و هیچ ملک مقرب و نبی مرسلی از آن خبر ندارد و این اسم را مخزون سر مکنون گویند.
از آن نهصد و نود و نه اسم که سهم امت‌هاست سیصد اسم در تورات ذکر شده است و سیصد اسم در زبور و سیصد نام در انجیل و نود و نه اسم در قرآن و چون امت محمد (صلی الله علیه و آله) بهترین امت‌هاست خداوند مجموع معانی آن سه هزار نام را در سه اسم خود که در بسم الله الرحمن الرحیم (= الله، رحمن، رحیم) وجود دارد به ودیعت نهاده و هر یک را به معنای هزار اسم خود قرار داده و به امت اسلام ارزانی داشته تا هر بنده‌ای که این اسم و معنای آن‌ها را بداند چنان باشد که تمامی نام‌های خداوند را خوانده و دانسته است.
دهندش ز هر خرمنی خوشه‌ای بیابد ز هر گوشه‌ای توشه‌ای[۱۰]

بزرگ‌ترین آیه

شخصی به امام کاظم (علیه‌السلام) عرض کرد: کدام آیه در کتاب خداوند بزرگ تر است؟ حضرت فرمود: بسم الله الرحمن الرحیم[۱۱]

وصیت عارف

عارفی وصیت کرد بسم الله الرحمن الرحیم را بر کفن او بنویسند پرسیدند: این کار چه سودی دارد؟ گفت: چون قیامت بر پا شود و همه مردم از قبر برخیزند، گویم: پروردگارا! برای ما کتابی فرستادی و در عنوان و آغاز آن بسم الله الرحمن الرحیم ثبت کردی، امروز با عنوان کتاب خود با ما رفتار کن.[۱۲]

آثار رحمت الهی

خداوند صفات متعددی دارد ولی در تمام مواقع در کنار عبارت بسم الله؛ الرحمن الرحیم را می‌آورد و خود را با این صفات یاد می‌کند. و حال آن که ممکن بود بگوید بسم الله العلیم الحکیم، بسم الله الجبار المنتقم و همچنین سایر صفات.
نکته مطلب، در جلب قلوب مردم از راه رحمت است. برای جمع آوری مردم هیچ نیرویی بهتر از رحمت ـ که موجد امید است ـ نیست. مردم وقتی امید پیدا کردند حرکت می‌کنند و امید از راه رحمت و بشارت میسر است. پیغمبری که می‌خواهد تمام طبقات مردم را جمع و آنان را امیدوار کند. باید قدرتی در اختیار داشته باشد که به وسیله آن در مردم روح امید ایجاد کند. بشارت و رحمت بهترین ابزار برای ایجاد امید است. از این رو می‌گوید: سبقت رحمته غضبه[۱۳] فضل و رحمتش بر غضبش سبقت دارد.
آوردن رحمن و رحیم در بسم الله باعث امیدواری و تجمع مردم بر گرد پیغمبر است، از این رو تمام مظاهر مختلف اسلام رحمت معرفی شده است، قرآن را هدی و رحمه للمؤمنین[۱۴] رسول را و ما ارسلناک الا رحمه للعالمین[۱۵] واشداء علی الکفار رحماء
بینهم [۱۶] برمی‌شمرد.[۱۷]

جاذبه آیه رحمت

یکی از مردم ژاپن که به اسلام گروید در بخشی از نامه‌اش می‌نویسد: بسیاری از مردم ما در ژاپن در واقعه هیروشیما و نابودی و مجروح و مقتول شدن هزاران انسان، حتی ادیان خود را از دست دادند زیرا این حمله وحشیانه از سوی کشوری به ما صورت گرفت که از خدا و از مسیح و مذهب دم می‌زد ـ یعنی آمریکا ـ جمعی از در گذشتگان آن فاجعه از نزدیکان خود من بودند لذا من از جنگ و خشونت نفرت دارم و به رحم و عدالت و احسان و ایمان به خدای رحیم و عادل کشش دارم… برای من بیان شد که نخستین آیه‌ای که بر پیغمبر (صلی الله علیه و آله) نازل شد، بسم الله الرحمن الرحیم است که در آن دو بار از رحمت خداوند سخن به میان آمده است و یکصد و چهارده بار در قرآن تکرار گردیده و هر مسلمانی علاوه بر ضرورت قرائت آن در نمازهایش قبل از شروع هر کار باید بسم الله الرحمن الرحیم بگوید… و من برای همین امور حیاتی مسلمان شده‌ام.[۱۸]

زیان غفلت

عبد الله بن یحیی می‌گوید: به محضر علی (علیه‌السلام) مشرف شدم و هنگامی که خواستم بر روی تخت بنشینم پایه آن شکست و بر زمین افتادم و سرم آسیب دید.
حضرت علی (علیه‌السلام) فرمود: شکر خداوندی را که کفاره گناهان شیعیان ما را در دنیا قرار داد تا همین جا پاک شوند. عبد الله می‌‌گوید: عرض کردم: چه گناهی کرده‌ام که شکسته شدن سرم کفاره آن باشد؟ حضرت فرمود: وقتی که نشستی بسم الله نگفتی.[۱۹]

جامع ترین نام

در کتاب آیه شریفه بسمله در فرهنگ اسلامی آمده است: محققان و مفسران علوم قرآنی برای اثبات این نکته که کلمه جلاله الله همانا جامع ترین نام برای ذات احدیت است، به دلایلی استناد کرده‌اند که به چند نمونه آن اکتفا می‌شود:
۱ـ اسمای دیگر الهی غالبا به عنوان صفت برای کلمه جلاله الله به کار می‌رود بدون آن که کلمه جلاله الله به عنوان صفت برای دیگر اسمای الهی واقع شود به عنوان مثال صحیح است گفته شود: الله العالم ولی نمی‌توان گفت: العالم الله لذا در قرآن می‌خوانیم
ان الله سمیع علیم و نمی‌خوانیم: ان سمیعا علیما الله و….
۲ـ توصیف قدرت مطلقه حاکم بر نظام هستی با عنوان الله مخصوص مسلمانان جهان است و مذاهب دیگر از معبود حقیقی مسلمانان با همین نام یاد می‌کنند نه اسمای دیگر الهی.
۳ـ در مقام ابراز شهادتین و قبول اسلام و بیان توحید و یگانه پرستی باید گفت: اشهد ان لا اله الا الله و نمی‌توان گفت: اشهد ان لا اله الا العلیم یا الا الخالق، الا الرازق و….
۴ـ تبادر ذهنی. آدمی اصولا با شنیدن لفظ جلاله بدون قرینه شدن لفظ دیگری به یاد معبود و معشوق حقیقی می‌افتد. پس یک مسلمان با ذکر لفظ جلاله الله گویی تمامی اسما و صفات حضرت حق (جل و جلاله) را بیان نموده است چون که صد آمد نود هم پیش ماست.[۲۰]

برکات نام او

بسم الله الرحمن الرحیم: به نام او که زبان‌ها گویا شده به نام او، جان‌‌ها شیدا شده به نام او، بیگانه آشنا شده به نام او، زشت‌ها زیبا شده به نام او، کارهاهویدا شده به نام او، راه‌ها پیدا شده به نام او. به نام او که چشم‌ها گریان به نام او، دل‌های عارفان سوزان به نام او، سرهای والهان خروشان به نام او، تن‌های عاشقان پیچان به نام او.[۲۱]

دستور العمل

یکی از عارفان گفته است: هر که مشکلی دارد و از تدبیر و حل آن عاجز است در روز جمعه پس از ادای نماز عصر هیچ ذکری نخواند و با حضور قلب کامل دو نام رحمن و رحیم را ـ که مخصوص خدای سبحان است ـ به صورت ندا تا غروب آفتاب تکرار کند و پس از ان سر به سجده بگذارد و حاجتی که دارد از خداوند بخواهد، البته بر آورده شود.[۲۲]

شفای قیصر

قیصر روم به سر دردی شدید مبتلا شده بود که تمام پزشکان از درمان او عاجز ماندند. نامه‌ای به محضر امیرمؤمنان علی (علیه‌السلام) نوشت و گزارش حال خود را به آن حضرت عرض کرد.
امام علی (علیه‌السلام) کلاهی را نزد وی فرستاد و فرمود: آن را بر سر نهد تا شفا یابد. قیصر چون آن را بر سر گذاشت فورا شفا یافت و بسیار تعجب کرد. دستور دارد آن کلاه را بشکافند و ببینند داخلش چیست.
وقتی که آن را شکافتند کاغذی در آن یافتند که نوشته بود بسم الله الرحمن الرحیم قیصر روم دریافت که شفای او از برکت بسم الله بود و برای همین مسلمان شد.[۲۳]

آغاز نامه‌ها

امام صادق (علیه‌السلام) فرمود: پیش از اسلام، مردم در آغاز نامه‌های خود می‌نوشتند بسمک اللهم ـ پروردگارا! به نام تو ـ و چون آیه شریفه انه من سلیمان و انه بسم الله الرحمن الرحیم [۲۴] نازل شد، از آن پس در ابتدای نامه می‌نوشتند: بسم الله الرحمن الرحیم.[۲۵]
* مرحوم علامه مامقانی رحمت الله علیه (متوفای ۱۳۵۱ق) در کتاب سراج الشیعه فی آداب الشریعه (ص ۱۷۹ ـ ۱۸۰) از نوشتن بسم الله به بهترین خط ممکن در صدر نامه‌ها به عنوان یک امر مستحبی یاد کرده است.[۲۶]

سرچشمه مهربانی‌ها

درباره تفسیر الرحمن الرحیم می‌خوانیم که: در آن اشاره‌ای است که نعت‌‌های سرشار و پراکنده ـ در دو جهان ـ تماما از خداوند است و برای اوست رحمت همگانی دنیا و رحمت ویژه عالم آخرت.
در روایت آمده است که: الرحمن همان (کسی) است که به روزی بندگانش شدیدا متمایل است و مواد روزیش را از آنان نبرد اگر چه آنان فرمانش نبرند. و علی (علیه‌السلام) فرمود (خداوند) رحیم است به بندگان مؤمن. و از رحمت اوست که صد رحمت آفرید و از آن، رحمت واحدی در همه آفریدگان قرار داد و با آن رحمت واحد، مردم به یکدیگر مهربان و دلسوزند.[۲۷]

سیره مشترک

ادب دینی شروع کار با نام خدا، تنها ره آورد پیامبر خاتم (صلی الله علیه و آله) نیست، بلکه از طلیعه نامه حضرت سلیمان (علی نبینا و آله و علیه السلام) به ملکه سبأ بر می‌آید که سایر پیامبران نیز کارها و مکتوبات خود را با کلمه طیبه بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ آغاز می‌کردند: قَالَتْ یَا أَیُّهَا المَلؤا إِنِّی أُلْقِیَ إِلَیَّ کِتَابٌ کَرِیمٌ * إِنَّهُ مِن سُلَیْمَانَ وَإِنَّهُ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ [۲۸] و از روایات اهل بیت (علیهم السلام) استفاده می‌شود که همه کتب آسمانی با مضمون این کریمه آغاز شده است[۲۹] و این سیره مشترک همه پیامبران الهی بوده است و در نامه کریمانه حضرت سلیمان (علی نبینا و آله و علیه السلام) نیز پس از نام خدا، دعوت به پذیرش توحید مطرح شده است: أَلَّا تَعْلُوا عَلَیَّ وَأْتُونِی مُسْلِمِینَ [۳۰] و نباید پنداشت که در این نامه توحیدی، سلیمان پیامبر نام خود را بر نام خدا مقدم داشته است: إِنَّهُ مِن سُلَیْمَانَ وَإِنَّهُ بِسْمِ اللَّهِ ؛ زیرا جمله نَّهُ مِن سُلَیْمَانَ ادامه سخن گزارشگر (ملکه سبأ) است، نه طلیعه نامه حضرت سلیمان.[۳۱]،[۳۲]

بسم الله در قرائت قرآن

الف: اول سوره‌ها: چون بسم الله در ابتدای همه سوره‌ها یکی از آیات قرآن است، هنگام تلاوت از اول سوره‌ها، گفتن بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ واحب است. به جز سوره توبه (=برائت) که بدون بسم الله نازل شده است و نباید آن را در اول سوره برائت بخوانند.
ب: وسط سوره‌ها: در صورت شروع قرائت از وسط سوره‌ها، می‌توان بدون بسم الله یا با بسم الله شروع کرد. هر چند خواندن بسم الله الرحمن الرحیم فضیلت و ثواب زیادی دارد، ولی در وسط سوره برائت بهتر است بدون بسم الله و تنها با اعوذ بالله خوانده شود تا نشانه‌ای باشد از این که در ابتدای سوره برائت بسم الله وجود ندارد.[۳۳]
* کسی که قرآن می‌خواند از هر جای قرآن باشد، (اول، وسط و یا آخر سوره) قبل از گفتن بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ مستحب است بگوید: اعوذ بالله من الشیطان الرجیم
ـ پناه می‌برم به خداوند از شیطان رانده شده ـ[۳۴]
خداوند متعال در سوره نحل به پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) می‌فرماید: فَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللّهِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ [۳۵] هنگامی که قرآن می‌خوانی، از شر شیطان مطرود به خدا پناه بر

علت تقدم اعوذ بالله بر بسم الله

سؤال: چرا اعوذ بالله را بر بسم الله مقدم داشتند؟
پاسخ: اعوذ بالله مثل صابونی است که با آن جامه‌های آلوده و چرکین را پاک می‌سازند؛ چون بنده عازم تلاوت‌ قرآن شود، دهان آلوده به نامشروعات باشد، چون اعوذ بالله گوید دهان و زبان او پاک شود و شایسته آن گردد که کلام احدی را بر زبان گذراند.[۳۶]

هنگام درماندگی

حضرت علی (علیه‌السلام) فرمود: من از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) شنیدم که فرمود: هر گاه به شدت در تنگنا قرار گرفتی و درمانده شدی بگو بسم الله الرحمن الرحیم و لاحول ولا قوه الا بالله العلی العظیم که به برکت این کلمات، بلاها و آفت‌ها از تو دور گردد و از آن‌ها مصون و محفوظ بمانی.[۳۷]

آمرزش الهی

در کتاب تفسیر فاتحه الکتاب در بحث مربوط به بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ و آمرزش الهی و مهربانی او آمده است: پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: روز قیامت بنده‌ای از اهل ایمان را حاضر کنند، به او خطاب شود ای بنده من! از نعمت من در معصیت استفاده کردی، هر چه نعمتم را بیشتر کردم تو بیش‌تر به گناه آلوده شدی.
بنده از خجالت معصیت سر به زیر می‌افکند. خطاب شود که ای بنده من! سر بردار که همان ساعت که معصیت کردی تو را آمرزیدم.[۳۸]
بنده‌ای دیگر را حاضر کنند که به خاطر زیادی گناهانش سرافکنده است و از خجلت گناه در درگاه الهی می‌گرید. به او خطاب شود: ای بنده من! آن روز که گناه می‌کردی و می‌خندیدی تو را (رسوا و) شرمسار نساختم، امروز که خجالت می‌کشی و گناه نمی‌کنی و زاری می‌کنی چگونه تو را عذاب کنم، گناهانت را بخشیدم و به تو رخصت ورود به بهشت دادم.[۳۹]
درسی از پیامبر (صلی الله علیه و آله)
روایت شده است: پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) آیه شریفه بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ قرائت کرد و آن را بیست بار تکرار نمود تا در معناهای آن اندیشه کند، و ابوذر می‌گوید: رسول خدا یک شب این آیه شریفه را تلاوت نمود و تکرار کرد: إِن تُعَذِّبْهُمْ فَإِنَّهُمْ عِبَادُکَ وَإِن تَغْفِرْ لَهُمْ فَإِنَّکَ أَنتَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ [۴۰]،[۴۱] (گر آن‌ها را مجازات کنی، بندگان تواند ـ و قادر به فرار از مجازات تو نیستند ـ؛ و اگر آنان را ببخشی، توانا و حکیمی.)

راه درمان یأس

برخی از بزرگان گفته‌اند: افتتاح سوره‌های قرآن با بسم الله و آغاز شدن کتاب خداوند با سوره فاتحه و قرار گرفتن بسم الله در ابتدای این سوره، دلیل قاطع است بر وسعت رحمت خداوند. دقت در همین امر بهترین و مؤثرترین درمان درد ناامیدی است. توجه به این مسأله که منشأ نزول قرآن همانا رحمت واسعه الهی است، مستلزم آن است که رهروان حقیقت در قبول امتثال امر الهی تعجیل کنند و از اکراه و سستی بپرهیزند تا امیدشان قوی‌تر گردد و ایمان و یقین داشته باشند که خداوند با قرار دادن بسم الله در آغاز قرآن و سوره فاتحه و توصیف ذات خود با رحمن و رحیم چگونه می‌شود که بر بندگان خود رحم نفرماید.
آورده‌اند که: سائلی بر در عمارتی با شکوه رسید و چیزی خواست، بر خلاف انتظارش چیز کمی به او دادند. تبری آورد و خواست آن بارگاه را خراب کند. پرسیدند: چرا چنین می‌کنی؟ به صاحب عمارت گفت: یا خانه مطابق عطایت بساز و یا این که فراخور عمارت و درگاهت عطا کن. این بخشش اندک با این در بزرگ نمی‌سازد.[۴۲]

منبع:سبطین (اینجا)

************************

اینجااین مطالب را نوشته :
حضرت امام حسن عسکری(علیه السلام) از امیرمؤمنان علی بن ابی طالب(علیه السلام) روایت کرده است که خداوند جل جلاله می فرماید: من سزاوارم که سؤال شوم و نزدیکترین کسی هستم که بسوی او تضرع شود.پس نزد آغاز هرکاری چه کوچک و بزرگ *بِسمِ الله الرَّحمنِ الرَّحیم*بگوئید.یعنی یاری می جویم بر این امر بخدایی که سزاوار نیست عبادتی برای غیر او،آن کسی که فریاد می رسد زمانیکه از او کمک خواسته شود.رسول خاتم محمدبن عبدالله(صلی الله علیه و آله)فرمودند هر کس از کاریکه برایش پیش آمده محزون باشد*بِسمِ الله الرَّحمنِ الرَّحیم*بگوید و نیتش برای خدا خالص باشد و بقلبش باور داشته باشد جوابش از یکی از این دو حالت خارج نیست.یا به حاجتش میرسد در دنیا،ویا پاداشش نزد خداوند محفوظ می باشد در آخرت ،و آنچه نزد خداوند است بهتر و باقی تر است برای مؤمنین.
هنگام عبور از صراط

زمانیکه مومن از صراط عبور می کند می گوید*بِسمِ الله الرَّحمنِ الرَّحیم*،شراره اتش خاموش می گردد و گوید ای مومن بگذر که نورت شراره مرا خاموش کرد

وقت وضو

اگر هنگام وضو *بِسمِ الله الرَّحمنِ الرَّحیم*بگویی نگهبانانت آرام نگیرند از نوشتن حسنات تا زمانی که فارق شوی.و زمان جماع با حلال خود، اگر*بِسمِ الله الرَّحمنِ الرَّحیم*بگویی برایت حسنه نویسند تا غسل جنابت کنی و اگر فرزندی از این عمل بدنیا اید برایت بعدد نفس زدنهای ان فرزند برایت حسنات باشد.

اسم اعظم
از علی بن الحسین امام سجاد(علیه السلام) روایت شده است که یکسال در پی هر نمازی خدا را برای اسم اعظم خواندم ،تا روزی بعد نماز فجر در رویا دیدم مردی به من گفت:اسم اعظم از جانب خدای متعال این است*اللّهم اِنّی اَسئَلُکَ بِاسمِ اللهِ اللهِ اللهِ اللهِ اللهِ اَلَّذی لا اِلهَ اِلّا هُوَ رَبَّ العَرشِ العَظیم*.حضرت فرمودند بخدا قسم این اسم را به چیزی نخواندم مگر اثر آنرا دیدم.

جواز بهشت
رسول خاتم (صلی الله علیه وآله) فرمودند: کسی از شما داخل بهشت نمی شود مگر بجواز*بِسمِ الله الرَّحمنِ الرَّحیم*.این نامه ای است از خداوند جل جلاله برای فلان بن فلان، او را داخل بهشت کنید.آن بهشتی که رتبه اعلا دارد میوه های آن نزدیک است.نشسته و خوابیده از آن بهره گیرد.

ختم *بِسمِ الله الرَّحمنِ الرَّحیم*

جهت رفع گرفتاری ها و هر حاجت و مطلبی در یک مجلس 786 مرتبه*بِسمِ الله الرَّحمنِ الرَّحیم*بگوید و بعد از آن به همین عدد صلوات بفرستد.

نجات از بلا و مصیبت

جهت نجات از بلا و مصیبت و رفع گرفتاری بعد هر نماز 19 مرتبه*نِجاةَ مِّنکَ یا سَیِّدَ الکَریم ،نَجِّنا وَ خَلِّصنا بِحَقِّ بِسمِ الله الرَّحمنِ الرَّحیم*.گفتن 786 مرتبه گفتن آن سریع الاثر است.گفتن 77 مرتبه با طهارت رو بقبله بعد از 3 صلوات اثر عجیب دارد.

جهت شهرت
گفتن 100 مرتبه*بِسمِ الله الرَّحمنِ الرَّحیم*بعد از نماز صبح بمدت 40 روز جهت شهرت بسیار موثر است.

هلاک ظالم
جهت هلاک ظالم 1000مرتبه*بِسمِ الله الرَّحمنِ الرَّحیم*و1000مرتبه*اَلحَمدُالِلهِ*و1000مرتبه*لااِلهَ اِلّا اللهُ مُحَمَّدٌ رَسولُ الله*بگوید و به ظالم نفرین کند، ظالم به اذن خدا هلاک یا معزول و مخذول گردد.

مانع هلاک

هرکس*بِسمِ الله الرَّحمنِ الرَّحیم* را بر سر در منزل خود بنویسد از هلاک ایمن است اگرچه کافر باشد(همچون فرعون با آنکه ادعای خدای کرد مهلت داده شد و هنگام دعای موسی(علیه السلام)برای هلاک فرعون،خدا به حضرت فرمود تو به کفر او مینگری من بآنچه بر سر در او نبشته است.

فرج و گشایش

امام موسی بن جعفر(علیه اسلام) فرمودند:هر کس را غم و اندوهی باشد رو به آسمان 3 مرتبه*بِسمِ الله الرَّحمنِ الرَّحیم*بگوید ،باذن خدا غم و اندوهش رفع شود و در کارش فرج و گشایش شود. از مجربات است که اگر سر به آسمان بلند کرده و سه مرتبه رو به آسمان بگوید:*بِسمِ الله الرَّحمنِ الرَّحیم بِحَقِّ بِسمِ الله الرَّحمنِ الرَّحیم*به شرط آن که در حین گفتن پلک به هم نزند دعایش مستجاب شود.
مربع فتح و گشایش

هر کس این مربع را در ساعت سعد و نیک در شرف آفتاب بنویسد و با خود همراه کند و روزی786 مرتبه*بِسمِ الله الرَّحمنِ الرَّحیم*بگوید و بعد132 مرتبه صلوات بفرستد مشکلات بر او آسان شود و صفای باطن پیدا کند(اگر به عدد لفظی بگوید بهتر است)

رفع اندوه

ذکر*بِسمِ الله الرَّحمنِ الرَّحیم وَلاحَولَ وَ لا قُوَّةَ اِلَّا بِاللهِ العَلی العَظیمُ وَ صَلَّی اللهُ عَلی مُحَمَّدٍ وَّ آلِ مُحَمَّدٍ وَّ آلِهِ الطَّیِّبین*برای رفع غم و اندوه و گرفتاری و آسان شدن امور مجرب است

فرار شیطان

حاج اسماعیل دولابی(رحمةالله علیه):کسی که در کارهایش *بِسمِ الله الرَّحمنِ الرَّحیم*بگود،شیطان از او غافل می شود،و او می تواندبه راهش برود،و وقتی وجود خودش*بِسمِ الله الرَّحمنِ الرَّحیم*شود اجنه و شیاطین از او فرار میکنند.
نفی خواطر شیطانی

شیخ قائم شوشتری(رحمةالله علیه):برای نفی خواطر شیطانی می کویند که هیچ چیز بهتر از ذکر خدا نیست و در بین اذکار،بهترینش این سه جمله است:*بِسمِ الله الرَّحمنِ الرَّحیم وَلاحَولَ وَ لا قُوَّةَ اِلَّا بِاللهِ العَلی العَظیمُ،اَللَّهِمَّ اِیاکَ نَعبُدُ وَ اِیاکَ نَستَعین*
رهایی از وسوسه های شیطانی

شیخ عبدالقائم شوشتری(رحمةالله علیه):هروقت شیطان وسوسه کرد و نتوانستید حریف شوید،هفت مرتبه بگوئید:*بِسمِ الله الرَّحمنِ الرَّحیم وَلاحَولَ وَ لا قُوَّةَ اِلَّا بِاللهِ العَلی العَظیمُ*نقل است که چون این ذکر را بگوئید هفت ملک به یاری شما برای دفع شیطان می آیند.
واجب شدن بهشت

هرکس *بِسمِ الله الرَّحمنِ الرَّحیم*را به خط زیبا بنویسد،بهشت برای او واجب می شود.

ختم*بِسمِ الله الرَّحمنِ الرَّحیم*

جهت گرفتن حاجت و رفع گرفتاری *بِسمِ الله الرَّحمنِ الرَّحیم*را بعدد12000مرتبه بخواند،بدین ترتیب که بعد از هزار مرتبه 2 رکعت نماز بخواند و پس از ختم از خدای متعال حاجت خواهد.
وسعت رزق و رفع فقر

برای وسعت رزق و دفع فقر،پس از نماز صبح،بمدت40 روز،روزی 70 مرتبه میخوانی: *بِسمِ الله الرَّحمنِ الرَّحیم رَبِّ إنِّی لِمَا أَنزَلتَ إِلَیَّ مِن خَیرٍ فقیرٍ*

زیادی نعمت

حضرت محمد(صلی الله علیه و آله) فرمودند:هرکس خواهد خانه اش به نعمت آبادان باشد به ذکر شش گانه زیر بپردازد:
اول آنکه در آغاز کارها بگوید: *بِسمِ الله الرَّحمنِ الرَّحیم*
دوم آنکه چون نعمتی از راه حلال نصیبش شد،بگوید*اَلحَمدُلِلهِ رَبِّ العَالَمین*
سوم چون که خطا و لغزشی کند،بگوید:*اَستَغفِراللهَ رَبَّی وَ أتُبُ إِلَیه*
چهارم اینکه چون غم و اندوه بر او هجوم آورد،بگوید*لاحَولَ وَ لا قُوَّةَ اِلَّا بِاللهِ العَلی العَظیمُ*
پنجم آنکه چون تدبیر کاری کند،بگوید:*مَاشَاءَاللهِ کَان*
ششم آنکه چون از ستمگری بهراسد،بگوید:*حَسبُنَااللهُ وَ نِعمَ الوَکِیل*

در امان ماندن ازبلا

جهت در امان ماندن از هفتاد بلا،بعد از نماز صبح و مغرب 7مرتبه بگوید*بِسمِ الله الرَّحمنِ الرَّحیم*.و در روایت دیگری بدین صورت بگوید:*بِسمِ الله الرَّحمنِ الرَّحیم وَلاحَولَ وَ لا قُوَّةَ اِلَّا بِاللهِ العَلی العَظیمُ*

شفای مریض

شیخ مجتبی قزوینی خراسانی:هرکس هفت روز،با وضو،تمام خطوط قرآن را یک به یک مسح نماید و برای هر خط یک*بِسمِ الله الرَّحمنِ الرَّحیم*بگوید.چون این ختم را بجا آورد،دست بر محل درد هر مریض بگذارد و *بِسمِ الله الرَّحمنِ الرَّحیم*بگوید،به اذن خدا مریض شفا یابد.همچنین اگر کسی چهل روز، هر روز 1000مرتبه*بِسمِ الله الرَّحمنِ الرَّحیم*را بعد از نماز صبح ختم گیرد،اگر برای مریض*بِسمِ الله الرَّحمنِ الرَّحیم*بنویسد که بیمار با خود همراه کند یا به آب یا به حبه قندی بخواند و مریض بخورد شفا یابد.